του Σωτήρη Σιδέρη

Με βάση την διαπίστωση ότι ο αυταρχισμός και τα αντιδραστικά στερεότυπα της κυβέρνησης Μητσοτάκη υπονομεύουν το μέλλον, ο βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης σε μια δήλωση-παρεμβαση στο omegapress.gr καταθέτει ένα πολιτικό σχέδιο για την αλλαγή σελίδας της χώρας. Ο Νίκος Φίλης επισημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «που αποτελεί  που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Αριστεράς θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο, όχι ηγεμονιστικά αλλά με αντίληψη συμπόρευσης, αποδεικνύοντας ότι η «στιγμή» των δημοσκοπήσεων δεν συνιστά ένα αδιατάρακτο παρόν», αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι το κόμμα του εργάζεται πάνω σε μια στρατηγική συμμαχιών.  Ο κ. Φίλης αναλύει διεξοδικά την σημερινή κρίση, εντοπίζει τα αίτιά της, προτείνει λύσεις , ουσιαστικά έναν εθνικό οδικό χάρτη, ενώ υπογραμμίζει την ανάγκη «  να επιστρέψει το δημόσιο ως οργανωτής των συστημάτων υγείας, ως Αρχή που θέτει ρυθμίσεις στη βάση του δημοσίου συμφέροντος αλλά και ως παραγωγός κοινωνικού πλούτου».  Στο ίδιο πλαίσιο , καταθέτει την πρόταση για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάπτυξης και του ΕΣΠΑ που βρίσκεται στον αντίποδα του σχεδίου Πισσαρίδη. Τονίζει ότι η Ελλάδα, «έχει ανάγκη από ένα μεγάλο πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που μαζί με την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάπτυξης και του ΕΣΠΑ, δηλαδή, δηλαδή ποσά πάνω από 70 δισ. ευρώ, θα αποτελέσουν τις κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης. Κι εκεί επάνω μπορούν να προστεθούν, με όρους κοινωνικής και περιβαλλοντικής προστασίας, ιδιωτικές επενδύσεις». 

Ολόκληρη η δήλωση του Νίκου Φίλη 

Η πανδημία, παρά τη θετική εξέλιξη με τα εμβόλια, δεν θα αποδειχθεί μια παρένθεση ολίγων μηνών. Τα αίτιά της, που ανάγονται στη βάναυση παραβίαση της άγριας φύσης από τον άνθρωπο, και γενικότερα στην περιβαλλοντική κρίση, θα παραμείνουν, με αποτέλεσμα οι πανδημίες να συνεχίσουν να εμφανίζονται κυκλικά, όπως συνέβαινε τα τελευταία χρόνια. Οι οικονομικές και κοινωνικές αλλά και οι ψυχολογικές επιπτώσεις θα σφραγίσουν τις εξελίξεις σε ολόκληρο τον κόσμο. 

 Η πανδημία έδειξε τα όρια της νεοφιλελεύθερης πολιτικής που επί 40 χρόνια κάλπαζε σε ολόκληρο τον πλανήτη, προκαλώντας, τελικά, τεράστιες κοινωνικές ανισότητες παρά την εκτόξευση του παγκόσμιου πλούτου,  Η συνέχιση της ίδιας πολιτικής, δηλαδή η μεγέθυνση των ανισοτήτων, εμποδίζει την παγκόσμια οικονομία να βγει από τη νέα και απρόβλεπτη κρίση. Η ενίσχυση της ζήτησης και των εισοδημάτων, το νέο κοινωνικό κράτος, η αντιμετώπιση των φαινομένων της φτώχειας και των διακρίσεων, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, οι αντιστάσεις στις επιβουλές του κράτους της επιτήρησης με τη συρρίκνωση των δημοκρατικών ελευθεριών, αποτελούν παράγοντες που μπορούν να αποτρέψουν τη μετατροπή της πανδημίας σε ενδημική κοινωνική νόσο.

