του Σωτήρη Σιδέρη

Με πρόσχημα την σχεδόν ανύπαρκτη ρωσική επιρροή στα βαλκάνια , ένα μύθευμα που  είναι πλήρως αποδεκτό από την φιλοατλαντική πολιτική ηγεσία του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών  ,  οι ΗΠΑ και οι μεγάλες χώρες της ΕΕ, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία αλλά και μικρότερες  αυξάνουν με ταχύτητα τις διεργασίες για την ευρωατλανική ενσωμάτωση των χωρών των δυτικών βαλκανίων. Οι κινήσεις αυτές φέρνουν την Ελλάδα σε δύσκολη θέση καθώς έχει ανοιχτά προβλήματα με την ΠΓΔΜ και την Αλβανία.

Η Ελλάδα , η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι πλήρως ενσωματωμένες στα ευρωατλαντικά όργανα και δόγματα. Η ΠΓΔΜ υπό τη νέα κυβέρνηση είναι απολύτως ελεγχόμενη από τις ΗΠΑ, όπως και η Αλβανία . Η Σερβία διατηρεί καλές σχέσεις με τη Μόσχα, κυρίως οικονομικές, αλλά αυτό οφείλεται στους ελιγμούς των Ευρωπαίων που καθυστερούν την ευρωπαική της προοπτική πιέζοντας για αναγνώριση του Κοσσόβου . Το Κόσσοβο και η ΠΓΔΜ δεν έχουν χαράξει σύνορα ακόμη, όχι με ευθύνη της Ρωσίας φυσικά, ούτε ευθύνεται η Μόσχα για τα σχέδια της Μεγάλης Αλβανίας. Η Βοσνία –Ερζεγοβίνη είναι  απολύτως ελεγχόμενη  από την πάσης φύσεως βοήθεια της ΕΕ και των ΗΠΑ, στην ουσία όμως είναι ένα κράτος –ζόμπι  και γι αυτό βεβαίως δεν ευθύνεται η Ρωσία. Προς τι λοιπόν όλη αυτή η φασαρία;

Είναι πολύ απλό. Κάποιοι στις ΗΠΑ επιμένουν στην όξυνση των σχέσεων με τη Ρωσία γιατί  θέλουν έναν εχθρό για τα σχέδιά τους, κυρίως την στοίχιση της Ευρώπης. Η διπλωματική και πολιτική επιρροή , αν συνδυαστεί και με τις αφόρητες πιέσεις για πλήρη ενεργειακή απεξάρτηση από τη Μόσχα και την στροφή στο αμερικανικό αέριο, είναι προφανές γιατί εντείνονται οι πιέσεις και η πολεμική κατά της Ρωσίας. Ως ένα βαθμό οι ΗΠΑ εξάγουν στην Ευρώπη την εσωτερική αντιπαράθεση με επίκεντρο τη Ρωσία.
Με αστείες διαρροές περί όξυνσης των σχέσεων Ελλάδας –Ρωσίας ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς ευθυγραμμίζει απόλυτα την εξωτερική πολιτική της χώρας με τις ΗΠΑ.
 Είναι ο ίδιος ΥΠΕΞ και η ίδια κυβέρνηση που ωρύονταν για παράδειγμα κατά των κυρώσεων στη Ρωσία γιατί δεν παράγουν αποτέλεσμα και τώρα δήθεν ενοχλείται επειδή Ρώσοι βουλευτές  από την Κριμαία θα ήταν ομοτράπεζοι Ελλήνων. Είναι ο ίδιος ΥΠΕΞ που κάθεται στο ίδιο τραπέζι με τους  Τουρκοκύπριους για να λύσει το Κυπριακό, είναι ο ίδιος που περιφέρεται στην Κρήτη με τον Τούρκο ομόλογό του η χώρα του οποίου κατέχει το 37% της  Κύπρου . Eίναι ο ίδιος υπουργός που αποκαλεί μεγάλο πολιτικό τον Ερντογάν,  τον  άνθρωπο  που αμφισβητεί έμπρακτα το νομικό καθεστώς του Αιγαίου, την συνθήκη της Λωζάνης, που οδηγεί την Τουρκία σε δικτατορία αλλά τον καλεί στην Αθήνα! Είναι ο ίδιος που επίσης διασκεδάζει στην Κρήτη με τον Αλβανό ομόλογό του , η κυβέρνηση του οποίου αναρτά χάρτες με την μισή Ελλάδα αλβανική. Πολυδιάστατο τέλμα….
Η Ελλάδα , σε λίγες εβδομάδες θα βρεθεί στη δίνη έντονων διπλωματικών διεργασιών που αφορούν τις διαπραγματεύσεις για την ονομασία της ΠΓΔΜ και  την έκθεση προόδου της Κομισιόν για την ευρωπαική προοπτική της Αλβανίας. Στην πορεία η κυβέρνηση και  κυρίως ο ΥΠΕΞ θα βρεθούν εντελώς μόνοι.
 Στις 11 Δεκεμβρίου ο μεσολαβητής Μάθιου Νίμιτς και οι διαπραγματευτές Βασιλάκης και Ναουμόφσκι θα συναντηθούν στη Νέα Υόρκη , όπου θα δοθεί το εναρκτήριο λάκτισμα για τις συνομιλίες που θα διαρκέσουν μέχρι τις αρχές καλοκαιριού. Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ γενικότερα και οι μεγάλες χώρες θέλουν λύση και ένταξη της ΠΓΔΜ στη Συμμαχία στην Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου, άρα δεν είναι καλό το θέμα να φθάσει μέχρι το καλοκαίρι .   Η Επιτροπή θα είναι θετική στην ευρωπαική προοπτική της Αλβανίας, οπότε θα υπάρξει νέα ήττα  ή βέτο. Πολλά τα διλήμματα αλλά το αλβανικό θα μας απασχολήσει σε άλλο σημείωμα.

