Του Σωτήρη Σιδέρη

Ούτε απρόκλητη ήταν η επίθεση του Ερντογάν στην Ελλάδα, ούτε επεισόδιο, πόσο μάλλον θερμό καταγράφηκε στο δείπνο και μετά από αυτό, των 43 ηγετών που πήραν μέρος στην πρώτη σύνοδο της Ευρωπαικής Πολιτικής Κοινότητας στην Πράγα. Ο Τούρκος πρόεδρος χρησιμοποίησε την πρόσκληση που με την συναίνεση του Μητσοτάκη πήρε για να μεταβεί στην Πράγα , για να προσβάλλει τους οικοδεσπότες. Πήρε μάλιστα  τον λόγο με βάση το πρωτόκολλο της προεδρίας και ο Έλληνας πρωθυπουργός το γνώριζε από πριν και ετοίμασε την απάντησή του.  Όλα αυτές λίγες ώρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας με την Λιβύη .
Μόνο που τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι όπως τα παρουσιάζει ο φιλοκυβερνητικός Τύπος, εμφανίζοντας τον Μητσοτάκη σαν ήρωα του τραπεζιού. Ο μεν Ερντογάν με δηλώσεις συχνά αντιφατικές, σίγουρα εκλογικές και εν τέλει παραληρηματικές, ήταν προσβλητικός κατά της ΕΕ και των καλεσμένων της,  γεγονός αδιανόητο για σύνοδο ευρωπαική.   Ο Ερντογάν είπε στο τραπέζι τα δικά του για τα νησιά εν συντομία και του απάντησε ο Μητσοτάκης με μια τοποθέτηση κατώτερη των περιστάσεων. Του είπε ότι πρέπει να σταματήσει να αμφισβητεί την  κυριαρχία των ελληνικών νησιών και αντί να προκαλεί εντάσεις, θα πρέπει να προσέλθει σε συνεννόηση και διάλογο, ενώ έπρεπε να του πει ότι αν δεν ανακαλέσει τις απειλές δεν θα ξανακαθίσει σε ευρωπαικό τραπέζι και να απαιτήσει κυρώσεις εκείνη την στιγμή.

Ασταθής λόγος

Αφού μέσα στο δείπνο ο Τούρκος πρόεδρος έστειλε το μήνυμα σε όλη την ΕΕ και την Ευρωπαική Πολιτική Κοινότητα, αμέσως μετά από αυτό ήταν σε άλλη διάσταση.  Μιλώντας στους δημοσιογράφους, ισχυρίστηκε ότι “ο κύριος” δηλαδή ο Μητσοτάκης ενοχλήθηκε από την ομιλία του, ότι απάντησε ο Μητσοτάκης, αλλά δεν ξέρει από ποιόν πήρε άδεια να μιλήσει και μετά το γνωστό ρεσιτάλ ότι «Όποια χώρα μας ενοχλεί και μας επιτίθεται, η απάντηση μας είναι “μπορεί να έρθουμε ξαφνικά ένα βράδυ”»,

Στα αμέσως επόμενα δευτερόλεπτα όμως είπε:  «Βλέπουμε ότι ορισμένες χώρες-μέλη της Ένωσης κλιμακώνουν τις εντάσεις αντί να επιδιώκουν  σχέσεις καλής γειτονίας με την Τουρκία. Εδώ, θα ήθελα να υπογραμμίσω το εξής: Η Τουρκία δεν έχει βλέψεις στην κυριαρχία, στα εδάφη, στα δικαιώματα οποιασδήποτε χώρας. Αγωνιζόμαστε μόνο για την προστασία των συμφερόντων της χώρας μας και των Τουρκοκυπρίων. Δεν θέλουμε ένταση με κανέναν από τους γείτονές μας. Έχουμε δηλώσει επανειλημμένως ότι θέλουμε να λύσουμε τα προβλήματα της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου. Αναμένω από την Ε.Ε. να καλέσει τους συνομιλητές μας σε διάλογο σε διμερή βάση, αντί να υποστηρίζει άδικες και παράνομες εντάσεις, υπό την αλληλεγγύη της ενότητας. Για μια μόνιμη λύση, τα δεδομένα στο νησί της Κύπρου πρέπει να γίνουν αποδεκτά. Θα συνεχίσουμε να κάνουμε τα βήματά μας υπό το φως αυτών των αληθειών».

           

Ελλάδα  σε κενό πολιτικής

Ουσιαστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν αξιοποίησε στο παραμικρό το βήμα της συνόδου για να ασκήσει πραγματική εξωτερική πολιτική. Να απαντήσει στο δείπνο , όχι με επίκληση του διεθνούς δικαίου που προκαλεί αδιαφορία στον Ερντογάν και καθόλου ενθουσιασμό στην ΕΕ, αλλά με πολιτικούς όρους. Να πει δηλαδή στον Τούρκο πρόεδρο ότι το μέλλον των σχέσεών του με την ΕΕ τελειώνει στο δείπνο, ότι για κάθε απειλή θα υπάρχει και μια απάντηση, ότι όσο κλιμακώνει θα υφίσταται τις συνέπειες, ότι υπάρχει κοινοτικό κεκτημένο που οφείλει να σέβεται ότι τα νησιά κατοικούνται επί Έλληνες επί 3000 χρόνια και ανέπτυξαν ένα κορυφαίο πολιτισμό όταν δεν είχε καν επινοηθεί το όνομα Τουρκία.
Και φυσικά η τσέχικη προεδρία και τα άλλα κράτη -μέλη της ΕΕ να επαυξήσουν την πίεση και να βάλουν με τη σειρά τους τον Ερντογάν στη θέση του . Αυτό όμως απαιτεί σχέδιο, σοβαρή προεργασία και προετοιμασία, πραγματικές συμμαχίες και τουλάχιστον την αυτονόητη επίδειξη αλληλεγγύης.
Ήταν μια ακόμη χαμένη ευκαιρία να αναδείξει η Ελλάδα και στους άλλους προσκεκλημένους της συνόδου, τον σταθεροποιητικό της ρόλο και την ανάγκη να υπάρξει μια νέα πραγματικότητα στις σχέσεις με την Τουρκία. Γιατί υπάρχει και το μεταναστευτικό, υπάρχει το ενεργειακό, υπάρχει το τουρκολιβυκό, υπάρχει η άρνηση του Ερντογάν να εφαρμόσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Όλα αυτά αποσιωπήθηκαν εις βάρος της εικόνας και της ΕΕ και της Ελλάδας.

Θα επανέλθουμε στα της Πράγας με νέα ανάλυση μετά την τυπική ολοκλήρωση της συνόδου