του Σωτήρη Σιδέρη

Ιστορικά, οι παρεμβάσεις της προεδρίας της Δημοκρατίας  εξέφραζαν τους αδύναμους,  το κράτος δικαίου , την δημοκρατική κουλτούρα , τη συνταγματική νομιμότητα και τις σταθερές εθνικές θέσεις. Η πρόσφατη  παρέμβαση της  Κατερίνας Σακελλαροπούλου  για τη δικαιοσύνη συνδέθηκε με την επίκαιρη συζήτηση για την αποφυλάκιση Λιγνάδη και  επικρίθηκε από πολλούς. Επειδή όμως η  κυρία Σακελλαροπούλου δεν είναι πρόεδρος του ΣτΕ, αλλά Πρόεδρος της Δημοκρατίας,  οφείλει να ασκεί τα καθήκοντά της με γαλήνια δύναμη: να τοποθετηθεί δηλαδή και στο ζήτημα των παρακολουθήσεων γιατί συνδέεται με συνταγματικά κατοχυρωμένα  δικαιώματα.

Να τοποθετηθεί και στις διεθνείς διαμαρτυρίες και καταγγελίες που οδηγούν στον διασυρμό της χώρας για την βίαιες επαναπροωθήσεις. Να τοποθετηθεί για τη θέση 108 της Ελλάδας στην κατάταξη για την ελευθερία του Τύπου. Να τοποθετηθεί για ανισότητες, για τη Νοβάρτις , καθώς το βούλευμα της δικαιοσύνης συνέτριψε το Νεοδημοκρατικό αφήγημα περί σκευωρίας . Αλλά η Πρόεδρος προσέχει πολύ που επεμβαίνει. Και αυτό δεν είναι ζήτημα ασάφειας του ρόλου της , ούτε αρμοδιοτήτων. Είναι πολιτική στάση και αν δεν το αντιλαμβάνεται έχει πρόβλημα. 

Οι θολές γενικότητες  και τα επιμελημένα κενά

Συνήθως η Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι αρκετά υποχωρητική σε πιέσεις που δέχεται από την ακροδεξιά, είτε για τη θέση της σημαίας στο γραφείο της , είτε για συμμετοχή στην εκδήλωση που τελικά δεν έγινε λόγω αντιδράσεων για τα αγέννητα παιδιά, είτε από την Εκκλησία, ενώ εκτέθηκε όταν ανακλήθηκε η βράβευση του διασώστη Αποστολόπουλου. . Συμπεριφέρεται ενίοτε λες και το προεδρικό Μέγαρο να είναι συντονιστικό κέντρο του ελληνικού κατεστημένου , ενίοτε και αντιδραστικού και όχι θεματοφύλακας των κανόνων και των θεσμών της Δημοκρατίας.  Η κυρία Σακελλαροπούλου,  βρίσκεται σε σημείο να σχοινοβατεί μεταξύ συνταγματικού και πολιτικού πλαισίου, που σύρεται αντί να υπερβαίνει τα προβλήματα. Μέχρι την ομιλία της στην δεξίωση για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, δεν της καταλόγιζαν κακές προθέσεις, κυρίως θεωρούνταν άπειρη. Επειδή όμως σταδιακά η λίστα μεγαλώνει, ήδη επικρίνεται από πολλές πλευρές.

Στην εξωτερική πολιτική η κυβέρνηση ανέτρεψε βασικές θέσεις και σταθερές με το δόγμα του “προκεχωρημένου φυλακίου”. Η ΠτΔ το αποδέχεται; αν η κυρία Σακελλαροπούλου θεωρεί ότι έχει δικαίωμα να σχολιάσει μια δικαστική απόφαση, ή να στηρίξει αντιδραστικές θέσεις της Εκκλησίας δεν είναι τεράστιο κενό η απουσία αντίδρασης στα μεγάλα ζητήματα; Επίσης οι ανισότητες δεν είναι μεταφυσικό φαινόμενο, αλλά αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών που οδηγούν στο περιθώριο εκατοντάδες εκατομμύρια  πολιτών σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα. Η Πρόεδρος δεν μπορεί μέσα από θολές γενικότητες να αποφεύγει να  παρεμβαίνει σε ακραίες πολιτικές, γιατί εκπροσωπεί όλους τους Έλληνες και όχι το κόμμα που την πρότεινε. Φυσικά δεν μπορεί να εμπλέκεται στην κυβερνητική πολιτική, δεν έχει αρμοδιότητα. Έχει όμως απόλυτο δικαίωμα να παρεμβαίνει όταν βλέπει ότι η διαφθορά απογειώνεται, όταν οι κυβερνητικές αποφάσεις προκαλούν βλάβη στο περιβάλλον, τα λάθη στην εξωτερική πολιτική , την απουσία διαφάνειας κλπ.

