του Σπύρου Σουρμελίδη

Λίγες ώρες πριν φτάσει ο αμερικάνος αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν στην Άγκυρα, πολλαπλασιάστηκαν οι δηλώσεις αμερικανών αξιωματούχων που προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα σε Τουρκία και Κύπρο.
«Το Barbaros παραβιάζει τη νομιμότητα» δήλωσε ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Κύπρο Τζό Κονιγκ,  «Το κυπριακό φυσικό αέριο πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα της συνεργασίας των χωρών στην περιοχή» δήλωσε ο αρμόδιος για την Ενεργειακή Διπλωματία των ΗΠΑ, Άμος Χόχσταϊν. 
Στόχος των ΗΠΑ είναι «η  Ανατολική Μεσόγειος να αποτελέσει πηγή προμήθειας για τις παγκόσμιες αγορές αλλά κυρίως για την Ευρώπη», μένει ανοικτό όμως το θέμα της διαδρομής του αγωγού προς την Ευρώπη.

Το αρχικό σχέδιο των ΗΠΑ αλλά και των πετρελαϊκών εταιριών ήταν ο αγωγός μέσω του οποίου θα μεταφερθεί το φυσικό αέριο από την περιοχή της Κύπρου στην Ευρώπη, να περνάει από την Τουρκία. Είναι η πολιτική Ερντογάν, (αντιπαλότητα με το Ισραήλ, εμπόδια στα αμερικανικά στρατεύματα να περάσουν  μέσω Τουρκίας σε Συρία και Ιράκ κα) που φρενάρει την υλοποίηση των αρχικών σχεδίων. Είναι όμως πρόωρο και επιπόλαιο να θεωρήσει κανείς ότι η Ουάσιγκτον θα υποστηρίξει τα κυπριακά συμφέροντα. Αργά η γρήγορα άλλωστε οι ΗΠΑ όπως φυσικά και οι ευρωπαίοι θα πάνε με αυτόν που θα δείξει ότι έχει πιο συνεκτική πολιτική και είναι αποφασισμένος να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ και με τους ευρωπαίους. Και αυτό ελπίζει η αμερικανική διπλωματία ότι τελικώς θα πράξει ο Ερντογάν, θ αλλάξει δηλαδή πολιτική.
Αυτό επιδιώκει και ο αμερικανός αντιπρόεδρος στην Κωνσταντινούπολη. Πρώτα θέματα στην ατζέντα της συνάντησης με τον Ερντογάν θα βρίσκεται το Συριακό, και το Κυπριακό. Τούρκοι διπλωμάτες δήλωσαν στην Τζουμχουριέτ ότι η Άγκυρα «γνωρίζει πως ο Μπάιντεν πρόσκειται στις θέσεις της ελληνοκυπριακής  πλευράς». Αρα στενεύουν τα περιθώρια για λύση του Κυπριακού.
Η συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν θα πραγματοποιηθεί στην Κωνσταντινούπολη και θεωρείται κρίσιμη έπειτα και από την δήλωση του Τούρκου Πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου στην Αυστραλία στο περιθώριο των G20 ότι "Και ο Ομπάμα θέλει να φύγει ο Άσσαντ". Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ο Τούρκος Πρόεδρος αναμένεται να συζητήσει την αλλαγή της πολιτικής  αυτής των ΗΠΑ στο Συριακό και να πει στον Μπάιντεν ότι και το καθεστώς της Δαμασκού πρέπει να τελειώσει και όχι μόνο οι τζιχαντιστές.
Θα εξεταστεί και η πρόταση της Τουρκίας για ζώνη απαγόρευσης πτήσεων καθώς και η φόρμουλα για εκπαίδευση και εξοπλισμό του Ελεύθερου Συριακού Στρατού. Θα συζητηθούν και οι αεροπορικές επιθέσεις κατά του ΙΣΙΛ και ο Μπάιντεν αναμένεται να ζητήσει ξανά την χρήση των αεροπορικών βάσεων της Τουρκίας από αμερικανικά αεροσκάφη για βομβαρδισμό του ΙΣΙΛ. Διπλωματικοί κύκλοι αναφέρουν ότι η Άγκυρα μπορεί να ανάψει το πράσινο φως για παραχώρηση των βάσεων της στην περίπτωση που οι βομβαρδισμοί συμπεριλάβουν και το καθεστώς της Δαμασκού. 
Η εφημερίδα Τζουμχουριέτ επικαλείται Τούρκο διπλωμάτη ο οποίος φέρεται να δήλωσε ότι "ο Μπάιντεν είναι υπεύθυνος για το θέμα του Ιράκ και θα προσπαθήσει να εστιάσει στο Ιράκ ωστόσο εμείς θα προσπαθήσουμε να κατευθύνουμε τις ΗΠΑ και στο θέμα της Συρίας αν και από τις επαφές αυτές δεν πρέπει να αναμένεται συγκεκριμένο αποτέλεσμα ή απόφαση". Αυτό που είναι σημαντικό από τη συνάντηση, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, είναι να επιδειχθεί ότι οι δύο χώρες κινούνται μαζί.
Ο Αμερικανός Αντιπρόεδρος αναμένεται να συναντήσει επίσης τον Τούρκο Πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου και να επισκεφθεί επίσης το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Για όλα τα παραπάνω έχει αξία να παρακολουθήσουμε την προσπάθεια των αμερικανών διπλωματών να κρατήσουν ισορροπίες.

