Σπύρος Σουρμελίδης

Ποιος κυβερνά αυτόν τον πλανήτη; Το ερώτημα ετέθη ευθέως και δημοσίως στην σύνοδο κορυφής των BRICS το Καζάν της Ρωσίας. Και η απάντηση που δόθηκε είναι ότι «δεν μπορεί να κυβερνά μόνο η Αμερική».  Η Σύνοδος Κορυφής των BRICS στο Καζάν, έδειξε ότι πλέον έχει ξεκινήσει εμπράκτως η αμφισβήτησης της δυτικής μονοκρατορίας,  σε επίπεδο, διπλωματικό και γεωπολιτικό. Η οικονομική αμφισβήτηση έχει προηγηθεί, είναι πασιφανής, είναι η Κίνα και όχι μόνο που τρέχει να καταλάβει πλέον την πρωτοκαθεδρία από τις ΗΠΑ.   

Οι ανεξάρτητες πλέον δυνάμεις (οικονομικές, πλουτοπαραγωγικές και πυρηνικές)  του πλανήτη, μεταξύ των οποίων η πυρηνική υπερδύναμη, Ρωσία και η σούπερ δύναμη, Κίνα, δεν εξαρτώνται από την Δύση. Μπορούν και μόνες τους. Και αυτό που συζήτησαν και στο Καζάν είναι οι τρόποι ώστε η παγκόσμια οικονομία να μην εξαρτάται από τις αποφάσεις μίας μόνο χώρας των ΗΠΑ και από την πορεία μίας οικονομίας, της αμερικανικής. H παρουσία  του ΓΓ του ΟΗΕ Αντονιο Γκουτέρες, δείχνει και αυτή την αλλαγή των ισορροπιών. 
Εξετάστηκαν λοιπόν τρόποι ώστε οι συναλλαγές μεταξύ των κρατών που συμμετέχουν ή συνεργάζονται μεταξύ τους, να μην χρειάζονται ξένο (δολαριακό) συνάλλαγμα ούτε και το διατραπεζικό σύστημα Swift που κυριαρχεί ως τώρα στον πλανήτη, ελεγχόμενο φυσικά από την Δύση.  Οι συναλλαγές εκτός δολαρίου έχουν πολλαπλασιαστεί ήδη, μεταξύ πολλών κρατών. Όπως και οι εμπορικές συμφωνίες με την Ρωσία ειδικότερα , στην οποία έχουν επιβληθεί 15 πακέτα οικονομικών μέτρων- περιορισμών,  από την Δύση.

Υπάρχουν συνομιλίες μεταξύ των χωρών BRICS για όλα τα παραπάνω, οι οποίες δεν δημοσιοποιούνται. Κι αυτό γιατί πολλές χώρες δεν θέλουν να γίνεται συζήτηση δημοσίως ή να φαίνονται ότι κινούνται σε βάρος της Δύσης. 

Οι χώρες των BRICS αντιπροσωπεύουν το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 35% της παγκόσμιας οικονομίας. Η Ρωσία είναι η χώρα με τις περισσότερες πρώτες ύλες του κόσμου όλων των κατηγοριών, ενώ συνολικά ο κόσμος των BRICS  διαθέτει σχεδόν το 45% των πηγών ενέργειας του πλανήτη. Διότι τακτικό μέλος είναι πλέον και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ενώ συνεργάζεται και η Σαουδική Αραβία.

Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους την Παρασκευή, ο Πούτιν χαιρέτισε την αυξανόμενη οικονομική και πολιτική επιρροή των χωρών BRICS ως «αναμφισβήτητο γεγονός» και δήλωσε ότι αν οι χώρες BRICS και οι ενδιαφερόμενες χώρες συνεργαστούν, «θα αποτελέσουν ουσιαστικό στοιχείο της νέας παγκόσμιας τάξης», αν και αρνήθηκε να αποδεχτεί ότι η ομάδα είναι μια «αντιδυτική συμμαχία».

Η αγωνία  της Δύσης  

Είναι οι δυτικοί, πρώτα η Αμερική και μετά η Ευρώπη, οι οποίοι βλέποντας την ραγδαία άνοδο της κινεζικής οικονομίας, αλλά και πολλών ακόμα χωρών του πλανήτη, επιδιώκουν να εμποδίσουν  την αλλαγή των ισορροπιών.

Ο παγκόσμιος πλούτος δεν είναι πλέον μια υπόθεση αποκλειστικά της Δύσης. Τα καράβια, τα αεροπλάνα και τα τρένα δεν κουβαλούν μόνο πλούτο από τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, προς την Αμερική και την Ευρώπη.

Η ανταλλαγή είναι αμφίδρομη. Και επειδή  οι μεγάλη πλειοψηφία των χωρών είναι πραγματικά ανεξάρτητες, ο πλούτος διαμοιράζεται και σε βάρος της Δύσης.

