Του Σωτήρη Σιδέρη

Είναι θέμα ημερών να ξεκινήσει ένας νέος κύκλος διαλόγου Ελλάδας -Τουρκίας για τα στρατιωτικά ΜΟΕ υπό την πίεση του ΝΑΤΟ. Η εξέλιξη αυτή ήρθε κατά την συνάντηση Παναγιωτόπουλου -Ακάρ την Πέμπτη 13 Οκτωβρίου  στις Βρυξέλλες.  Ένα  στοιχείο για το ποιο είναι το  ισχυρό κέντρο εξουσίας στην Τουρκία είναι οι δηλώσεις που έκανε μετά την συνάντησή του με τον Έλληνα υπουργό Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο, ο Τούρκος ομόλογός του Χουλουσί Ακάρ.  Ο οποίος  ζήτησε από τον Παναγιωτόπουλο να συνεχιστεί ο διάλογος για τα ΜΟΕ και μάλιστα είπε ότι περιμένει στην Άγκυρα την ελληνική αντιπροσωπεία.  Τα υπουργεία Εξωτερικών και των δύο χωρών απουσιάζουν, δεν είναι σαφές αν θα συμμετάσχουν διπλωμάτες, κάτι που ναι μεν ο Ακάρ μπορεί να  θεωρεί ότι δεν του είναι απαραίτητοι, η Αθήνα όμως πρέπει να έχει στην αντιπροσωπεία της διπλωμάτη. Εκ των πραγμάτων όμως εγείρονται κάποια νέα ερωτήματα που η Αθήνα πρώτα πρέπει να απαντήσει.

 Πρώτον καμία ξένη κυβέρνηση και κανένας κυβερνητικός αξιωματούχος ή διπλωμάτης στην Αθήνα δεν πιστεύει ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει , όχι συζήτηση που είναι ανώδυνη, αυτή τη θέλει για την εικόνα του μέσα και έξω από τη χώρα,  αλλά διαπραγμάτευση με την Τουρκία, καθώς απειλείται με συνέπειες από τους Καραμανλή-Σαμαρά ενώ και ο ίδιος δείχνει σημάδια άρνησης, ο διάλογος να εξελιχθεί σε αποφάσεις και συμφωνίες μέσω διαπραγμάτευσης. Δεύτερο πως θα διαπραγματευθεί ΜΟΕ ο Νίκος Παναγιωτόπουλος όταν είναι ο ίδιος που σταμάτησε ουσιαστικά τον διάλογο, εξαιτίας των θέσεων των Τούρκων και μόλις πρόσφατα δήλωσε ότι πρέπει να συζητήσουμε με την Τουρκία “τις πολλές διαφορές που έχουμε”. Ποιές είναι οι διαφορές , δεν διευκρίνισε και προφανώς οι Τούρκοι που γνωρίζουν τις δηλώσεις του θα του τις παρουσιάσουν. Ήδη στο omegapress.gr θέσαμε το ερώτημα στην κυβέρνηση αν το ΥΠΕΞ γνωρίζει για ποιες διαφορές έκανε λόγο ο υπουργός Άμυνας.
Ο Ακάρ κινήθηκε στην γραμμή Ερντογάν περί διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών χωρίς εμπλοκή τρίτων. Όμως η Τουρκία , ενέπλεξε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις την Λιβύη κάνοντας μια συμφωνία που ξεσήκωσε όλους τους υπερασπιστές του διεθνούς δικαίου, αλλά θέλει η Ελλάδα να μην κινείται. Ας διευκρινιστεί λοιπόν τι ακριβώς εννοεί η Τουρκία.  Οι συνομιλίες χωρίς τρίτους φαίνεται ήταν η συμφωνία Μητσοτάκη-Ερντογάν που κατά τον Τούρκο πρόεδρο αθέτησε ο Έλληνας πρωθυπουργός. Ας περιμένουμε το νέο κύκλο να διαπιστωθεί τι ακριβώς προτείνει η Άγκυρα.

