Εικόνα κατεχώμενης χώρας δίνει η Καταλονία τις τελευταίες μέρες. Η κατάσταση μυρίζει μπαρούτι και η στάση της κυβέρνησης  Ραχόι, οπως και της ισπανικής βασιλικής οικογένειας (που εκφράζει την ενότητα της χώρας) οδηγεί την ισπανία σε εμφύλια αντιπαράθεση με τους καταλανούς.  Οι 30.000 στρατιώτες και οι 10.000 αστυνομικοί που έχουν σταλεί στην Καταλονία, πολλαπλασιάζουν τον αριθμό των καταλανών που επιδιώκουν την απόσχιση της περιοχής απο την Ισπανία.
Το πρωί της Κυριακής στην Βαρκελώνη και σε όλη την Καταλονία, εκατοντάδες χιλιάδες καταλανοί συρρέουν στα εκλογικά κέντρα προσπαθώντας να ψηφίσουν,  ξεπερνώντας τα εμπόδια που βάζει η αστυνομία και ο στρατός.

Η κεντρική κυβέρνηση  της Ισπανίας  έχει δηλώσει ότι το Δημοψήφισμα (1.10.2017),  με το ερώτημα της απόσχισης από την Ισπανία,  είναι παράνοπμο.
Εκατοντάδες χιλιάδες καταλανοί είναι εδω και μέρες στους δρόμους της Βαρκελώνης και των άλλων πόλεων  της αυτοδιοικούμενης περιοχής της Καταλονίας, ενώ οι φοιτητές έχουν καταλάβει το Πανεπιστήμιο  της Βαρκελώνης.

Η ισπανική  κυβέρνηση έχει  αντιδράσει με σκληρό τρόπο, φοβούμενη ότι η κάλπη θα βγάλει αποτέλεσμα υπέρ της απόσχισης. Το Δημοψήφισμα έχει απαγορευτεί και από τον κυβέρνηση και από το Συνταγματικό Δικαστήριο, φυσικά και καταδικάζεται και από το Παλάτι, τον βασιλιά Φελίπε. Η κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι παίζει τα ρέστα της.  Η σκληρή αντιμετώπιση μπορεί να τον κρατήσει στην εξουσία, με την ελπίδα ότι οι υπόλοιποι ισπανοί θα επικροτήσουν  την  αποφασιστικότητα του  για την ενότητα της χώρας. Αν βεβαίως  οδηγηθούμε σε βιαιότητες , τότε μπορεί να έχουμε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.
 Τις τελευταίες μέρες η Μαδρίτη έστειλε χιλιάδες αστυνομικούς στην Καταλονία, συνελήφθησαν Καταλανοί αξιωματούχοι και κατασχέθηκαν περίπου 10 εκατ. ψηφοδέλτια, κλείνουν εκλογικά κέντρα και κατάσχονται οι κάλπες. Τα δικαστήρια «κατεβάζουν» και τις ιστοσελίδες που σχετίζονται με τον δημοψήφισμα, το οποίο η κεντρική κυβέρνηση εξακολουθεί να χαρακτηρίζει παράνομο και αντισυνταγματικό.
Η τοπική Αστυνομία της Καταλονίας πάντως αρνείται να υπακούσει στις εντολές της Μαδρίτης λέγοντας ότι δεν είναι δυνατόν να ασκήσει βία σε βάρος των καταλανών πολιτών.  Η κατάσταση θυμίζει  Τουρκία, Β. Κορέα, και Ιράκ, λένε οι Καταλανοί, οι οποίοι φαίνονται αποφασισμένοι να προχωρήσουν στο Δημοψήφισμα. Οι Βρυξέλλες πάντως στηρίζουν Μαδρίτη: «Επαναλάβουμε τον σεβασμό μας στην έννομη και συνταγματική τάξη, στο πλαίσιο της οποίας έχουν ληφθεί όλα αυτά τα μέτρα», είπε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν!
Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις.

Η ουσία  της διαφοράς

Το πρόβλημα είναι παλιό  και η Ισπανία προσομοιάζει με την Γιουγκοσλαβία. Μιλάμε για έθνη και εθνότητες, μιλάμε για 17 τοπικές κυβερνήσεις και Κοινοβούλια. Τα πιο γνωστά και πιο έντονα ζητήματα είναι  των Βάσκων και των Καταλανών.
Οι Καταλανοί θεωρούν τον εαυτό τους ένα ξεχωριστό έθνος (δεν είμαστε ισπανοί λένε, οπως και οι Βάσκοι). Η Καταλονία έχει έκταση 32.000 τχ (λίγο μεγαλύτερη από την Μακεδονία) και 7,5 εκ κατοίκους. Το βόρειο  μικρό κομμάτι της ανήκει από το 1659 στη Γαλλία (όπως συμβαίνει και με την χώρα των Βάσκων που βρίσκεται και στην  Γαλλία).
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι Καταλανοί  ξεσηκώνονται για να αποσχιστούν. Ήταν αυτή η επιθυμία τους ένας από τους λόγους του ισπανικού Εμφυλίου (1936-1939).
Σήμερα το βασικό επιχείρημα είναι ότι οι Καταλανοί «ταΐζουν»  την υπόλοιπη Ισπανία, τους φτωχούς και τεμπέληδες της Ανδαλουσίας. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα. Το 2006 συμφωνήθηκε αρχικώς ο Καταστατικός Χάρτης της Αυτοδιοικούμενης Περιφέρειας της Καταλονίας, που ορίζει τις αρμοδιότητες της Κυβέρνησης της Καταλονίας.  Στις 3 Νοεμβρίου 2005, το καταλανικό κοινοβούλιο ενέκρινε το νομοσχέδιο μεταρρύθμισης του Καταστατικού Χάρτη της αυτοδιοίκησης της Καταλονίας, που στην συνέχεια προωθήθηκε στο ισπανικό κοινοβούλιο στην Μαδρίτη. Μετά από συζητήσεις που έκαναν φανερό τον διχασμό, και μια αναθεώρηση προς τα κάτω που διαπραγματεύτηκε από τον πρόεδρο της ισπανικής κυβέρνησης και τον τότε αρχηγό του πρώτου καταλανικού κόμματος, Πασκουάλ Μαραγάλ, το πρόγραμμα υιοθετήθηκε από το κοινοβούλιο και προτάθηκε στους Καταλανούς μέσω δημοψηφίσματος. Παρά το γεγονός ότι ορισμένοι αυτονομιστές κάλεσαν το λαό να ψηφίσει αρνητικά (γιατί το πρόγραμμα δεν αναγνώριζε την Καταλονία ως έθνος, δεν της άφηνε την ολοκληρωτική διαχείριση των φόρων, των λιμανιών και των αεροδρομίων), σχεδόν το 75% των ψηφοφόρων το δέχτηκε στις 18 Ιουνίου 2006. Πάντως το ποσοστό συμμετοχής ήταν μικρότερο του 50%. Το νέο καταστατικό όμως ακυρώθηκε σε μεγάλο βαθμό από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας στις 10 Ιουλίου 2010.

Έτσι υπάρχει η εκκρεμότητα που οδηγεί και στο αίτημα της ολοκληρωτικής απόσχισης.
Αν η Μαδρίτη προχωρούσε στην ολοκλήρωση της συμφωνίας του 2006, ίσως να είχε εκτονωθεί η κατάσταση. Η αν ακολουθούσε το παράδειγμα του Κάμερον που έπεισε