Του Σωτήρη Σιδέρη

Ο δεύτερος γύρος των διερευνητικών συνομιλιών Αιγύπτου –Τουρκίας που πραγματοποιήθηκε  στις 7-8 Σεπτεμβρίου, είχε ως βασικό θέμα συζήτησης  το πιεστικό αίτημα –απαίτηση του Καϊρου να σταματήσει η  Άγκυρα να  κατευθύνει στους Αδελφούς Μουσουλμάνους κατά της κυβέρνησης Σίσι.  Ένταση υπήρξε σύμφωνα με πληροφορίες, από την άκαμπτη θέση της Αιγύπτου να αποχωρήσουν οι Τούρκοι από την Λιβύη και κυρίως να σταματήσουν να υποδαυλίζουν τον διχασμό στη χώρα αυτή, ώστε να ομαλοποιηθεί η κατάσταση . Εκ μέρους τουρκικής αντιπροσωπείας έγινε μια προσπάθεια να τεθεί το ζήτημα των οριοθετήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά η συζήτηση δεν προχώρησε. Το πρώτο συμπέρασμα, εν αναμονή περισσότερων πληροφοριών , είναι ότι ο πάγος στις σχέσεις Αιγύπτου –Τουρκίας λιώνει , αλλά πολύ αργά και με αβέβαιο τέλος, καθώς η Αίγυπτος δεν είναι διατεθειμένη να παραχωρήσει στην Τουρκία τον σημαντικό της ρόλο στην περιοχή. . Η Ελλάδα πρέπει να εξειδικεύσει την στρατηγική προσέγγισης με την Αίγυπτο επεκτείνοντας την συνεργασία και σε άλλους τομείς. Καλό θα ήταν να λειτουργήσει  ένα Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, ώστε να προωθηθούν με μεγαλύτερη ταχύτητα κοινές δράσεις και κοινά συμφέροντα που θα αντέξουν στον χρόνο και δεν θα διαβρωθούν από την υπονομευτική πολιτική της Τουρκίας.

Η Άγκυρα και ο ίδιος ο Ερντογάν θεωρούν την Αίγυπτο χώρα κλειδί γιατί αν αποκατασταθούν οι σχέσεις θα είναι πιο εύκολο να ομαλοποιηθεί η κατάσταση και με μια σειρά άλλες χώρες όπως τα ΗΑΕ. Για την ακρίβεια η Τουρκία προσπαθεί με ιδιαίτερη ένταση να κλείσει μέτωπα καθώς βλέπει ότι η Μέση Ανατολή δεν είναι καθόλου πρόθυμη να αποδεχθεί τα αυτοκρατορικά όνειρα του Ερντογάν. Σύμφωνα μάλιστα με ανάλυση της Αλ Αχράμ, «ο δεύτερος γύρος διαπραγματεύσεων έρχεται εν μέσω υλοποίησης ενός «τουρκικού αυτοκρατορικού σχεδίου» για την κάλυψη του κενού ισχύος που προκλήθηκε από την πρόσφατη μερική αποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή». Το σχέδιο αυτό, προσθέτει,  «επηρεάζει αρνητικά τον περιφερειακό ρόλο της Αιγύπτου και την ασφάλεια και σταθερότητα της περιοχής, ενθαρρύνοντας την παραμονή της Τουρκίας στη Λιβύη, που στοχεύει στην εδραίωσή της ως σταθερή απειλή για την Αίγυπτο.

 Μάλιστα ,  ειδικός στο Κέντρο Πολιτικών και Στρατηγικών Μελετών της  Αλ Αχράμ  ο κ. Αμρ Ελ Σομπακί,  μεταξύ άλλων:
- Εκτιμά ότι οι συνομιλίες θα επικεντρωθούν στο ζήτημα της Λιβύης και στη ρητορική εναντίον της Αιγύπτου που χρησιμοποιούν τα προσκείμενα στην Μουσουλμανική Αδελφότητα κανάλια στην Κωνσταντινούπολη, ένα σημείο διαμάχης στο οποίο όμως έχει ήδη σημειωθεί κάποια βελτίωση.
- Εκφράζει τη γνώμη ότι η αξία των διαπραγματεύσεων έγκειται στο γεγονός ότι η Αίγυπτος διατηρεί την επικοινωνία με την τουρκική πλευρά, με στόχο την αποτροπή περαιτέρω επιδείνωσης των σχέσεων.
- Θεωρεί ότι είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί στις συνομιλίες «το βάθος των σχέσεων μεταξύ των δύο λαών και η αμοιβαία πολιτιστική και πολιτιστική τους κληρονομιά», τονίζοντας ότι «η Τουρκία δεν ορίζεται [μόνο] από το κυβερνόν Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης».
- Αποκλείει το ενδεχόμενο να επιτευχθεί λύση στον δεύτερο γύρο, καθότι υπάρχουν ακόμη βαθιές διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών.
- Διαβεβαιώνει ότι η Αιγυπτιακή πλευρά δεν ενδιαφέρεται εάν το κυβερνόν Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης σχηματίζει συμμαχίες με το Πολιτικό Ισλάμ και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, αυτό όμως που αφορά την Αίγυπτο είναι να μην βλάπτουν [οι συμμαχίες αυτές] την εθνική της ασφάλεια.
- Σημείωσε ότι η ρητορική του κυβερνώντος Τουρκικού Κόμματος ταλαντεύεται ανάμεσα στην ιδεολογική και την πραγματιστική του πτέρυγα, αποκαλύπτοντας μια διττή αντίληψη για την Αίγυπτο. Οι πραγματιστές ενημερώνουν το κόμμα για τη σημασία των πολιτικών σχέσεων με την Αίγυπτο, αλλά αυτό εμποδίζεται από την ιδεολογία του, όσον αφορά τη συμμαχία με το Πολιτικό Ισλάμ και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα.
- Επισημαίνει ότι η μόνη αλλαγή κατά το περασμένο διάστημα ήταν ότι επιβλήθηκαν ορισμένοι περιορισμοί στην εμπρηστική ρητορική της Μουσουλμανικής Αδελφότητας [που εκπέμπεται] από την Κωνσταντινούπολη.

- Εκτιμά, τέλος, ότι η τουρκική πλευρά επιθυμεί σοβαρά την αποκατάσταση των σχέσεων, αλλά υπό τους δικούς της όρους και χωρίς καμία αναθεώρηση των θέσεών της, γεγονός που η Αίγυπτος δεν θα αποδεχτεί. Είναι προφανές ότι υπάρχει μια κοινή προσπάθεια εξομάλυνσης , αλλά κάθε χώρα θέλει να γίνει με τους δικούς της όρους. Με απλά λόγια , αυτή την στιγμή δεν υπάρχει λευκός καπνός. Και αν η Τουρκία συνεχίσει την ίδια πολιτική στην περιοχή, οι αποκλίσεις θα είναι μεγάλες και ισχυρές. Η Αίγυπτος φυσικά δεν θέλει ένταση και κρίση με την Τουρκία, αλλά δεν είναι διατεθειμένη να «παραδώσει» στην Τουρκία τα κλειδιά της περιοχής και να γίνει η Άγκυρα ρυθμιστικός παράγοντας.