Η προσπάθεια επιστροφής στους δύο κόσμους

Η Ουάσιγκτον θέλησε διακαώς να βρει οποιαδήποτε αφορμή για να προχωρήσει στην επιβολή μέτρων σε βάρος της Ρωσίας, κυρίως σε βάρος του τραπεζικού της συστήματος, ώστε να διακοπούν οι οικονομικές σχέσεις με την Ρωσία, συνολικά της Δύσης. Και φυσικά γι αυτό χρειάστηκε να συμφωνήσουν και οι Ευρωπαίοι. 

Οι ΗΠΑ πέτυχαν να αποκόψουν την Ευρώπη, πρωτίστως την Γερμανία από την Ρωσία. Κάτι που  επέφερε μεγάλα πλήγματα στην γερμανική βιομηχανία και   την οικονομία της γενικότερα. 

Το σχέδιο στηρίχτηκε  στην ψυχροπολεμική συνταγή . Η κρίση , πολύ περισσότερο  ένας Ψυχρός Πόλεμος, αλλάζει τις οικονομικές ισορροπίες. Το κατά πόσο μπορεί σήμερα να εφαρμοστεί , ήταν και παραμένει το μεγάλο ερώτημα. Και βεβαίως το ακόμα μεγαλύτερο ερώτημα είναι αν θα προκύψουν και τα επιθυμητά αποτελέσματα των εμπνευστών του.

Ακόμα πιο πολύπλοκα είναι για την Ουάσιγκτον τα πράγματα τον Ειρηνικό, με την προσπάθεια να απομονωθεί η Κίνα. Να μειωθεί η επιρροή της στην Άπω Ανατολή, ακόμα και στην Αυστραλία, επηρεάζοντας και τις οικονομίες της Κορέας και  της Ιαπωνίας.

Είναι πολλοί οι Αμερικανοί αναλυτές που συνιστούν εδώ και χρόνια στις αμερικανικές ηγεσίες να μην πέσουν στην παγίδα , να εμπλακούν σε μια αναμέτρηση με την Κίνα και την Ρωσία. Να μην προσπαθήσουν να «περικυκλώσουν» τα δυο αυτά μεγάλα κράτη (εδαφικά και πληθυσμιακά ) γιατί θα αποτύχουν παταγωδώς.

Εκτός αυτού,  υπάρχει μια εντελώς νέα πραγματικότητα. Η Κίνα  είναι το βιομηχανικό πάρκο του πλανήτη, οι επενδύσεις εκεί αποδίδουν το δεκαπλάσιο, ενώ πλέον η Κίνα είναι η νέα οικονομική υπερδύναμη. Μπορεί πλέον να επιβιώσει χωρίς τους δυτικούς, έχοντας κατακτήσει και δημιουργήσει νέες αγορές. Η δύναμη  της Κίνας, της Ινδίας και της  Ρωσίας , είναι ευθέως ανταγωνιστική με την δύναμη των δυτικών. Τα πράγματα έχουν αντιστραφεί. Η Ευρώπη και η Αμερική έχουν ανάγκη τις νέες δυνάμεις και όχι αυτές της Δύση.   Με την ισορροπία να γέρνει συνεχώς προς την Ανατολή.

Γι αυτό και η προσπάθεια δημιουργίας εκ νέου ενός διπολικού κόσμου, ενός διχασμένου κόσμου, είναι  σχεδόν αδύνατη αλλά και επικίνδυνη.

 Η Γερμανία και η Ουκρανία στις συμπληγάδες των παλιών υπερδυνάμεων

Ο Μπάϊντεν, προσπαθεί να εφαρμόσει μια διαφορετική πολιτική  από τον Τραμπ με μια εντελώς διαφορετική τακτική. Ο μεν Τραμπ απείλησε να εγκαταλείψει την Ευρώπη να τα βρει μόνη της με την Ρωσία και τα δικά της προβλήματα, σε αντίθεση με τον Μπάιντεν και τους Δημοκρατικούς γενικότερα που πιστεύουν  ότι πρέπει να επηρεάζουν τις εξελίξεις. Πρωτίστως για να σταματήσει  η στενή ενεργειακή σχέση  Μόσχας, Βερολίνου , Βρυξελλών.

Είναι ο Nord Stream 2 (o δεύτερος υποθαλάσσιος αγωγός φυσικού αερίου που ενώνει απευθείας  την Ρωσία με την Γερμανία) που ενοχλούσε  την Ουάσιγκτον. Και αυτό γιατί η λειτουργία, θα είχε μονιμοποιήσει  την στενή συνεργασία-εξάρτηση της Γερμανίας από την Ρωσία. Η κυβέρνηση Σόλτς ήταν μια ευκαιρία  για την αμερικανική διπλωματία να αλλάξουν οι ισορροπίες. Και  το πέτυχε. 

Η Ουκρανία είναι τελικώς το μεγάλο θύμα της αντιπαράθεσης των υπερδυνάμεων.