του Σπύρου Σουρμελίδη

Οι εκλογές της Τρίτης (8 Νοεμβρίου) στις ΗΠΑ,  είναι εξαιρετικά κρίσιμες γιατί θα καθορίσουν  τις νέες ισορροπίες στο Κογκρέσο (Βουλή και Γερουσία) σε μια στιγμή εσωτερικών τριβών και κρίσεων αλλά και την ώρα που η Αμερική (και συνολικά η  Δύση) βρίσκεται σε σύγκρουση με την Ρωσία και την Κίνα. Κρίνεται λοιπόν η ικανότητα του Προέδρου να έχει τον έλεγχο (πλειοψηφία) του Κογκρέσου ώστε να μπορεί να προωθήσει το νομοθετικό του έργο, αλλά ακόμα και διάφορες πράξεις της εξωτερική του πολιτικής. 

Οι προεδρικές εκλογές του 2020 έφεραν την νίκη του Μπάϊντεν αλλά αφησε και βαθύ αποτύπωμα διχασμού, λόγω της έντασης με την οποία πολιτεύτηκε και πολιτεύεται ο Ντ. Τράμπ. Ο οποίος προετοιμάζεται να ξαναθέσει υποψηφιότητα (το 2024) , έχοντας μεγάλη επιρροή και στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν μετατρέψει τις εκλογές της 8ης Νοεμβρίου σε δημοψήφισμα κατά της πολιτικής Μπάϊντεν σε όλα τα επίπεδα, εσωτερικής, οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής.  Συγχρόνως οι Δημοκρατικοί επιδιώκουν να εδραιώσουν  τα κέρδη που είχαν απο τις εκλογές του 2020, διατηρώντας τον έλεγχου του Κογκρέσου. ΟΛα δείχνουν οτι οι Ρεπουμπλικάνοι μπορούν να αποκτήσουν την πλειοψηφία στην Βουλή των Αντιπροσώπων, οχι όμως και τη Γερουσίας.

Η μάχη για τον έλεγχο του Κογκρέσου 

Το αμερικανικό σύστημα ορίζει διαφορετικούς χρόνους εκλογής για τον Πρόεδρο , τους βουλευτές και τους Γερουσιαστές έτσι ώστε η εξουσία να βρίσκεται σε διαρκή κίνηση. 

Έτσι δύο χρόνια μετά τις προεδρικές εκλογές έχουμε την εκλογή των 435 Βουλευτών και 35 Γερουσιαστών (του 1/3 της Γερουσίας) και των 1/3 των Κυβερνητών(πρωθυπουργών) των 50 Πολιτειών. Οι βουλευτές έχουν διετή θητεία, ενώ οι 100 Γερουσιαστές εξαετή θητεία (εκλέγεται ανά δύο χρόνια το 1/3 της Γερουσίας, ώστε να υπάρχει εναλλαγή της ισορροπίας) και οι κυβερνήτες 4ετή θητεία.

Σήμερα οι Δημοκρατικοί έχουν την πλειοψηφία της Βουλής με 220 έδρες έναντι 212 των Ρεπουμπλικάνων (τρεις έδρες έχουν μείνει κενές λόγω παραιτήσεων, και θα καλυφθούν σε αυτές τις εκλογές). 

Στην Γερουσία υπάρχει η απόλυτη ισοπαλία (50-50) αλλά η ψήφος της αντιπροέδρου Καμάλα Χάρις (όπως το Σύνταγμα ορίζει) κρίνει τις ψηφοφορίες , δηλαδή τις αποφάσεις. 

Η μάχη για την Βουλή είναι συνολική (αφορά και τους 435 βουλευτές) και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν ένα σημαντικό προβάδισμα στις περισσότερες Πολιτείες. Κάθε Πολιτεία εκλέγει διαφορετικό αριθμό βουλευτών βάσει του πληθυσμού (όπως ορίστηκε απο την απογραφή του 2020).  Η Καλιφόρνια π.χ. εκλέγει  55 βουλευτές, ενώ υπάρχουν Πολιτείες που εκλέγουν δυο -τρεις βουλευτές. 

Αντιθέτως όλες οι Πολιτείες εκλέγουν από 2 Γερουσιαστές (ανεξαρτήτως πληθυσμού) ώστε να εξασφαλίζεται η ισότιμη εκπροσώπηση κάθε Πολιτείας στο νομοθετικό σώμα (Κογκρέσο). 

Επειδή την τρίτη εκλέγεται μόνο το 1/3 των Γερουσιαστών, το κλίμα που γέρνει προς τους Ρεπουμπλικάνους, δεν μπορεί να αλλάξει εύκολα την ισορροπία στην Γερουσία. 

Όμως οι κρίσιμες Πολιτείες που θα καθορίσουν την νέα ισορροπία στην Γερουσία είναι  η Αριζόνα , η Νεβάδα, η Τζόρτζια και η Πενσιλβανία.  Αν οι Ρεπουμπλικάνοι κερδίσουν τις δύο θα έχουν πλειοψηφία και την Γερουσία.  Προηγούνται δε, σε Αριζόνα, Νεβάδα και Τζόρτζια. 

Οι δημοσκοπήσεις σε ότι αφορά τις βουλευτικές εκλογές, δείχνουν μεγάλη υπεροχή των Ρεπουμπλικάνων, κάτι που οδηγεί όλου τους αναλυτές στην βεβαιότητα ότι η Βουλή θα αλλάξει και θα περάσει στον έλεγχο των Ρεπουμπλικάνων.

