Του Σωτήρη Σιδέρη

Η εικόνα του μεγάλου ηγέτη μιας πανίσχυρης χώρας που φιλοτεχνεί εδώ και χρόνια ο Ερντογάν δέχθηκε τρομερό πλήγμα εξαιτίας του μεγάλου σεισμού που έπληξε την Τουρκία. Αποδείχθηκε ότι η εικόνα της ισχυρής χώρας δοκιμάζεται όταν έρχεται αντιμέτωπη με φυσικές καταστροφές, οπότε και κρίνονται οι δυνατότητες που έχει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες. Και η Τουρκία του Ερντογάν δεν είναι σε θέση να τις αντιμετωπίσει.  Οι διαρκείς επινοήσεις περί απειλών από εξωτερικούς εχθρούς θάβονται τώρα στα ερείπια πόλεων και χωριών με 20.000 νεκρούς, εκατοντάδες χιλιάδες άστεγους, οργισμένους Τούρκους πολίτες. Ο Ερντογάν , παρά τον αδυσώπητο χαρακτήρα της εξουσίας του, είναι αντιμέτωπος με μια πολυπαραγοντική κρίση.  Καμία χώρα στον κόσμο δεν θα είναι ποτέ απόλυτα έτοιμη να ανταποκριθεί  με απόλυτη επιτυχία σε τέτοιας έκτασης καταστροφή. Όμως εδώ μιλάμε για τρομερές αδυναμίες σε υποδομές, σε οικοδομικούς κανονισμούς, σε πόρους που είναι αναγκαίοι για την διάσωση ανθρώπων και την περίθαλψή τους μετά από έναν τέτοιο σεισμό. Και στην Ιαπωνία που επίσης είναι σεισμογενής χώρα γίνονται πολύ ισχυροί σεισμοί, αλλά δεν μετατρέπονται πόλεις σε ερείπια. Ήρθε η ώρα της κρίσης για τον Ερντογάν;

Που θα στραφεί ο Ερντογάν τώρα;

Υπολογίζεται ότι, σε γενικές γραμμές ο κόσμος που έχει πληγεί άμεσα ή έμμεσα από τον μεγάλο σεισμό μπορεί να ανέρχεται σε 2-3 εκατομμύρια . Αυτό σημαίνει πως σύντομα θα έχουμε προβλήματα στέγασης, περίθαλψης, ανεργίας, στην λειτουργία των δημοσίων κτιρίων και οργανισμών, με λίγα λόγια θα εμφανιστούν εκρηκτικά προβλήματα στις περιοχές που επλήγησαν από τον σεισμό, ενώ οι επιπτώσεις στην οικονομία θα είναι τεράστιες. Η πρώτη ανακοίνωση του Ερντογάν για ενίσχυση με ένα ποσό περίπου 530 ευρώ είναι σίγουρα μια κίνηση αποσυμπίεσης, αλλά κρίνεται απόλυτα ανεπαρκής. Στην ιστορική του διαδρομή το τουρκικό κράτος θεωρείται υπερδομή, υπεράνω κοινωνικών αναγκών και την εξουσία του την επιβάλλει με το καλό ή με το άγριο ή και με τους δύο τρόπους. Στην περίπτωσή μας όμως δεν μιλάμε για μια κρίση που προκλήθηκε από κάποιον εξωτερικό εχθρό ώστε να συσπειρωθεί ο λαός γύρω από την εξουσία, άρα ο Ερντογάν δεν μπορεί να κραδαίνει συνεχώς την απειλή εχθρών που επιβουλεύονται την Τουρκία. Είναι μια κρίση εσωτερική και τα 20 χρόνια της εξουσίας του, τον καθιστούν αποκλειστικά υπεύθυνο των ελλειμμάτων του κοινωνικού κράτους.

