Ειδικού Συνεργάτη

Ενώ οι πόλεμοι και η ακραία φτώχεια , οδηγούν σε έναν νέο κύμα μεταναστευτικών ροών, η  αδιέξοδη απάντηση της ΕΕ, όπως καταγράφηκε στις επίσημες αποφάσεις της,  ενισχύει τον εγκλεισμό σε αμφίβολης ποιότητας κλειστά κέντρα υποδοχής ή προαναχωρισιακά κέντρα, χωρίς να διασφαλίζεται η επιστροφή  των μεταναστών  στις χώρες προέλευσης.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε κομβικό σημείο, ενώ δεν πρέπει να υποτιμάται και η πολιτική διάσταση του προβλήματος, όχι μόνο στη Χώρα μας, αλλά σε όλη την Ευρώπη, όπως ήδη συμβαίνει και επιβεβαιώνεται στα εκλογικά αποτελέσματα. Η αλλαγή πολιτικής πολλών προοδευτικών κομμάτων στις χώρες της ΕΕ που ενσωματώνει πλέον την ατζέντα των συντηρητικών και ακροδεξιών δυνάμεων, όχι μόνο δεν τα ωφέλησε, αντίθετα η ακροδεξιά ενισχύεται περισσότερο.
Η διπλή αυτή αντιφατική μετανάστευση (νόμιμη και παράτυπη) έχει σοβαρές επιπτώσεις όχι μόνο στην ποιότητα των κοινωνικών υπηρεσιών στη χώρα μας, όπως η υγειονομική περίθαλψη και οι θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, αλλά και στη δημοκρατική σταθερότητα των χωρών στην ΕΕ, ενισχύοντας τις φωνές μισαλλοδοξίας που αποτελούν απειλή για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημοκρατικές αξίες.  
Με αφορμή τα μέτρα της Γερμανίας για έλεγχο της μετανάστευσης, επισημαίνεται η πρόβλεψη στη Συνθήκη Σένγκεν ότι: …“η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων αποτελεί προνόμιο των κρατών -μελών. Η Επιτροπή μπορεί να γνωμοδοτήσει σχετικά με την αναγκαιότητα του μέτρου και την αναλογικότητά του, αλλά δεν μπορεί να ασκήσει βέτο στην απόφαση ενός κράτους μέλους, να επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους”.

Οι οικονομικές και γεωπολιτικές εξελίξεις ενισχύουν δύο παράλληλες μεταναστευτικές ροές μία νόμιμη και μία παράτυπη, οι οποίες αποτελούν απειλή για τη δημοκρατία και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι επιπτώσεις

Η αύξηση των ροών στα σύνορα της χώρας συνοδεύεται με πίεση της ΕΕ όπως η Ελλάδα ενισχύσει τη φύλαξη, ενώ η χώρα μας βρίσκεται στο επίκεντρο των διαφαινόμενων μεταναστευτικών ροών από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή.

Το Βερολίνο πιέζει την Αθήνα, μεταξύ άλλων καθώς αυξάνονται οι μετανάστες που περνούν από τη χώρα μας με κατεύθυνση τη Γερμανία και τις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ είναι γνωστό ότι η γερμανική κυβέρνηση θέλει να επιστρέψει στην Ελλάδα χιλιάδες μετανάστες, καθώς η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα υποδοχής. Η ευρωπαϊκή πολιτική συγκυρία με την επικράτηση συντηρητικών απόψεων στους ευρωπαίους πολίτες ενδέχεται να γενικεύσει την εξαίρεση από την Συνθήκη Σένγκεν.

Καθώς στη Γερμανία εκδόθηκαν δικαστικές αποφάσεις κατά της επιστροφής παράτυπων μεταναστών στην Ελλάδα, με σκεπτικό ότι δεν θα τύχουν καλής μεταχείρισης, η Γερμανία ασκεί πίεση στην Ελλάδα, και μέσω ΜΚΟ, για αναλογική μεταχείριση των παράτυπων μεταναστών στην Ελλάδα με την παρεχόμενη στη Γερμανία.

Η κυβέρνηση είναι σε δύσκολη θέση, δεδομένου τόσο του υψηλού δημοσιονομικού κόστους, όσο και των πολιτικών επιπτώσεων λόγω εκτροχιασμού του μεταναστευτικού, δεδομένων των δημοσκοπικών επιδόσεων της και της ανόδου των κομμάτων εκ της δεξιάς της ΝΔ.