Δηλώσεις Κόνιγκ   

Την ανάγκη απόσυρσης του «Μπαρμπαρός» από την κυπριακή ΑΟΖ και ακύρωσης της τουρκικής NAVTEX, υποστήριξε μιλώντας στην κρατική τηλεόραση ο Αμερικανός πρέσβης στην Κύπρο, Τζον Κόνινγκ συμπληρώνοντας ότι το Μπαρμπαρός παραβιάζει το δίκαιο της θάλασσας και τη νομιμότητα.
Απέρριψε τη θέση ότι οι ΗΠΑ τηρούν ίσες αποστάσεις, λέγοντας ότι η αμερικανική θέση όσον αφορά τα δικαιώματα της Κύπρου είναι ξεκάθαρη.
Ο Αμερικανός πρέσβης εξέφρασε στήριξη στις προσπάθειες του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ, Έσπερν Μπαρθ Άιντα για αποκλιμάκωση της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί λόγω των τουρκικών ενεργειών. Στηρίζουμε, είπε, τις ιδέες Άιντα (σσ διαμεσολαβητής του ΟΗΕ) για ακύρωση της NAVTEX, απόσυρση του Μπαρμπαρός και συζήτηση του θέματος των υδρογονανθράκων με στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών. 
Σχολιάζοντας τοποθετήσεις αξιωματούχων της Τουρκίας για το ενδεχόμενο λύσης δύο κρατών στην Κύπρο, ο κ. Κόνγκ τόνισε ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν την επανένωση της Κύπρου σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και σε καμία περίπτωση δεν στηρίζουν λύση δύο κρατών στο νησί.

Ο Αμερικανός διπλωμάτης σημείωσε ότι και οι δύο πλευρές πρέπει να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και στον πραγματικό στόχο που είναι η εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό.
Ο Αμερικανός πρέσβης απέρριψε τις κατηγορίες του συμβούλου του πρωθυπουργού της Ελλάδας για θέματα ενέργειας, Σόλωνα Κασόνι ότι οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν τη δημιουργία τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο και ότι εμπόδισαν μια τέτοια εξέλιξη.
Ο κ. Κόνινγκ είπε ότι οι ΗΠΑ ουδέποτε προσέγγιζαν ή συμβούλευσαν την κυπριακή κυβέρνηση να μην προχωρήσει στη δημιουργία του τερματικού.
Πρόσθεσε ότι οι ποσότητες που έχουν εντοπιστεί μελετήθηκαν από τις εταιρείες και την κυπριακή κυβέρνηση και διαπιστώθηκε ότι δεν ευνοούν τη δημιουργία σταθμού υγροποίησης στο Βασιλικό.
Η αγορά του φυσικού αερίου, είπε ο Αμερικανός πρέσβης, λειτουργεί με συγκεκριμένο τρόπο και είναι πολύ δύσκολο με βάση αυτές τις συνθήκες να υπάρξει διαχείριση του φυσικού αερίου στη στεριά. Είναι, πρόσθεσε, η δυναμική της αγοράς που δημιούργησε την κατάσταση και όχι η αμερικανική κυβέρνηση.

