Του Σωτήρη Σιδέρη

Η επαναπροσέγγιση Αιγύπτου -Τουρκίας συντελείται με σταθερά βήματα και ήδη αποδίδει καρπούς. Το μείζον δεν είναι οι 17 συμφωνίες οικονομικού περιεχομένου που υπέγραψαν οι Ερντογάν και Σίσι κατά την διάρκεια της επίσκεψης του δεύτερου στην Άγκυρα. Το μείζον είναι η ταύτιση απόψεων σε σειρά ζητημάτων γεωπολιτικής σημασίας που αναβαθμίζει τη σχέση των δύο χωρών καθώς μπαίνουν τα θεμέλια για ευρύτερη συνεργασία, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά γενικότερα στην Αφρική. Ταυτόχρονα οι δύο χώρες αναβαθμίζονται στα μάτια του αραβικού κόσμου, όπως φαίνεται από την θετική στάση της Σαουδικής Αραβίας.

Η Ελλάδα δεν έχει ρόλο σε αυτές τις διεργασίες και είναι φανερό πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έχει κανένα σχέδιο για την σύμπηξη συμμαχιών και την ανάπτυξη σχέσεων, είτε στον τομέα της οικονομίας , είτε στο διπλωματικό πεδίο. Για παράδειγμα, Τουρκία και Αίγυπτος συμφώνησαν να πιέσουν για την διεξαγωγή εκλογών στην Λιβύη με στόχο να σταματήσει ο εσωτερικός διχασμός και να ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Αν και δεν υπάρχουν πληροφορίες, είναι προφανές ότι ο Ερντογάν αναγκάστηκε να υποχωρήσει ως προς την στήριξη των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο, καθώς έχει ανάγκη να εξισορροπήσει την κρίση με το Ισραήλ. Πέραν αυτών, μια νέα αρχιτεκτονική φαίνεται να οικοδομείται στην περιοχή.

Έχει σημασία να καταγραφεί η ροή των γεγονότων που οδήγησαν στην επιτυχημένη επίσκεψη του Σίσι στην Άγκυρα. Ο Ερντογάν, είχε επισκεφθεί πρώτος το Κάιρο στις 14 Φεβρουάριου  2024  και ο Σίσι ανταπέδωσε στις 4 Σεπτεμβρίου. Νωρίτερα είχε μεταβεί στο Κάιρο ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, και εκεί είχε ανακοινώσει ότι  την  πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου Τουρκίας - Αιγύπτου που πραγματοποιήθηκε.
Το πρώτο πράγμα που έπρεπε να αντιμετωπιστεί ήταν η καχυποψία της Αιγύπτου έναντι της Τουρκίας και να ξεπεραστεί η υβριστική συμπεριφορά του Ερντογάν έναντι του Σίσι, τον οποίο είχε αποκαλέσει “δολοφόνο” και πραξικοπηματία, όταν ανατράπηκε ο εκλεγμένος πρόεδρος Μόρσι, πριν 11 χρόνια που είχε την στήριξη της Τουρκίας. Ως προς τον πόλεμο, παρά την ρητορική αντίθεση στην στάση του Ισραήλ, είναι βέβαιο πως η Αίγυπτος δεν πρόκειται να καταστρέψει τις σχέσεις με το Ισραήλ και να συρθεί στο πλευρό της Άγκυρας.

Αφού ξεπεράστηκαν όλα αυτά, η απλά μένουν εκτός ατζέντας, οι δύο χώρες μπορεί να αναπτύξουν μια τεράστια οικονομική και διπλωματική ατζέντα. Η συμφωνία μερικής οριοθέτησης της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας -Αιγύπτου δεν απειλείται φυσικά, Ωστόσο μένει προς οριοθέτηση ένα κρίσιμο τμήμα της ανατολικά της Ρόδου και του Καστελλόριζου που απαιτεί και την συμμετοχή της Τουρκίας. Αν και επίσημα δεν έγινε καμία απολύτως νύξη και δεν θα μπορούσε να γίνει, είναι προφανές ότι η συζήτηση για την κατάσταση στην περιοχή, περιελάμβανε και τις σχέσεις με την Ελλάδα, δεν μπορεί να μην έγινε συζήτηση. Προφανώς η Αθήνα θα ενημερωθεί δια της διπλωματικής οδού. Να σημειωθεί πως ο Μόρσι, που ανατράπηκε από τον Σίσι το 2013, ήταν μαριονέτα της Άγκυρας και φέρεται να είχε συμφωνήσει με τον Ερντογάν την προώθηση συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας -Αιγύπτου με αποκλεισμό της Ελλάδας, όπως έγινε με την συμφωνία Τουρκίας -Λιβύης, κάτι που θα ήταν καταστροφικό για τη χώρα μας.

Προς το παρόν το μόνο βέβαιο είναι ότι η Ελλάδα μένει εκτός διεργασιών στην Λιβύη με την οποία έχει σοβαρό πρόβλημα οριοθέτησης της ΑΟΖ και με δεδομένο ότι η Λιβύη εξακολουθεί να έχει πάγια θέση το κλείσιμο του Κόλπου της Σύρτης ως γραμμή βάσης , κάτι εντελώς εκτός λογικής και διεθνούς δικαίου, ενώ δεν αναγνωρίζει επήρεια της Γαύδου, όπως και η Τουρκία δεν αναγνωρίζει επήρεια των ελληνικών νησιών.
Εκ των πραγμάτων απομένει να διαπιστωθεί στην πράξη τι ακριβώς συμφωνήθηκε μεταξύ Τουρκίας -Αιγύπτου και πως θα αντιδράσει η ελληνική κυβέρνηση στην πορεία. Γιατί προς το παρόν στην Αθήνα επικρατεί αφόρητη διπλωματική υπνηλία….