Ο Πρωθυπουργός ενώ επέκρινε τη Γερμανία με τη δήλωση του ότι «η απάντηση δεν μπορεί να είναι η μονομερής κατάργηση της Σένγκεν ...», διότι η μία χώρα μεταφέρει το πρόβλημα στις άλλες, ουσιαστικά ανέκρουσε πρύμνα αποκλείοντας τη λήψη έκτακτων μέτρων από τη χώρα μας, υπό την πίεση εσωτερικών πολιτικών πιέσεων.

Ο Κώδικας Σένγκεν προβλέπει ως προνόμιο των κρατών την προσωρινή επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα σε περίπτωση σοβαρής απειλής για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια, που εφαρμόζεται ως μέτρο έσχατης ανάγκης με τήρηση της αρχής αναλογικότητας. Σημειώνεται άλλωστε, ότι η Δανία εφαρμόζει τη διάταξη με διαδοχικές αποφάσεις εξάμηνης διάρκειας από το 2015.
Νομικά υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ αναγνώρισης προσφύγων για συγκεκριμένους λόγους και παράτυπης μετανάστευσης, στην πραγματικότητα όμως οι πρόσφυγες ή οι μετανάστες είναι αποτέλεσμα της βίας της φτώχειας ή του πολέμου.

 Πέραν των νομικών διακρίσεων οι μεταναστευτικές ροές επηρεάζονται στην ευρύτερη περιοχή μας από την ιστορία του παρελθόντος στα Βαλκάνια. Οι μεταναστεύσεις αποτέλεσαν θεμελιώδες στοιχείο της ιστορίας των Βαλκανίων, συνοδεύοντας τα θυελλώδη γεγονότα και προφανώς συνεχίζοντας να το κάνουν, ακόμη και στις αρχές της νέας χιλιετίας.
Η χώρα μας επηρεάζεται με δύο τρόπους: Αφενός, πολλοί από τους Έλληνες μεταναστεύουν νόμιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), λόγω οικονομικής δυσπραγίας, ως αποτέλεσμα της πολιτικής της τρόικα και αφετέρου, πολίτες τρίτων χωρών από τρίτες χώρες επιχειρούν να περάσουν παράτυπα μέσω Ελλάδας στην ΕΕ.

Ειδικότερα, λόγω της μετανάστευσης εργατικού δυναμικού, ενός διαρθρωτικού προβλήματος των κοινωνιών στη νότιο-ανατολική Ευρώπη, εξαιτίας του υψηλού ποσοστού ανεργίας των νέων, της χαμηλής απόδοσης της αγοράς εργασίας και των ανεπαρκών συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας, ανθίζει η εργασιακή εκμετάλλευση παράτυπων μεταναστών, κυρίως στη γεωργία και τις υπηρεσίες.
Την ίδια στιγμή λόγω των δημογραφικών εξελίξεων και της διπλής ροής μετανάστευσης -νόμιμης και παράτυπης- εμφανίζονται σημαντικές ελλείψεις εργαζομένων χαμηλής ειδίκευσης στην ελληνική αγορά εργασίας και ως «θεραπεία» η κυβέρνηση οδήγησε σε συμφωνία «νόμιμης εισαγωγής» εργατών από τρίτες χώρες, οι οποίοι είναι βέβαιο ότι θα επιχειρήσουν να κινηθούν προς τις βόρειες χώρες της ΕΕ.

Για να λύσει ένα πρόβλημα πρόσθεσε άλλο ένα υπό την πίεση της ακροδεξιάς που δεν αποδέχτηκε την «πράσινη κάρτα» για τους προσωρινά διαμένοντες στη χώρα.
Οι τάσεις της κοινής γνώμης στις ΗΠΑ και στην ΕΕ είναι σαφώς υπέρ των φωνών της μισαλλοδοξίας, όσο οι κυβερνήσεις αρνούνται να αντιμετωπίσουν τα κοινωνικά προβλήματα, εφαρμόζοντας αναδιανομή υπέρ των πλουσίων και δεν αποτρέπουν τους πολέμους στην ευρύτερη ευρωπαϊκή περιοχή, τόσο θα εντείνονται οι ακροδεξιές απόψεις κατά του πολιτικού συστήματος και των μεταναστών.
Ευθύνη της προοδευτικής παράταξης είναι να αναδείξει αυτές τις πραγματικότητες, υπερβαίνοντας τα όρια της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, που σήμερα μοιάζει ως ο «αριστερός καθρέφτης» της ευρωπαϊκής χριστιανοδημοκρατίας.