Δηλώσεις Χόχσταϊν

Λίγα 24ωρα αργότερα στις 17.11 ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για την Ενεργειακή Διπλωματία, Άμος Χόχσταϊν, είπε ότι το κυπριακό φυσικό αέριο πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα της συνεργασίας των χωρών στην περιοχή. Πρέπει να προσδιοριστεί ένας τρόπος για την αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών για την προμήθεια προς την Ευρώπη του φυσικού αερίου που υπάρχει στην Ανατολική Μεσόγειο, δήλωσε ο κ.Χοχσταιν. 
«Το κλειδί», είπε, για την εμπορική εκμετάλλευση των «μεγάλων νέων ανακαλύψεων (φυσικού αερίου)» στην Ανατολική Μεσόγειο, «είναι η συνεργασία».
Ο κ. Χόχσταϊν, ο οποίος απαντούσε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων από όλο τον κόσμο μέσω τηλεδιάσκεψης, είπε ότι δεν πρέπει η κάθε χώρα χωριστά στην Ανατολική Μεσόγειο να προβαίνει σε δικά της πολύ δαπανηρά έργα, αντιγράφοντας η μια χώρα την άλλη.
Απαντώντας σε ερώτηση για τα κυπριακά αποθέματα φυσικού αερίου, ο κ. Χοχσταιν είπε ότι δεν πιστεύει ότι τα αποθέματα στην Κύπρο είναι λίγα, αλλά είπε ότι βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή της διαδικασίας και πρέπει να αναμένουμε τα αποτελέσματα των γεωτρήσεων που διεξάγει η ΕΝΙ/KOGAS.
Σε ό,τι αφορά την καλύτερη κατά την άποψή του οδό μεταφοράς του κυπριακού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ο Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι ο καλύτερος τρόπος να εξετάσει κανείς το θέμα αυτό είναι υπό την ευρύτερη έννοιά του, δηλαδή «κοιτάζοντας την Ανατολική Μεσόγειο στο σύνολό της, από το Ισραήλ μέχρι την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Τουρκία, την Ελλάδα και ενδεχομένως στο μέλλον ίσως και το Λίβανο».
Σημειώνοντας ότι πρέπει προφανώς να γίνουν βήματα σε ό,τι αφορά την πολιτική πτυχή, είπε ότι πρέπει να προσδιορίσουμε έναν τρόπο για την αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών και να μην υπάρχει αναπαραγωγή δαπανηρών έργων από κάθε χώρα.
«Όσο περισσότερο συνεργαζόμαστε αυτό συμβάλλει σε καλύτερα αποτελέσματα για τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία της περιοχής», είπε, προσθέτοντας ότι οι προαναφερόμενες χώρες έχουν τα ίδια συμφέροντα.
Η Ανατολική Μεσόγειος, είπε απαντώντας σε άλλη ερώτηση, «αποτελεί ένα πολύ καλό παράδειγμα ότι εάν οι πολιτικές μας είναι ορθές, τα οφέλη από το φυσικό αέριο θα είναι πολύ σημαντικά και εντυπωσιακά».
Κατέληξε λέγοντας ότι η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να αποτελέσει πηγή προμήθειας για τις παγκόσμιες αγορές αλλά κυρίως για την Ευρώπη.