Του Σωτήρη Σιδέρη

Η γεωπολιτική αναβάθμιση της Κύπρου εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και ενώ ο κόσμος περιμένει τον Τραμπ.  Η Λευκωσία μετατρέπεται σταδιακά σε νέο προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης. Το πρώτο βήμα ήταν η δημιουργία ενός ανθρωπιστικού διαδρόμου για τη Γάζα. Μετά ήρθαν οι φήμες για ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ. Εννοείται ότι όλες οι χώρες της Δύσης που πολεμούσαν στο πλευρό του Ισραήλ χρησιμοποιούσαν την Κυπριακή Δημοκρατία ως βάση για την ασφάλεια του Ισραήλ. Μετά ήρθε η απόφαση Μπάιντεν , που επιτρέπει στην Λευκωσία να έχει πρόσβαση σε  πολεμικό εξοπλισμό των ΗΠΑ, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην Άγκυρα. Φυσικό είναι. Η εισβολή του 1974 έγινε περίπατος επειδή η Κύπρος ήταν άοπλη, αλλά οι εξοπλισμοί από μόνοι τους,  δεν θα λύσουν κανένα πρόβλημα.

Τώρα  υπάρχουν έντονες διεργασίες για πενταμερή διάσκεψη για το Κυπριακό, ενώ συζητείται και η ένταξη στην ζώνη Σένγκεν.  Ο πόλεμος και η γεωπολιτική κρίση, αναβαθμίζουν ραγδαία την Κύπρο. Το Ισραήλ την θεωρεί τεράστιας σημασίας για την ασφάλειά του. Δρομολογείται μήπως μέσω αυτής της αναβάθμισης η λύση του Κυπριακού  ή θα οδηγηθούμε σε οριστική διχοτόμηση, αν η Δύση δεν θέλει την Τουρκία στα πόδια της στην Κύπρο; που βρίσκεται η Αθήνα; μα στο πλευρό της Δύσης..

Πορεία αντίστροφη με ερωτηματικά

Το 1974 υπήρχε στρατηγική σχέση Τουρκίας -Ισραήλ. Η Τουρκία εισέβαλλε στην Κύπρο, αλλάζοντας τα δεδομένα στην περιοχή έχοντας την πλήρη ανοχή των ΗΠΑ και όλης της Δύσης. Η ασφάλεια του Ισραήλ ήταν και παραμένει κορυφαία στρατηγική επιλογή της Δύσης, ακόμη και σήμερα που διαπράττει γενοκτονία κατά των Παλαιστινίων. Και τώρα αλλάζει ο χάρτης με επίκεντρο πάλι το Ισραήλ, αλλά η Τουρκία έχει άλλη στρατηγική που δεν εναρμονίζεται πάντα με τη Δύση. Στο επίκεντρο και πάλι η Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά με άλλη προοπτική πλέον. Οι ρόλοι ίσως έχουν αντιστραφεί.
Η απόφαση των ΗΠΑ να επιτρέψουν την πρόσβαση της Λευκωσίας σε σύγχρονα εξοπλιστικά προγράμματα και όλα όσα προαναφέρθηκαν προοιωνίζονται αλλαγές στην στρατηγική της Δύσης έναντι της Τουρκίας, αλλά δεν πρέπει να βιαζόμαστε , κυρίως αν δεν δούμε τις κινήσεις του Τραμπ. Ο ανταγωνισμός Ισραήλ -Τουρκίας είναι δεδομένος ,οπότε η Κυπριακή Δημοκρατία επιλέγει το στρατόπεδο του Ισραήλ. Τα ρήγματα στους δεσμούς της Άγκυρας με τις ΗΠΑ και το  Τελ Αβίβ , έχουν οδηγήσει την Ουάσιγκτον σε αναθεώρηση των σχεδίων της για τον ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Έχει προηγηθεί η απόλυτη ικανοποίηση των ΗΠΑ και της ΕΕ για εξοστρακισμό Ρώσικων κεφαλαίων από την Λευκωσία ...