Τι συζητάμε

Η κοινή πολιτική θέση των περισσότερων κομμάτων συγκλίνει ως προς το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ. Σύνθετη ονομασία  που θα ισχύει έναντι όλων. Αυτό σημαίνει ότι η νέα συμφωνία θα πρέπει να αντικαταστήσει την συνταγματική ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας» και αυτό γίνεται με αναθεώρηση του συντάγματος. Υπάρχουν κάποιες εκτιμήσεις ότι δεν αποκλείεται, αν οι συνομιλίες οδηγηθούν σε τέλμα, η ίδια η ΠΓΔΜ να καταθέσει μια ονομασία στον ΟΗΕ δηλώνοντας ότι επιλύεται το πρόβλημα και να ζητήσει επίσημα την ένταξη στο ΝΑΤΟ . Οπότε στην Αθήνα η κυβέρνηση θα τρίξει επικίνδυνα.
 Με βάση τις υπάρχουσες πληροφορίες, η ελληνική κυβέρνηση δεν είναι καθόλου σαφές ότι θέτει αυστηρά έτσι το όλο θέμα, δηλαδή μια ονομασία για κάθε χρήση. Επίσης, οι ΗΠΑ δεν πολυενδιαφέρονται για erga omnes, αλλά για μια συμφωνία για να τελειώσει το όλο ζήτημα. Την ονομασία Άνω Μακεδονία δεν την θέλει η Βουλγαρία , δεν την θέλουν και πολλοί στην Ελλάδα. Η ονομασία Νέα Μακεδονία , ουσιαστικά το πακέτο Πινέιρο επανέρχονται στο προσκήνιο ως η καλύτερη λύση γιατί η Νέα Μακεδονία την αποσυνδέει από την ιστορική Μακεδονία. Αλλά το όλο ζήτημα δεν εξαντλείται εκεί. Υπάρχουν και άλλες εκκρεμότητες και διαδικασίες.
Υπάρχει το ερώτημα αν υπάρξει συμφωνία  για διπλή ονομασία, δηλαδή ένα όνομα για διεθνείς σχέσεις και το συνταγματικό. Στην Ελλάδα αυτό δεν γίνεται δεκτό. 
Υπάρχει όμως και το θέμα  του αλυτρωτισμού. Αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί εν μέρει με την επίλυση της εκκρεμότητας της ονομασίας , αφετέρου δε με ρητές , ίσως και συνταγματικές δεσμεύσεις. Ωστόσο ο αλυτρωτισμός είναι ιδέα και για να αντιμετωπιστεί ριζικά απαιτείται πολιτική βούληση, ανάπτυξη, καλές διμερείς σχέσεις και απομόνωση των εκφραστών του.
Τρίτο σημείο των διαπραγματεύσεων για το οποίο προς το παρόν ουδείς συζητά, είναι αν το θέμα της ονομασίας θα συζητηθεί μεμονωμένα από τα ζητήματα γλώσσας  έθνους, εμπορικών ονομασιών. Δηλαδή αν όλα αυτά θα είναι πακέτο ή θα συζητηθεί μόνο η ονομασία  προκειμένου η ΠΓΔΜ να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και τα υπόλοιπα θα συζητηθούν  στην πορεία. Το ζήτημα των εμπορικών ονομασιών είναι ζωτικό για χιλιάδες επιχειρήσεις στη Βόρειο Ελλάδα που παράγουν εκατοντάδες προιόντα π.χ. Μακεδονικό Χαλβά , κρασί  κλπ γιατί είναι προφανές ότι θα γίνει μύλος στην περίπτωση που η ΠΓΔΜ θα έχει το δικαίωμα και θα το έχει κατά κάποιο τρόπο να ονοματίζει «μακεδονικά» τα προιόντα της.