Καθοριστικό ρόλο σ αυτό παίζει ο...Ντόναλντ Τραμπ. Ο οποίος δίνει τη μάχη ωσάν να είναι ο "αρχηγός" του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. 

Η αλήθεια είναι πως ο Τραμπ έχει μεγάλη επιρροή στην εκλογική βάση των Ρεπουμπλικάνων, επηρεάζει ακόμα και την εκλογή υποψηφίων σε πολλές Πολιτείες
είναι ο άνθρωπος που έχει διαμορφώσει πολιτική ατζέντα την οποία αποδέχονται εκατομμύρια Αμερικανοί. 

Τα βασικά ζητήματα της προεκλογικής μάχης 

Οικονομία:  Οι Ρεπουμπλικάνοι επωφελούνται από τις ιστορικά υψηλές τιμές καταναλωτή, τις τιμές του φυσικού αερίου και τα επιτόκια, τα οποία ισχυρίζονται ότι έχουν προκληθεί πλήρως ή εν μέρει από την κυβερνητική πολιτική του Τζο Μπάιντεν και των Δημοκρατικών. 

Αμβλωσεις:  Μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου να απαγορέψει ουσιαστικά τις αμβλώσεις,  η κοινωνία  είναι διχασμένη. Πολλές Πολιτείες επιτρέπουν τις αμβλώσεις και αλλες όχι. Το Δημοκρατικό Κόμμα στηρίζει το κίνημα υπερ των αμβλώσεων σε αντίθεση με τους Ρεπουμπλικάνους. 

Έγκλημα και βία με όπλα:  Οι πρόσφατοι μαζικοί πυροβολισμοί έχουν κάνει τη βία με όπλα και το έγκλημα πιο σημαντικά ζητήματα για την αμερικανική κοινωνία.  Ο Νόμος  για μεγαλύτερο έλεγχο στην οπλοφορία (ορού και προϋποθέσεις οπλοφορίας) , ο οποίος ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2022, παρείχε εκτεταμένους νόμους για την ασφάλεια των όπλων και έχει διαφημιστεί από τον Μπάϊντεν και τους Δημοκρατικούς.

Μετανάστευση:   Μια αύξηση άνω του 385% του μεταναστευτικού ρεύματος απο την Λατινική Αμερική προς τις ΗΠΑ,  από το 2020 έως το 2022,  έδωσε στους Ρεπουμπλικάνους ένα προβάδισμα έναντι των Δημοκρατικών καθώς οι δημοσκοπήσεις τείνουν να δείχνουν ότι οι ψηφοφόροι προτιμούν σε μεγάλο βαθμό τους Ρεπουμπλικάνους έναντι των Δημοκρατικών για την επίλυση προβλημάτων μετανάστευσης. 

Διαγραφή φοιτητικού δανείου:   Από τη στιγμή που ο Μπάϊντεν στήριξε  ένα σχέδιο για τη διαγραφή φοιτητικών δανείων, και τα δύο κόμματα επιδιώκουν εκλογικά κέρδη απο το θέμα αυτό . Οι  Ρεπουμπλικάνοι στοχεύουν στα φτωχότερα στρώματα (υπόσχεση για φοιτητικά δάνεια) ενώ οι  Δημοκρατικοί ελπίζουν να προσελκύσουν τους νέους ψηφοφόρους. 

Προεδρία Τζο Μπάιντεν:  Οι Ρεπουμπλικάνοι επωφελούνται από τα χαμηλά ποσοστά αποδοχής του προέδρου Τζο Μπάιντεν, τα οποία κυμαίνονται από 30%-40% για μεγάλο μέρος του έτους.  Η αποδοχή (δημοφιλία)  Μπάϊντεν  βελτιώθηκε μετά από αρκετές νομοθετικές  επιτυχίες τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο,  αλλά και πάλι σημείωσε πτώση τον Οκτώβριο όταν οι ψηφοφόροι εστίασαν στην κατάσταση της οικονομίας.

Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία:   Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι το μείζον ζήτημα εξωτερικής πολιτικής, μετατοπίζοντας την υποστήριξη προς τον Μπάϊντεν. Οι Δημοκρατικοί τονίζουν την εμφανή υποστήριξη του πρώην προέδρου Τραμπ και των συμμάχων του προς τη Ρωσία.

Ενας τούρκος για την Γερουσία 

Η υποψηφιότητα του Τουρκοαμερικανού  Μεχμέτ Οζ, για την Γερουσία στην Πολιτεία της Πενσιλβάνιας, έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Τουρκία και την Ελλάδα. Ο Μεχμέτ Οζ δηλώνει ανοικτά υποστηρικτής της Τουρκίας και του Ερντογάν στην Πολιτεία  όπου μένει για πάνω απο 3 δεκαετίες ο πρώην δάσκαλος και σημερινός εχθρός του Ερντογάν , ο Φετουλάχ Γκιουλέν.  Έχει την απόλυτη στήριξη του Ντ. Τράμπ. Ο Οζ είναι γεννημένος στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπηρέτησε όμως στον στρατό της Τουρκίας και ψήφισε στις εκλογές του 2018, αφού έχει διπλή υπηκοότητα. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι αν κερδίσει στις εκλογές του Νοεμβρίου θα απεκδυθεί την τουρκική υπηκοότητα. Αν εκλεγεί θα είναι ο πρώτος μουσουλμάνος Γερουσιαστής.