Η Τουρκία θα βρει πόρους, φυσικά με σκληρούς όρους, αλλά θα χρειαστεί να απευθυνθεί , είτε στο ΔΝΤ, είτε σε ξένες τράπεζες, είτε προς την ΕΕ, τις ΗΠΑ και την Κίνα ή και τις πλούσιες αραβικές χώρες. Κανένας δεν δίνει χρήματα χωρίς όρους. Αυτό σημαίνει πως ο χρόνος θα πιέζει αφόρητα τον Τούρκο πρόεδρο να κάνει άμεσες και αποτελεσματικές κινήσεις. Είναι αμφίβολο αν μπορεί να σκεπάσει το κύμα δυσφορίας που θα εκδηλωθεί. Το τουρκικό κράτος έχει τον δικό του ρυθμό, αλλά έχει και μια ιστορία σκληρής επιβολής των αποφάσεών του.
Κατά κύριο λόγο , πρώτος αντίπαλος του Ερντογάν είναι ο χρόνος . Δηλαδή πρέπει να εμφανίσει ένα αποτέλεσμα μέχρι τις εκλογές. Πράγμα αμφίβολο. Γιατί εδώ δεν μιλάμε για ένα χωριό, για μια συνοικία ή έστω μια μικρή πόλη. Μιλάμε για ολόκληρες περιφέρειες όπου η ζωή έχει ουσιαστικά σταματήσει.

Ο αριθμός των νεκρών είναι πιθανό να αυξηθεί σημαντικά. Ήδη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κάνει εκτιμήσεις για 20.000 νεκρούς, ενώ ένας αξιωματούχος της UNICEF για χιλιάδες παιδιά που μπορεί να έχουν πεθάνει.
       

Η Ελλάδα ενώπιόν του

Η Ελλάδα όπως και πολλές ακόμη χώρες της περιοχής γνωρίζουν τις συνέπειες τέτοιων καταστροφών. Η Συρία που επίσης επλήγη θα χρειαστεί ειδικό πρόγραμμα βοήθειας μέσω διεθνών οργανισμών. Είναι τεράστιο ηθικό ζήτημα για όλο τον κόσμο να στηριχθεί ο πολύπαθος λαός της Συρίας και οι Κούρδοι της περιοχής.  Στο ερώτημα αν αυτή η τραγωδία θα οδηγήσει την Τουρκία του Ερντογάν σε αναδίπλωση από το στρατηγικό της σχέδιο στο Αιγαίο ή την Ανατολική Μεσόγειο, η απάντηση είναι αρνητική. Μετά από εύλογο χρονικό διάστημα η Άγκυρα θα επανέλθει στο σχέδιό της. Το κύριο όμως αυτή την στιγμή είναι , αν θα είναι ο Ερντογάν αυτός που θα εκλεγεί στις εκλογές του Μαίου ή ο Κιλιντσάρογλου. Οι κοινωνικές ανατροπές, έχουν πάντα τα δικά τους χαρακτηριστικά και αν δεν καθίσει πρώτα η ένταση της τραγωδίας , συμπεράσματα δεν είναι εύκολο να εξαχθούν.
Γι αυτό απαιτείται υπομονή και κυρίως μια νέα ευρωπαική πολιτική που να περιλαμβάνει και την Τουρκία με τα αυτονόητα ανταλλάγματα. Η Τουρκία που παζαρεύει τα πάντα όταν νομίζει ότι βρίσκεται σε θέση ισχύος , θα αναγκαστεί να κάνει το ίδιο και τώρα που βρίσκεται σε αδύναμη θέση, παρά το γεγονός ότι δεν θέλει με κανένα τρόπο να δείξει αδυναμία.  Ο Ερντογάν, αν θέλει να έχει ελπίδες επανεκλογής θα πρέπει να ανοίξει έναν νέο διάλογο, με νέους όρους με την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Αλλά η αντιπολίτευση πλέον καραδοκεί, γιατί η αλλαγή της ατζέντας είναι υπέρ της.
Εν αναμονή λοιπόν.