   
Παρασκήνιο με ΑΝΕΛ

Κατά συνέπεια, αν και όταν υπάρξει συμφωνία συνολική η βουλή θα κληθεί να την ψηφίσει , ώστε η Ενδιάμεση Συμφωνία να μετατραπεί σε συνολική. Αυτό δεν  είναι βέβαιο ότι μπορεί να γίνει αν υπάρξει συμφωνία μόνο για το όνομα και όχι για τα υπόλοιπα προαναφερθέντα ζητήματα εκτός και αν ομονοήσουν όλα τα κόμματα. Αν όχι ,  είναι εύκολο για την αντιπολίτευση να αρνηθεί να ψηφίσει μισή συμφωνία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σε μείζον ζήτημα θα αναχθεί η στάση των ΑΝΕΛ. Αν ο Καμμένος θα τηρήσει τις δεσμεύσεις του περί καταψήφισης αν υπάρχει η λέξη Μακεδονία στην ονομασία-που θα υπάρχει- ή θα ψηφίσει. Έγκυρες πηγές αναφέρουν ότι σε μια προσέγγιση που έκαναν οι ΗΠΑ πρότειναν στον Καμμένο να τηρήσει στάση αποχής , ώστε να ψηφιστεί η συμφωνία από τα άλλα κόμματα. Εκεί , κατά τις πληροφορίες φαίνεται να αντέδρασε η ΝΔ που δεν θέλει να προσφέρει οδό διαφυγής στους ΑΝΕΛ και τον ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη και αν πιεστεί από Ευρωπαίους και Αμερικανούς.  Για τη ΝΔ το παν είναι να φύγει η κυβέρνηση , αλλά και αυτή η  στάση δεν θα είναι χωρίς συνέπειες για την αντιπολίτευση. Θα δούμε όμως τι θα κάνουν τα άλλα κόμματα.
Κατά τις προβλέψεις λοιπόν, θα υπάρξει πολιτική ένταση τους επόμενους μήνες, αν η  ΝΔ  ίσως και το ΠΑΣΟΚ θεωρήσουν το θέμα αυτό ως ευκαιρία να πέσει η κυβέρνηση , χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα τα καταφέρουν. Ταυτόχρονα όμως , είναι πολύ πιθανό η κυβέρνηση να βρεθεί προ αδιεξόδου. Η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων είναι καλά διαβασμένη, κινείται με καλό σχεδιασμό στις ΗΠΑ και την ΕΕ , σε πλήρη αντίθεση με την ελληνική κυβέρνηση που εξαντλεί την πολιτική της στην κατασκευή θεωριών που δεν έχουν κανένα αντίκρισμα απέναντι των ωμή διπλωματία της εποχής μας.