Του Σωτήρη Σιδέρη

Ελάχιστα Θετική, μπορεί να χαρακτηριστεί η αποδοκιμασία της τουρκικής πολιτικής που  αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδας   σε μεγάλα νησιά του Αιγαίου και την συνδέει με την στρατιωτικοποίησή τους . Πρώτα η Ουάσιγκτον με δήλωση του Στέητ Ντηπάρτμεντ τόνισε ότι η ελληνική κυριαρχία δεν αμφισβητείται. Ακολούθησε στο ίδιο πνεύμα το Λονδίνο και στην συνέχεια και με μεγάλη καθυστέρηση η ΕΕ. Όμως υπάρχει ένα ανησυχητικό κενό σε αυτές τις δηλώσεις. Γιατί ναι μεν δεν αμφισβητείται η ελληνική κυριαρχία, λες και θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αλλά δεν γίνεται καμία αναφορά στο δικαίωμα της άμυνας της χώρας μας, άρα στο δικαίωμα να υπάρχουν Ένοπλες Δυνάμεις στα νησιά. Το ερώτημα δεν είναι φιλολογικό, αλλά ουσιώδες, γιατί ουσιαστικά οι δηλώσεις αυτές, τηρούν ίσες αποστάσεις από την Αθήνα και την Άγκυρα και τελικά "γέρνουν" υπέρ της Τουρκίας. Στο θέμα της αποστρατιωτικοποίησης έμμεσα δικαιώνουν την Άγκυρα και αυτόματα αναδύεται το ερώτημα, αν όλα αυτά θα οδηγήσουν σε έναν νέο κύκλο έντασης  ή  δείχνουν τον δρόμο του διαλόγου.. Ποιός θα κάνει διάλογο με την Τουρκία που να περιλαμβάνει και την άμυνα των νησιών;

Οι εξελίξεις

Ο Πήτερ Στάνο, αρμόδιος για θέματα εξωτερικών υποθέσεων  σε δήλωσή του ανέφερε ότι  «τα σχόλια του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε πρόσφατη συνέντευξη, που αμφισβητούν την κυριαρχία της Ελλάδας σε ορισμένα από τα νησιά της, είναι αντιπαραγωγικά και έρχονται σε αντίθεση με τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο που ζητούνται στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από τις 23 Μαρτίου και τις 24-25 Ιουνίου. 2021». Ο ίδιος προσθέτει ότι:«Η κυριαρχία της Ελλάδας σε αυτά τα νησιά είναι αδιαμφισβήτητη. Η Τουρκία θα πρέπει να το σεβαστεί, να απέχει από προκλητικές δηλώσεις και ενέργειες ως προς αυτό, να δεσμευτεί απερίφραστα σε σχέσεις καλής γειτονίας και να εργαστεί για την ειρηνική επίλυση τυχόν διαφορών. Οι διεθνείς συμφωνίες πρέπει να τηρούνται» καταλήγει ο εκπρόσωπος της Κομισιόν.
Όμως η Τουρκία διεθνείς συμφωνίες επικαλείται, τη Λωζάνης και των Παρισίων,, διαστρεβλώνοντάς της φυσικά, για να θέσει ζητήματα αποστρατιωτικοποίησης. Η απουσία κάθε αναφοράς στο δικαίωμα της  Άμυνας από τον Στάνο, σίγουρα δεν ικανοποιεί την Αθήνα, αλλά είναι αμφίβολο αν θα διαμαρτυρηθεί επίσημα γι αυτό ,, αν θα ζητήσει διόρθωση  ή θα κάνει οποιαδήποτε άλλη κίνηση. Ας σημειωθεί ότι η ελληνική κυβέρνηση, παρά το μπαράζ επιθετικών δηλώσεων και ενεργειών, π.χ. προς τον ΟΗΕ, της Τουρκίας, δεν έχει πει το παραμικρό για το πώς θα αντιδράσει πολιτικά. Είτε στον ΟΗΕ, είτε στην ΕΕ, ποιο είναι το σχέδιό της.

       

Τι λέει ο Πέτρος Λιάκουρας

Σύμφωνα με τον Πέτρο Λιάκουρα, καθηγητή Διεθνούς Δικαίου και διευθυντή του  Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές» στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, η νομική πλευρά του ζητήματος έχει ως εξής:

«Eχουν βάση οι ισχυρισμοί αυτοί; Πρωτίστως η Τουρκία με τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923 επικύρωσε (άρθρο 12) την κυριαρχία των νησιών Λήμνου, Σαμοθράκης, Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου, Ικαρίας, χωρίς κανέναν όρο. Αν υπάρχει όρος θα έπρεπε να είναι ρητά διατυπωμένος στη συνθήκη και να έχει γίνει αποδεκτός από το κράτος που το αφορά, εν προκειμένω την Ελλάδα. Εξάλλου η Τουρκία με τα άρθρα 15 (Δωδεκάνησα με Καστελλόριζο) και 16 (νησιά Βορείου Αιγαίου) έχει παραιτηθεί παντός τίτλου επί των νησιών πέραν των 3 ναυτικών μιλίων που δεν της περιέρχονται με τη συνθήκη. Ο περιορισμός στην ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων και εξοπλισμών ή ναυτικών βάσεων διατυπώνεται στο χωριστό άρθρο 13 της συνθήκης, αφορά στα νησιά Χίος, Μυτιλήνη, Σάμος, Ικαρία και δεν συνδέεται με την επικύρωση της κυριαρχίας των νησιών αυτών, ούτε συνιστά όρο. Ο ισχυρισμός ότι η κυριαρχία των νησιών τελεί υπό την αίρεση της αποστρατιωτικοποίησης είναι προδήλως αβάσιμος με τη Συνθήκη της Λωζάννης που έχει κλείσει οριστικά τα ζητήματα κυριαρχίας όλων των νησιών Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, του Καστελλορίζου περιλαμβανομένου. Στη Συνθήκη των Παρισίων η Τουρκία, ως μη συμβαλλόμενη, δεν νομιμοποιείται να επικαλεστεί θέματα είτε κυριαρχίας (έχει εξάλλου παραιτηθεί για τα Δωδεκάνησα με τη Συνθήκη της Λωζάννης) είτε αποστρατιωτικοποίησης. Εξάλλου την παραβίαση της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών εγείρει από το 1964, χωρίς ποτέ να έχει αμφισβητήσει την κυριαρχία τους. Η χρονική αυτή διάρκεια υποδηλώνει αποδοχή ότι η κυριαρχία δεν τελεί υπό αίρεση».