Γράφει ο ανορθόγραφος*

Όταν η αμερικανική δεξαμενή σκέψης Carnegie δημοσιεύει άρθρο με τίτλο «Η νεκρολογία της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ», είναι μήνυμα για τις ευρω-ατλαντικές σχέσεις. Η εξωτερική πολιτική της ΕΕ εδράζεται περισσότερο στη φιλοδοξία παρά στην πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα λέει ότι, η ΕΕ, εισάγει κρίσεις, εξάγει αδυναμίες και οδεύει προς την αποσύνθεση.

Η διεθνής εικόνα της, η στάση της στους πολέμους και η γεωπολιτική της καθήλωση μαρτυρούν όσα δεν θέλουν να παραδεχθούν δημόσια οι ηγέτης της ΕΕ. Και η Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη, βαδίζει στα ίδια ίχνη. Οι παρωπίδες της είναι η ελληνική “συμβολή” σε αυτή την πορεία αποσύνθεσης.

Οι σαθρές αντιδράσεις της ΕΕ στην επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου, απετέλεσαν  ακύρωση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, υπονομεύοντας την επίφαση ενότητας στην Ειρηνευτική Διαδικασία στη Μέση Ανατολή.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία κινητοποίησε αρχικά την ενιαία αντίδραση της ΕΕ, ακολουθώντας την Ουάσιγκτον. Όσο όμως ο πόλεμος παρατείνεται, οι διαφοροποιήσεις στην ΕΕ επανέρχονται στην επιφάνεια.

Η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική επηρεάσθηκε από την κρίση του 2015 διττά, αφενός με την κρίση της ευρωζώνης και αφετέρου με το προσφυγικό. Και στις δύο κρίσεις, η ΕΕ εσωτερικοποίησε την αντίδραση της, αφενός με δυστοπική λιτότητα και αφετέρου,  το μεταναστευτικό αντιμετωπίσθηκε ως απειλή βαρβαρικών ορδών και όχι ως διαχείριση ανθρωπιστικής κρίσης.

Αποτέλεσμα ήταν η άνοδος του λαϊκιστικού ευρωσκεπτικιστικού, με δύο συνέπειες: την καθοριστική επιρροή της εσωτερικής στην εξωτερική πολιτική και την αποσυνθετική ανάδειξη φυγόκεντρων δυνάμεων στην ΕΕ.

Ο σχεδιασμός της πολιτικής της ΕΕ του 2004 ήταν η επέκταση του χώρου ειρήνης και ευημερίας στις χώρες γειτονίας. Το 2024, η λογική έχει αντιστραφεί: Η ΕΕ «εξάγει» τις δικές της αδυναμίες, απαιτώντας από τις χώρες γειτονίας να εμποδίσουν τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη και διαψεύδοντας τις ελπίδες τους πρόσβασης στο κλαμπ.

Ο κόσμος σήμερα αντιμετωπίζει συστημικές προκλήσεις, με κατακερματισμένη παγκοσμιοποίηση και διεθνείς συγκρούσεις, με προβολή ισχύος, με το διεθνές δίκαιο σε ρόλο κομπάρσου. Οι αλλαγές αυτές αφορούν τόσο την οικονομία όσο και την διεθνή ασφάλεια.

Η αναβίωση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ προϋποθέτει στιβαρή πολιτική ελίτ, η οποία δεν εγκλωβίζεται από τον λαϊκισμό. Στο δημόσιο διάλογο στη χώρα μας αποφεύγεται η σχετική συζήτηση, καθώς παραμένει προσηλωμένη στο δόγμα της χώρας-ακολούθου στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ με επίκληση του διεθνούς δικαίου, παρά τα σημάδια αποδόμησης. Οι καιροί ου μενετοί.

** Επισημαίνει ανορθογραφίες σε κυρίαρχα αφηγήματα.