Του Σωτήρη Σιδέρη

Σε λιγότερες από 15 ημέρες από την επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα και την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών, ο Μπάιντεν μετά από  την συνομιλία με τον Τούρκο πρόεδρο δρομολογεί την πώληση των F-16 στην Άγκυρα αναζωπυρώνοντας το αμερικανικό ενδιαφέρον για την περιοχή. Ουσιαστικά όμως ο Μπάιντεν, ετοιμάζεται για ένα ευρύτερο άνοιγμα προς την  Ελλάδα και την Τουρκία, καθώς οι συνθήκες το ευνοούν. Οι ενστάσεις της ελληνικής κυβέρνησης  για τα  F-16  έχουν εξαφανιστεί  καθώς  η Τουρκία  απενοχοποιήθηκε με την υπογραφή της Διακήρυξης. Όλα αυτά θα γίνουν σχεδόν ταυτόχρονα με την υπογραφή από τον Ερντογάν της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

     Ταυτόχρονα όμως διπλωματικοί παράγοντες που έχουν εμπλακεί άμεσα ή έμμεσα στις διερευνητικές συνομιλίες Ελλάδας -Τουρκίας εκφράζουν ζωηρές ανησυχίες για τους χειρισμούς του πρωθυπουργού και της υφυπουργού Εξωτερικών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου. Πράγματι στην Αθήνα είδαμε έναν διαφορετικό Ερντογάν. όχι όμως όπως τον περιγράφουν τα  αποπροσανατολιστικά κυβερνητικά non paper. Ο Τούρκος Πρόεδρος ήρθε στην Αθήνα στις 7 Δεκεμβρίου  και έβαλε στο τραπέζι με ωμότητα,  ζήτημα κυριαρχίας μικρών νησιών και βραχονησίδων , την συνδιαχείριηση του Αιγαίου και κοινές έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ υπάρχει έντονη ανησυχία για το ακριβώς προωθείται στο πλαίσιο μιας συμφωνίας για τα ΜΟΕ.

Στο κόκκινο οι προβληματισμοί για ΥΠΕΞ -Μαξίμου

Τώρα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη  δέχεται την ιδέα πραγματοποίησης Διεθνούς Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο, ιδέα που ανήκει στην Τουρκία και την οποία απέρριπτε για περισσότερο από τρία χρόνια η κυβέρνηση. Η ΕΕ στην πορεία θα υιοθετήσει την ιδέα της Διάσκεψης. Να σημειωθεί πως στην Ανατολική Μεσόγειο υπάρχουν έντονες προστριβές γύρω από τις οριοθετήσεις των ΑΟΖ και οι ΗΠΑ θα προτιμούσαν να ξεκινήσουν έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων φυσικού αερίου έστω και χωρίς οριοθετήσεις.   Η ατζέντα δεν έχει καθοριστεί, είναι όμως βέβαιο ότι υπό προυποθέσεις μπορεί να αποβεί θετική και για την Ελλάδα. Το κακό είναι ότι στην Αθήνα επικρατεί απόλυτη παραλυσία, καθώς τα πάντα ελέγχονται από την ομάδα της Παπαδοπούλου στο ΥΠΕΞ, ενώ είναι αμφίβολο αν ο πρωθυπουργός ενημερώνει το ΥΠΕΞ ή το υπουργείο Άμυνας για το τι συζητά με τον Ερντογάν. Αυτά δεν είναι καλός οιωνός.

Να σημειωθεί ότι ο Τούρκος πρόεδρος αν και δεν αποκάλυψε στα ΜΜΕ τι ακριβώς έχει συζητήσει με τον Κυριάκο Μητσοτάκη είχε δηλώσει , ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει θετική προσέγγιση όσον αφορά κοινές δράσεις, πιθανόν κοινές έρευνες για φυσικό αέριο.  Κοινές έρευνες, που μετά οδηγούν σε συνεκμετάλλευση,  χωρίς προηγουμένως να έχει γίνει οριοθέτηση , οδηγούν  με μαθηματική ακρίβεια είτε σε παραίτηση από κυριαρχικά δικαιώματα, είτε σε  περιπέτειες.  Να σημειωθεί πως ο Ερντογάν έθεσε στην Αθήνα το ζήτημα κυριαρχίας μικρών νησιών και βραχονησίδων, θέτοντας προφανώς τις βάσεις για αλλαγή κλίματος μετά και όταν λήξει το μορατόριουμ. Είναι προφανής ο τακτικισμός του Ερντογάν που επωφελείται από το μορατόριουμ και παράλληλα διατηρεί και την αναθεωρητική ατζέντα του.