       

Χωρίς πυξίδα

Μη έχοντας κανένα απολύτως σχέδιο , η ελληνική πλευρά είτε αντιμετωπίζει στρατιωτική πίεση , είτε διπλωματική, ακολουθεί παρελκυστική τακτική, διαμαρτύρεται, καταγγέλλει , ενημερώνει, αλλά δεν είναι σε θέση να αντιπαραθέσει τις θέσεις της. Ο Έλληνας πρωθυπουργός προτίθεται να εντάξει εν μέρει τουλάχιστον τα ζητήματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων στην εκλογική του ατζέντα, προφανώς με μορφή προπαγάνδας ,  κάτι απολύτως λανθασμένο . Και είναι λανθασμένη επιλογή γιατί αφενός ο Μητσοτάκης θα έχει την διαρκή πίεση από την Τουρκία και τους συμμάχους να διαπραγματευθεί, αλλά και την πίεση στο εσωτερικό της χώρας να παρουσιάσει προτάσεις και συγκεκριμένες θέσεις που δεν έχει. Πέραν αυτών μια ένταση γύρω απο τα ελληνοτουρκικά προβλήματα θα είναι εις βάρος της εικόνας ενότητας του πολιτικού κόσμου, αν και ο πρωθυπουργός δεν έχει δείξει ιδιαίτερες ευαισθησίες στο πως εργάζεται για την ενότητα.

Προφανώς ο Έλληνας υπουργός Άμυνας δεν κατανοεί ακριβώς το νόημα των θέσεων της Τουρκίας και εμφανίζεται σιωπηλός. Δεν είναι σχέδιο να μένει σιωπηλός, αδυναμία είναι. Όταν ο Ακάρ δηλώνει ότι προσβλέπει σε σχέσεις καλής γειτονίας, εννοείται ότι  ο Έλληνας ομόλογός του  θα του θυμίσει τις τουρκικές απειλές για τα νησιά και  τις υπερπτήσεις, αλλά δεν αρκεί.  Μπορεί να επικαλεστεί τους όρους που έχει θέσει η ίδια η ΕΕ για το τι σημαίνει καλή γειτονία κα να παραπέμψει την Τουρκία στα κριτήρια της Κοπεγχάγης για να κατανοηθεί ότι η κρίση βλάπτει σοβαρά τα συμφέροντα της Τουρκίας. Επειδή όμως η κυβέρνηση δεν έχει ούτε ευρωπαική πολιτική, η Τουρκία θεωρεί ότι μπορεί να αγνοεί τα κριτήρια, που είναι υποχρεωτικά, δηλαδή δεν μπορεί η Άκγυρα να επιλέξει τι θα τηρεί και τι όχι.

Το θέμα είναι αν η συμφωνία αυτή έγινε για τα μάτια του κόσμου, ώστε οι δύο χώρες να δείξουν ότι συνομιλούν και ταυτόχρονα να μην κάνουν ούτε ένα βήμα ή αν η συμφωνία Παναγιωτόπουλου -Ακάρ θα ενεργοποιήσει και τις διερευνητικές συνομιλίες για να υπάρχει ευρύτερο πλαίσιο.
Προφανώς για το ΝΑΤΟ προέχει η απαγκίστρωση από την ένταση και γι αυτό θέλει να εγκαταστήσει ίσως κάποιο νέο μηχανισμό αποτροπής. Σε κάθε περίπτωση θα αποτιμηθεί αυτή η προσπάθεια. Σε πρώτη φάση πάντως η Τουρκία θα χρησιμοποιήσει τον διάλογο για να πείσει τις ΗΠΑ να ξεμπλοκάρουν την πώληση των F 16 και στην ΕΕ ότι είναι διαλλακτική και ότι η Ελλάδα δεν θέλει διάλογο.
Εν αναμονή , για να διαπιστωθεί αν πρόκειται για φούσκα ή για επανεκκίνηση ….