Ζόρικα διλήμματα -κλειστές πόρτες

Σε κάθε κοινωνία αναπτύσσονται πολιτικά κινήματα, ιδεολογικά ρεύματα, εξελίσσονται πολιτικές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις, πάντα στο συνταγματικό πλαίσιο και όταν αυτό παραβιάζεται έχουμε εκτροπές. Το κράτος δικαίου δεν το διεκδικεί κάποιο κόμμα για λογαριασμό του, ούτε η ΠτΔ καθορίζει σε ποιες περιπτώσεις και πως λαμβάνεται υπόψη ή απορρίπτεται το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Η ΠτΔ οφείλει να τηρεί αποστάσεις απο τους υποστηρικτές ή τους επικριτές δικαστικών αποφάσεων γιατί δεν είναι αυτή η αποστολή της. Αν το κάνει σε μια περίπτωση , πρέπει να το κάνει σε όλες τις περιπτώσεις, διαφορετικά επιλέγει στρατόπεδο και αυτό δεν την τιμά.
Συχνά κατά την μεταπολίτευση, πολλοί πρόεδροι εξέφραζαν την στήριξή τους στους οικονομικά αδύναμους, στους κοινωνικά ευάλωτους,  τόνιζαν τις αρετές του λαού, εξέφραζαν ρητά την αντίθεσή τους σε φαινόμενα διαφθοράς, τόνιζαν την ανάγκη ενότητας και κοινωνικής συνοχής, ακόμη και αν δυσαρεστούσαν τα κόμματα.  

Σίγουρα προκαλεί δίλημμα το ερώτημα τι θα έκανε η ΠτΔ αν απεργός πείνας δεν ήταν ο αναρχικός Μιχαηλίδης , αλλά ο Λιγνάδης. Σίγουρα υποθετικό το ερώτημα γιατί ο Μιχαηλίδης δεν φωτογραφήθηκε με τον πρωθυπουργό , την σύζυγο του πρωθυπουργού, την υπουργό Πολιτισμού. Αλλά η ΠτΔ  τι θα έκανε; θα παρενέβαινε υπέρ του Λιγνάδη, όπως και όλη η κυβέρνηση ή όχι;. Ο Μιχαηλίδης έχει στο πλευρό του απλούς πολίτες , καλλιτέχνες, αριστερούς . Η κυρία Σακελλαροπούλου όμως διαλέγει που υπάρχει  ή όχι λαικισμός , που ισχύει το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Η ΠτΔ όμως  είναι και σύμβολο ενότητας και αν δεν μπορεί να ενώνει , τότε κάτι δεν πάει καλά με την άσκηση των καθηκόντων της.

Η χώρα βρίσκεται σε άτυπη προεκλογική περίοδο. Το κλίμα οξύνεται. Τα πολιτικά κόμματα δεν θα μετρούν τα λόγια τους, καθώς διακυβεύονται πολλά στις επόμενες εκλογές. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας οφείλει να τα μετρά, να παρεμβαίνει φυσικά, να τονίζει την αξία της Δημοκρατίας και του σεβασμού των κανόνων της. Η κυρία Σακελλαροπούλου έχει ευθύνες που απορρέουν και από το Σύνταγμα. Έχει φυσικά και δικαιώματα. Έχει ελευθερίες και περιορισμούς. Αλλά ένα πράγμα πρέπει να υπογραμμίζει σε καθημερινή βάση : ότι δεν πρέπει να προσπαθεί με άγχος να ικανοποιεί την κυβέρνηση, δικαστικούς ή αστυνομικούς, βαθύ ή ρηχό κράτος. Οφείλει να υπερβεί τον μικρόκοσμο της πολιτικής και της δικαιοσύνης και να αναδείξει αξίες , αρετές και τον θεσμικό της ρόλο , να ενώσει τους ΄Ελληνες και να μιλήσει με σαφήνεια, τόλμη και ευθύτητα. Να ανοίξει τις πόρτες του προεδρικού Μεγάρου σε οικολόγους, σε νέα κινήματα , σε επιστήμονες , σε ερευνητικές, στη νέα γενιά , να περιοδεύσει εκεί όπου δουλεύει και πονά ο πολίτης, να παρηγορήσει και να παρέμβει υπέρ χιλιάδων Ελλήνων που καταστράφηκαν οι περιουσίες τους από τις πυρκαγιές, να πάει παντού όπου αναπνέει και αγωνίζεται η Ελλάδα αδιαφορώντας για το Κέντρο του Κράτους και τις πιέσεις του.
Και κυρίως αν την βασανίζει η υστεροφημία της, τότε ας προβληματιστεί και ας πάρει τις αποφάσεις της...