Όλα αυτά συγκροτούν μια  πρωτοφανή σε εύρος ιδιωτική εξωτερική πολιτική, ενώ στο ΥΠΕΞ τρίζουν και τα μάρμαρα κατά της υφυπουργού Παπαδοπούλου. Η οποία έχει συγκροτήσει ένα πολυπληθές γραφείο συνεργατών και υπηρεσιακών παραγόντων , που είναι αμφίβολο αν διαθέτουν τα εχέγγυα μιας καλά συγκροτημένες ομάδας, όπως ήταν οι διπλωμάτες που συμμετείχαν στις διερευνητικές συνομιλίες..  Η προηγούμενη ομάδα είχε συνδεθεί με ειδικούς εμπειρογνώμονες και επιστήμονες, ενώ η υφυπουργός συνεργάζεται κυρίως με την Τελαλιάν, που υπηρέτησε επί δεκαετίες στο ΥΠΕΞ ως επικεφαλής της νομικής υπηρεσίας. Καλή επιστήμονας , αλλά σε απόσταση από τις σύγχρονες αλλαγές .

Η Παπαδοπούλου, απ ότι λέγεται μεθοδεύει και νέα αλλαγή στο διπλωματικό γραφείο του πρωθυπουργού, προωθώντας ταυτόχρονα την Άννα  Μαρία Μπούρα  ως  επικεφαλής της ΜΕΑ στις Βρυξέλλες. Να θυμίσουμε ότι , αν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες από συνεργάτες του πρωθυπουργού, ότι θα είναι η τέταρτη  αλλαγή διπλωματικής συμβούλου του Κυριάκου Μητσοτάκη. Είχαν προηγηθεί η Παπαδοπούλου, η Σουρανή, τώρα η Μπούρα και επίκειται η νέα αλλαγή, πάντα σε κρίσιμες περιόδους όλες οι αλλαγές.

                   

Στα όρια της πολιτικής ομηρείας

Είναι γνωστό ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει φοβίες για τις αντιδράσεις των Σαμαρά και Καραμανλή, αν προχωρήσει σε οποιαδήποτε συμφωνία για ΜΟΕ ή για ενέργεια με την Τουρκία, ακόμη και σε δομημένο πολιτικό διάλογο που θα ανατρέπουν πάγιες θέσεις της χώρας.
Όμως ο πρωθυπουργός,  φέρεται να έχει συμφωνήσει πως ο διάλογος από άτυπος θα εξελιχθεί σε επίσημος μετά τις ευρωεκλογές, προκειμένου να αποφευχθεί η επίδραση στην εκλογική διαδικασία. Δεν είναι καθόλου σαφές με ποιο σχέδιο θα προσέλθει η Αθήνα σε αυτές τις συνομιλίες. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Ερντογάν ναι μεν θέλει αυτή την περίοδο ένα μορατόριουμ διαρκείας, καθώς αυτό τον ευνοεί και με την ΕΕ και με τις ΗΠΑ, ωστόσο μόλις αρχίσει ο διάλογος το κλίμα θα αλλάξει  γιατί η Άγκυρα θα παρουσιάσει τις εθνικές της θέσεις.

    Αν μάλιστα ισχύει η πληροφορία πως ένα από τα ΜΟΕ που έχει ήδη συμφωνηθεί προβλέπει ότι η ελληνική πολεμική αεροπορία δεν θα αναχαιτίζει τουρκικά αεροσκάφη εντός του FIR, τότε ήδη υπάρχει ανατροπή από πάγιες θέσεις για τις οποίες μας είχε προιδεάσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ως γνωστόν η Ελλάδα διαχρονικά απαιτούσε την υποβολή σχεδίου πτήσεις από κάθε αεροσκάφος που εισέρχεται στο  ελληνικό FIR ( κάτι που δεν θέλει ούτε το ΝΑΤΟ πάντως). Η Τουρκία αρνείται να το καταθέσει και τα ελληνικά αεροσκάφη θεωρούν τα τουρκικά ως εχθρικά. Αν υπάρχει αλλαγή, δεν είναι απλά αλλαγή, είναι κατάρρευση πολιτικής ασφάλειας, γιατί το ένα φέρνει το άλλο στην συνέχεια.
Επομένως ο Μητσοτάκης ξεκινώντας τον επίσημο ελληνοτουρκικό διάλογο θα έχει απέναντί του ετερόκλητες δυνάμεις , αλλά ουσιαστικά ένα πολιτικό ισχυρό μέτωπο , το οποίο δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί. Η κρίση εντός της ΝΔ είναι δεδομένη, η ένταση με την ακροδεξιά επίσης, το μέτωπο με την αντιπολίτευση, από διαφορετική αφετηρία φυσικά, δεδομένο. Θα προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις σε αυτό το κλίμα; σχεδόν αδύνατον...