Παρατηρούνται λοιπόν δύο ταυτόχρονες κινήσεις. Η μία των ΗΠΑ και της ΕΕ υπέρ της Κυπριακής Δημοκρατίας και την πλήρη ένταξή της στα στρατιωτικά και πολιτικά σχέδιά τους. Η δεύτερη αφορά την διπλωματική κινητικότητα με την φιλοδοξία να ανοίξει ένας νέος κύκλος διαπραγματεύσεων για την επίλυση του πολιτικού προβλήματος.
Πίσω από τις διπλωματικές κουρτίνες όμως, δεν υπάρχει κανείς πολιτικός ή διπλωμάτης που να πιστεύει ότι οι διεργασίες θα οδηγήσουν σε λύση. Το διεθνές περιβάλλον όμως είναι ιδιαίτερα πιεστικό για την Μέση Ανατολή, οπότε αυτόματα εγείρεται το ερώτημα: όλοι όσοι εμπλέκονται ή θα εμπλακούν στις συνομιλίες για το Κυπριακό , θέλουν πραγματικά λύση ή μήπως θέλουν οριστική διχοτόμηση, χωρίς να την αποκαλούν έτσι επίσημα , με στόχο να προχωρήσουν χωρίς προβλήματα τα σχέδιά τους στη Μέση Ανατολή;

Η κενή καρέκλα του Κυριάκου Μητσοτάκη

Γεγονός είναι ότι η αναβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι και πολιτική και στρατιωτική. Αναβαθμίζονται και εκσυγχρονίζονται βάσεις, οι Ελληνοκύπριοι εξοπλίζονται, λιμάνια αναβαθμίζονται και πολιτικά, συζητείται έστω και σαν πιθανότητα, η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ και τη ζώνη Σένγκεν. Όλα  αυτά δεν είναι καθόλου τυχαία. Μετά την Ελλάδα που δικαίως την αποκάλεσαν προκεχωρημένο φυλάκιο των ΗΠΑ, τώρα έρχεται και η σειρά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με τι ανταλλάγματα όμως συμβαίνουν όλα αυτά;
Ούτε η Αθήνα και η κυβέρνηση Μητσοτάκη ζήτησαν ποτέ το παραμικρό αντάλλαγμα, ούτε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει θέσει στο τραπέζι οποιοδήποτε αίτημα.  Οι μεγάλες διαπραγματεύσεις στην ροή της ιστορίας έγιναν εντός των συμμαχικών οργανισμών, αλλά ούτε η Αθήνα, ούτε η Λευκωσία έχουν διατυπώσει το παραμικρό σχέδιο. Άλλο η ασφάλεια του Ισραήλ, άλλο η ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας...


Κανένα κράτος του κόσμου δεν δίνει λιμάνια, αεροδρόμια και βάσεις, χωρίς να παίρνει ανταλλάγματα. Αν στόχος είναι η μετατροπή της Κυπριακής Δημοκρατίας επίσης σε φυλάκιο είναι το πιο εύκολο πράγμα, αλλά δεν είναι ωφέλιμο για τα εθνικά της συμφέροντα. Τα προκεχωρημένα φυλάκια είναι αυτά που θυσιάζονται πρώτα σε περίοδο κρίσης. Η περίπτωση της Ουκρανίας είναι ενώπιόν μας.
Η Τουρκία δεν μπορεί  εύκολα  να ακυρώσει αυτόν τον σχεδιασμό. Έχει μετατρέψει τα κατεχόμενα σε δική της βάση, παρεμβαίνει παντού, έχει δικά της συμφέροντα που συχνά συγκρούονται με αυτά των ΗΠΑ, του Ισραήλ, του Ιράν και άλλων χωρών. Κατά συνέπεια, επειδή είναι θέμα χρόνου η λήξη του πολέμου στη Γάζα να οδηγήσει σε ευρύτερες διαπραγματεύσεις, το Ισραήλ θέλει να αλλάξει τον χάρτη της περιοχής με μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας που περιλαμβάνει και την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία. Αλλά αν σε μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχουν ενεργητικό ρόλο, όλο το σκηνικό στήνεται για την ασφάλεια του Ισραήλ. Είναι αναγκαία λοιπόν, μια μεγάλη προσπάθεια από την Ελλάδα, που πρέπει να κινητοποιηθεί άμεσα . Η Τουρκία που δεν έχει πρόβλημα να αλλάξει πολιτική μέσα σε μια ημέρα, θα προσπαθήσει να γίνει η ίδια πυλώνας αυτής της αρχιτεκτονικής. Αλλά η Τουρκία δεν αλλάζει θέσεις έναντι της Ελλάδας, οπότε απαιτείται ένα νέο σχέδιο. Η Ελλάδα δυστυχώς, δεν διαπραγματεύεται τίποτα..

.
 Πάντως, ούτε η τακτική των ΗΠΑ, ούτε του Ισραήλ αφορά οποιασδήποτε μορφής εμπλοκή τους στην αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας στο Αιγαίο. Υπό αυτή την οπτική, η απουσία διπλωματικού σχεδίου της  κυβέρνησης Μητσοτάκη και η υποταγή του  πρωθυπουργού σε αυτά τα σχέδια καθιστούν τη χώρα μας ευάλωτη στην τουρκική πολιτική, αλλά και την Λευκωσία σε παράρτημα δυτικών συμφερόντων..