Σ’ αυτό το σταυροδρόμι για το μέλλον του κόσμου, της Ευρώπης και της πατρίδας μας, αναζητούνται πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που θα διεκδικήσουν μια διαφορετική πορεία των εξελίξεων προς όφελος των πολλών. Για να αμφισβητηθεί η νεοφιλελεύθερη κυριαρχία, που επιχειρεί να ανακτήσει το χαμένο έδαφος και εγκολπώνεται ακροδεξιά-ρατσιστικά στερεότυπα, δημιουργώντας το αμάλγαμα της Alternative Right. Το διακύβευμα είναι μεγάλο. Από την κρίση δεν πρέπει να ενισχυθούν οι δυνάμεις του παγκόσμιου κεφαλαίου, που επιδιώκουν να επιβάλλουν τον ψηφιακό καπιταλισμό της τηλεργασίας χωρίς ρυθμίσεις, της υποβαθμισμένης εργασίας και τελικά της ανεργίας. Που επιχειρούν  να υποτάξουν τις νέες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις (τεχνητή νοημοσύνη κλπ.) στα ιδιοτελή συμφέροντά τους. Που δε δίνουν δεκάρα για την ανάγκη προστασίας του κλίματος και του πλανήτη, καθώς έχουν αγκιστρωθεί στην ιδεολογία της πλεονεξίας και του αχαλίνωτου κέρδους.

Μέσα στην πανδημία όμως, φάνηκαν τα αδιέξοδα και οι τραγωδίες της αντίληψης, σύμφωνα με την οποία τα πάντα ορίζονται από την «αυτορρυθμιζόμενη αγορά». Ότι τα κοινωνικά δικαιώματα και πρώτα-πρώτα η υγεία και η παιδεία, είναι εμπορεύματα, δηλαδή υπάγονται πλήρως στον ανταγωνισμό και στα μεγάλα συμφέροντα. Η κρίση των συστημάτων υγείας, που οφείλεται στην παρατεταμένη λιτότητα, επισημαίνει την ανάγκη να επιστρέψει το δημόσιο ως οργανωτής των συστημάτων υγείας, ως Αρχή που θέτει ρυθμίσεις στη βάση του δημοσίου συμφέροντος αλλά και ως παραγωγός κοινωνικού πλούτου. 

Σε μια περίοδο που το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος στον πλανήτη εκτοξεύτηκε στα 275 τρισ. δολάρια, επιστρέφει στο δημόσιο διάλογο η συζήτηση για τη ρύθμιση ή και το σβήσιμο χρεών.  Άλλωστε, η Ε.Ε. εξαναγκασμένη από την πανδημία, προχώρησε σε κινήσεις έμμεσης αμοιβαιοποίησης του δημόσιου χρέους. Κυβερνήσεις, όπως η Ιταλική, θέτουν θέμα να παγώσει το τμήμα του δημοσίου χρέους που προκλήθηκε από την πανδημία. Ο Ντράγκι είχε μιλήσει για την ανάγκη διαγραφής μέρους των ιδιωτικών χρεών. 

Ποια ανάπτυξη;

Η Ελλάδα μετά την περιπέτεια των μνημονίων ζει μια νέα πρωτόγνωρη κρίση. Έχει ανάγκη από πρωτοβουλίες ρύθμισης του δημόσιου χρέους που εκτοξεύτηκε στο 207% του ΑΕΠ, κάτι που πρέπει να τεθεί μαζί με άλλες χώρες ως ευρωπαϊκή διεκδίκηση. Έχει ανάγκη από ένα μεγάλο πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που μαζί με την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάπτυξης και του ΕΣΠΑ, δηλαδή, δηλαδή ποσά πάνω από 70 δισ. ευρώ, θα αποτελέσουν τις κινητήριες δυνάμεις της αναπτυξης. Κι εκεί επάνω μπορούν να προστεθούν, με όρους κοινωνικής και περιβαλλοντικής προστασίας, ιδιωτικές επενδύσεις. 

