Του Σωτήρη Σιδέρη

Η επικοινωνιακή πολιτική όταν είναι σοβαρή , θεματολογική και ευρηματική μπορεί να ενισχύσει τους δεσμούς ενός κόμματος με την κοινωνία. Μπορεί επίσης να μετατρέψει δύσκολους πολιτικούς και ιδεολογικούς όρους σε απόλυτα κατανοητές θέσεις , να γίνει έτσι ένα κόμμα ελκυστικό στους ψηφοφόρους, χωρίς να τους παραπλανά . Ο ΣΥΡΙΖΑ από την προεκλογική εκστρατεία του 2023, μέχρι σήμερα διολισθαίνει συνεχώς σε χειρότερες λύσεις που περισσότερο αποχρωματίζουν ακόμη και την σημερινή αδύναμη ιδεολογική του ταυτότητα και τις θέσεις του, παρά τις στηρίζουν.

Σε αυτό έχουν συμβάλλει ο αντιφατικός  Κασσελάκης που βρίσκεται σε πορεία ανεξέλεγκτου αρχηγισμού και οι επιλογές για τη θέση του εκπροσώπου του κόμματος, η απουσία επικοινωνιακής στρατηγικής καθώς εκπέμπει μονίμως θολά μηνύματα και κυρίως η αδυναμία του Στέφανου Κασσελάκη να πείσει την κοινωνία, ακόμη και τους δικούς του ψηφοφόρους ότι διαθέτει τα ηγετικά προσόντα για να θέσει το κόμμα του και πάλι σε τροχιά εξουσίας. Η δημόσια εικόνα του είναι ένα διαρκές ,κουραστικό και άκρως αμφιλεγόμενο life style αδικεί και τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ που είναι πιο σοβαρός από τον πρόεδρό του.  

Επιλογές εικόνας και όχι ουσίας

Πριν τις εκλογές του Μαϊου του 2023 ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε την Πόπη Τσαπανίδου για εκπρόσωπο του κόμματος, με την λογική ότι ως τηλεπαρουσιάστρια θα ήταν πιο πειστική και πιο επιδραστική, δηλαδή πίστεψε ίσως πως η εικόνα της θα υπερτερούσε της πολιτικής ουσίας και θα έκανε το μήνυμα αποδεκτό. Διαψεύστηκε  . Άλλοι λόγοι κυρίως πολιτικοί οδήγησαν στα δύο εκλογικά βατερλό του 2023.

Στην συνέχεια εξελέγη ο Στέφανος Κασσελάκης που όρισε εκπρόσωπο του κόμματος την Δώρα Αυγέρη, δημοσιογράφο στο παρελθόν, χωρίς κανένα ουσιαστικό υπόβαθρο όμως για την θέση που ανέλαβε. Δεν έκανε την διαφορά σε καμία περίπτωση. Οι εμφανίσεις της και κυρίως ο λόγος της έμοιαζαν με τοποθετήσεις κομματικής γραφειοκρατίας , χωρίς κανένα σχέδιο ή έμπνευση, για στρατηγική δεν γίνεται λόγος καν. Την Αυγέρη διαδέχθηκε η Βούλα Κεχαγιά, επίσης δημοσιογράφος με δημοσιογραφικό και όχι πολιτικό λόγο. Ο δημοσιογραφικός λόγος είναι ο επίκαιρος σχολιασμός που δεν έχει καμία σχέση με το βάθος που πρέπει να έχει η επιδραστική πολιτική σκέψη, η ανάλυση και η προβολή των θέσεων με οργανωμένο τρόπο. Ακόμη και αν οι τρείς εκπρόσωποι διέθεταν κάποια προσόντα, αυτά δεν έγιναν ποτέ ορατά, γιατί η επικοινωνιακή πολιτική είναι στρατηγική, δεν είναι λόγια του  τηλεοπτικού αέρα, που έρχονται και φεύγουν.  

Η ημερήσια αντιπαράθεση με τη ΝΔ ή άλλα κόμματα δεν συνιστά κανενός είδους επικοινωνιακή πολιτική.  Η ΝΔ ανά πάσα στιγμή βάζει την ατζέντα, αλλάζει το σχέδιο, κάνει αντιπερισπασμούς και ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί, ενώ πλήθος συστημάτων, οικονομικών, θεσμικών, ΜΜΕ παίζουν το παιχνίδι της.  Είναι άλλο πράγμα η πολιτική αντιπαράθεση στη βουλή ή στα ΜΜΕ μεταξύ των κομματικών στελεχών, εκεί που αρκετοί του ΣΥΡΙΖΑ υπερτερούν έναντι μιας ΝΔ που εμφανώς έχει πρόβλημα πλέον και άλλο η σύγκρουση στρατηγικών. Και η θέση της ΝΔ επικοινωνιακά θα ήταν πολύ χειρότερη αν ο ΣΥΡΙΖΑ διέθετε επικοινωνιακό σχέδιο που να υπηρετηθεί από όλους και από τους εκπροσώπους φυσικά.
       