Το ερώτημα «ποια ανάπτυξη;» τίθεται επιτακτικά, καθώς δεν θα επιστρέψουμε ως κοινωνία και ως οικονομία εκεί που βρισκόμασταν πριν την πανδημία και πριν τα μνημόνια. Οι προτεραιότητες πρέπει να λάβουν υπόψη τη νέα διεθνή κινητικότητα. Πράσινη ανάπτυξη και αλλαγή του ενεργειακού προτύπου, απομάκρυνση δηλαδή από τις φαραωνικές εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου και υιοθέτηση ενός διαφορετικού ενεργειακού σχεδιασμού: που θα αξιοποιεί τις ενεργειακές κοινότητες σε αντίθεση με την επέλαση μεγάλων επενδύσεων που καταστρέφουν το περιβάλλον και το τοπίο. Ψηφιακό κράτος, που θα φέρει το κράτος πιο κοντά στον πολίτη και μακριά από πρακτικές που το καθιστούσαν θεραπαινίδα του μεγάλου κεφαλαίου και των πελατειακών δικτύων. Προτεραιότητα στο κοινωνικό κράτος, δημόσια υγεία με έμφαση στο πρωτοβάθμιο πεδίο. Δημόσια παιδεία ισότητας και ποιότητας, μακριά από τα αγοραία πρότυπα που οδηγούν στον εξανδραποδισμό της νεολαίας. Κοινωνική ασφάλιση και φροντίδα. Όλα αυτά σημαίνουν ένα φορολογικό σύστημα στη βάση της κοινωνικής αναδιανομής υπέρ των αδυνάτων και των λιγότερο ισχυρών. Μια αναλογική φορολογία από την οποία δεν θα εξαιρούνται οι μεγάλες παγκόσμιες πλατφόρμες, όπως η Google,η Apple, η Αmazon, η Facebook κλπ.

Μια τέτοια προοπτική προϋποθέτει την ανάπτυξη κοινωνικών κινημάτων και την επιστροφή της Αριστεράς σε αυτά. Ώστε, μαζί με ένα εύρος αντινεοφιλελεύθερων - αντιεθνικιστικών πολιτικών δυνάμεων να συγκροτηθεί το μπλοκ της εναλλακτικής - προοδευτικής διακυβέρνησης. Για να φύγει η Δεξιά, πριν τα ρημάξει όλα! 

Αυτή η προοπτική, που επείγει καθώς οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική, θα είναι αποτελεσματική, εφόσον εγγράφεται σε μια στρατηγική επαναθεμελίωσης της Ε.Ε. και υπηρετείται με δημόσιο διάλογο από τώρα. 

Αποκτά, μάλιστα, αυτή η προοπτική έναν ιδιαίτερο συμβολισμό, επειδή   συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, γεγονός γενέθλιο για το ελληνικό κράτος, αλλά επίσης γεγονός με διεθνή αξία και αναφορά. Η σημασία αυτής της επετείου οφείλουμε να αναδειχθεί όχι ως ένα ιστορικό βάρος που οδηγεί σε εθνικιστική αναδίπλωση, αλλά ως αφορμή για μια νέα εθνική αυτοπεποίθηση που θα μας επιτρέψει να λύσουμε χρονίζοντα προβλήματα με την Τουρκία, στη βάση πάντοτε του Διεθνούς Δικαίου, επ’ ωφελεία της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή, καθώς και των συμβαλλομένων μερών, όπως επιτεύχθηκε με τη συμφωνία των Πρεσπών. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Αριστεράς θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο, όχι ηγεμονιστικά αλλά με αντίληψη συμπόρευσης, αποδεικνύοντας ότι η «στιγμή» των δημοσκοπήσεων δεν συνιστά ένα αδιατάρακτο παρόν. Καθώς οι πολίτες και ιδιαίτερα οι νέοι, συνειδητοποιούν ότι τα νεοφιλελεύθερα δόγματα, ο αυταρχισμός και τα αντιδραστικά στερεότυπα της κυβέρνησης Μητσοτάκη, υπονομεύουν το μέλλον,  το δικό τους και ολόκληρης της κοινωνίας, θα λειτουργήσουν ως κοινωνικό προσάναμμα οργής και ελπίδας. 

Σε αυτόν τον αγώνα, η συμβολή ανεξάρτητων Μέσων Ενημέρωσης θα αποδειχτεί καθοριστική, κάτι που ανησυχεί την κυβέρνηση και γι’ αυτό επιχειρεί τον εκφοβισμό ή τον εκμαυλισμό τους.