Πρόεδρος και εικόνα

        Από την πρώτη ημέρα της εκλογής του μέχρι σήμερα, ο Κασσελάκης ίσως πιστεύει,  ότι ο ίδιος από μόνος του είναι η αρχή και το τέλος, είναι το πρόσωπο υπεράνω όλων, είναι πρόεδρος και θεσμός, είναι ηγέτης και επικοινωνιολόγος , οπότε δεν χρειάζεται τίποτα άλλο. Προφανώς είναι ακραία ψευδαίσθηση, επικίνδυνη και για τον ίδιο, κυρίως όμως για τον ΣΥΡΙΖΑ. Η ΝΔ δεν είναι απλό κόμμα, είναι διαχρονικός μηχανισμός χρήματος, κράτους και παρακράτους, εισβάλλει και ελέγχει θεσμούς, ΜΜΕ και επιχειρηματίες, οπότε έχει αμέτρητες δυνατότητες παρέμβασης που δεν έχει ο ΣΥΡΙΖΑ. Οπότε το μόνο του όπλο είναι η έξυπνη επικοινωνιακή πολιτική.
Για παράδειγμα, σίγουρα ο Κασσελάκης έπρεπε να έχει πάρει ήδη ένα μάθημα για το πως τα ΜΜΕ δημοσίευσαν περιουσιακά του στοιχεία  και μέσα σε λίγες ώρες, όλη η Ελλάδα έμαθε γι αυτά.  Σίγουρα θα ξέρουν περισσότερα και απλά περιμένουν την συνέχεια. Ο ίδιος αντιμετώπισε το ζήτημα με αφέλεια δηλώνοντας ότι πληρώνει όλους τους φόρους και ότι είναι φανερή η δραστηριότητά του, αφήνοντας αιχμές για την οικογένεια Μητσοτάκη. Δεν δίνει μια η οικογένεια Μητσοτάκη γι όλα αυτά, γιατί την κατηγορούν για χειρότερα πάνω από μισό αιώνα. Οπότε ας βρει ντοκουμέντα για τον Μητσοτάκη ή ας αλλάξει επικοινωνιακή πολιτική.
                    

Ο πατριωτισμός , το  Αιγαίο και ..τα ψάρια του

Η επικοινωνιακή αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ είναι εμφανής λοιπόν. Όσο ο Κασσελάκης θεωρεί ότι ο ίδιος είναι η αρχή και το τέλος, τόσο θα χειροτερεύει η κατάσταση. Οι διαρκείς επίσης ακροβατισμοί γύρω από έννοιες , όπως ο πατριωτισμός, αντί για ένα πραγματικά ισχυρό σχέδιο για την εξωτερική πολιτική, θα τον οδηγήσουν σε νέες περιπέτειες.
Σε συνέντευξή του στον Αντένα και για να υπογραμμίσει ίσως την ενότητα θέσεων στον ΣΥΡΙΖΑ είπε και ανοησίες. Όπως για παράδειγμα ότι :
   “Πλέον ο  ΣΥΡΙΖΑ είναι ιδεολογικά συμπαγές κόμμα, κάτι που δεν ίσχυε πριν από έξι μήνες ή ένα χρόνο. Δεν υπάρχει κάποιος αυτή τη στιγμή στον ΣΥΡΙΖΑ που να λέει ότι “το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια”. Όλοι γνωρίζουν ότι θέλω την πατριωτική Αριστερά η οποία θα μπορεί να χειριστεί ανοικτές αγορές με την κατάλληλη ρύθμιση των αγορών, με τα εργασιακά δικαιώματα, τα οποία υπολείπονται τραγικά αυτή τη στιγμή στη χώρα μας. Και με ένα κοινωνικό κράτος το οποίο και αυτό υπολείπεται. Με ένα κράτος Δικαίου, με ανθρώπινα δικαιώματα. Και επίσης με μια εγκρατή εξωτερική πολιτική”.

 Πριν λίγες ημέρες ήθελε να τα αλλάξει όλα στον ΣΥΡΙΖΑ γιατί τίποτα δεν λειτουργούσε όπως ήθελε και λίγες ημέρες μετά δηλώνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι συμπαγές ιδεολογικά κόμμα. Τα αντφατικά μηνύματα διατρέχουν το σύνολο των τοποθετήσεων γύρω από το κόμμα του, την κυβέρνηση 2015-2019, την αντιπολίτευση που άσκησε και δεν πείθουν.
Ποτέ κανείς στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είπε ότι το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του, ενώ τον  όρο “εγκρατή” εξωτερική πολιτική πρώτη φορά τον ακούμε και δεν έχει νόημα. Όλη όμως η δήλωση αυτή είναι ένα νεφέλωμα που καμία σχέση δεν έχει με τον πατριωτισμό, ούτε καν με ένα κόμμα της προκοπής, πόσο μάλλον με Αριστερό κόμμα. Γιατί το να μπερδεύει το Αιγαίο, την πατριωτική Αριστερά με τις ανοιχτές αγορές, τα εργασιακά κλπ, δείχνουν επικίνδυνη άγνοια.

Ο Κασσελάκης δεν θέλει απλά να τον θεωρούν πρόεδρο που δεν αμφισβητείται. Θέλει να ταυτίζει τον εαυτό του με το κόμμα, φθάνοντας σε απαγορευμένα όρια για ένα κόμμα αρχών.
Υπό αυτή την οπτική ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε κομβικό σημείο. Φθάνει η στιγμή που ο Κασσελάκης δεν θέλει να ηγηθεί ενός σχεδίου για το κόμμα του και το μέλλον, θέλει να υποταχθεί το κόμμα του στο πρόσωπό του, ό,τι και αν αυτό εκφράζει. Και προς το παρόν είναι αντιφατικό, προσωποκεντρικό, χωρίς ταυτότητα, ούτε πολιτική , ούτε ιδεολογική, ούτε επικοινωνιακή, παρά μόνο η εικόνα του. Αν ξεφύγει από αυτό το σημείο , η νέα κρίση είναι θέμα εβδομάδων να ξεσπάσει.