Του Σωτήρη Σιδέρη


Πολλά ερωτηματικά, ακόμη περισσότερα θεσμικά και πολιτικά προβλήματα  φαίνεται ότι ανακύπτουν από την συμφωνία Μητσοτάκη –Ερντογάν, την οποία δημοσίως διακινεί ο Τούρκος πρόεδρος χωρίς να διαψεύδεται, ότι θα συζητούν οι δύο τους και μέσω των προσωπικών τους απεσταλμένων Καλίν και Σουρανή θα προσπαθούν να κάνουν βήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Όλο το σκηνικό είναι απολύτως γκρίζο. Ο Ερντογάν έχει την απόλυτη εξουσία να το κάνει , έχει σχέδιο,  δηλαδή να συζητά ή και να αποφασίζει μόνος του, όμως ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν έχει τέτοια δυνατότητα, όχι για θεσμικούς αλλά για πολιτικούς λόγους. Ο Μητσοτάκης έχει σοβαρά εσωτερικά προβλήματα καθώς οι Καραμανλής και Σαμαράς έχουν εντελώς διαφορετική προσέγγιση και το έχουν γνωστοποιήσει στον πρωθυπουργό. δε έχει εθνικό σχέδιο και μειονεκτεί στην διεθνή αρένα.  Ταυτόχρονα,  πρόκειται για ζητήματα που έχουν ειδικό βάρος , άρα πρέπει να έχει και την αναγκαία πολιτική στήριξη από τα κόμματα, αφού η στήριξη από το δικό του κόμμα είναι αναιμική. Όμως φαίνεται ότι δρομολογείται ένα νέο σκηνικό που θα μας φέρει αντιμέτωπους με νέα γεγονότα ίσως σύντομα.

 Ο Ερντογάν δήλωσε: «ας μη βάλουμε μεταξύ μας τρίτα πρόσωπα, οργανισμούς και κράτη. Αν θα κάνουμε κάτι, να το κάνουμε μαζί. Ο δικός σου ειδικός απεσταλμένος με τον δικό μου ειδικό απεσταλμένο ας συναντηθούν και ας μας ενημερώσουν. Και μετά να συναντηθούμε εμείς. Και να κάνουμε τα ανάλογα βήματα’’. Το σημαντικότερο θέμα που συμφωνήσαμε ήταν αυτό. Η συνάντηση με τον Μητσοτάκη ήταν σαν εορταστικό δώρο [γλυκό] γι’ αυτούς. Είναι πολύ σημαντικό πράγμα. Ήταν καλή, πήγε καλά. Ελπίζω από δω και πέρα να πηγαίνει καλά». Προφανώς δώρο θεωρεί το μορατόριουμ  που ήθελε ο Έλληνας πρωθυπουργός. Μόνο που το αντάλλαγμα δεν αποκάλυψε. …
           

Θεσμικά πολιτικά και διπλωματικά

Πρακτικά όμως αυτό σημαίνει ότι ο Τούρκος πρόεδρος πρότεινε και ο Έλληνας πρωθυπουργός δέχθηκε γιατί ο Ερντογάν μιλάει για συμφωνία, να παραμεριστούν κατά κάποιο τρόπο οι επιτροπές που διεξάγουν τις διερευνητικές συνομιλίες και το βάρος των συζητήσεων να μεταφερθεί στους δύο συμβούλους. Δηλαδή να στεγανοποιηθούν, ώστε , όπως πιστεύει ο Ερντογάν να μπορεί να ενορχηστρώνει απειλές και πιέσεις και να κάνει τη δουλειά του όπως εκείνος νομίζει ότι αποδίδει.

 Όμως η κυρία Σουρανή έχει σχετική μόνο δυνατότητα να αυτενεργεί, ενώ ο Καλίν σχεδόν απεριόριστη και λογοδοτεί μόνο στον πρόεδρό του. Πρωτίστως επιβεβαιώνεται ότι ο θεσμός του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας είναι προ πολλού νεκρός και αυτό καταδείχθηκε από το γεγονός ότι τον πρώτο ρόλο έχει το διπλωματικό γραφείο του πρωθυπουργού. Όμως, η  κυρία Σουρανή αντιμετωπίζεται σχεδόν εχθρικά από τον πολιτικό της προιστάμενο Νίκο Δένδια,  ο οποίος θέλει να επιδεικνύει άλλη προσέγγιση από τον πρωθυπουργό και χρησιμοποιεί την διπλωματική σύμβουλο του πρωθυπουργού , θυμίζοντάς της ότι ως υπάλληλος του ΥΠΕΞ οφείλει να έχει την γραμμή του υπουργείου, άρα του Δένδια και όχι του πρωθυπουργού. Ο κ. Δένδιας,  σε κάθε δήλωση φροντίζει να τονίζει τις διαφορές με την Τουρκία και όχι την ανάγκη συνομιλιών και λύσεων. Και μάλιστα στο παρασκήνιο φέρεται να είναι εντελώς αποστασιοποιημένος από την συνάντηση Μητσοτάκη –Ερντογάν καθώς μάλλον θέλει να οικοδομήσει το προφίλ που εμφάνισε στην Άγκυρα στην γνωστή συνέντευξη τύπου .

Αυτά είναι δυσλειτουργικά στοιχεία για τον Έλληνα πρωθυπουργό , όχι όμως για τον Ερντογάν. Ο Καλίν είναι κορυφαίος σύμβουλός του που συνομιλεί ακόμη και ξένους ηγέτες μεγάλων χωρών. Η Ελένη Σουρανή  για να πάει σε μια συνάντηση πρέπει να συζητήσει με τους πολιτικούς προισταμένους της στο ΥΠΕΞ, με την υπηρεσιακή ηγεσία, ενδεχομένως με το υπουργείο Άμυνας, με τον Παύλο Αποστολίδη που είναι επικεφαλής της ομάδας για τις διερευνητικές συνομιλίες και έχει τον πλήρη φάκελο.  Και είναι αρκετή εφυής  ώστε να το κάνει με κάθε τυπικότητα. Κατά συνέπεια, πρόκειται για μια εντελώς ετεροβαρή σχέση που δεν αφορά τις ικανότητες της διπλωματικής συμβούλου του πρωθυπουργού, αλλά τον θεσμικό της ρόλο και μόνο.

Πορεία στο άγνωστο

Ίσως ο πρωθυπουργός συμφώνησε μόνο και μόνο για να κερδίζει χρόνο.  Αυτό θα φανεί σύντομα. Ο Τούρκος πρόεδρος όμως φαίνεται πολύ ικανοποιημένος από την εξέλιξη.. Συνομιλώντας προσωπικά με τον Έλληνα πρωθυπουργό μάλλον εξασφάλισε ήδη μια ανώδυνη και ίσως θριαμβευτική σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 25 Ιουνίου, αφού ήδη βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη και μάλιστα άνευ όρων το θέμα της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης. Αν ο Μητσοτάκης έχει συναινέσει άνευ όρων θα φανεί στη σύνοδο . Αν επιβεβαιωθούν οι υποψίες,  θα πρόκειται για μια ενδοτική πολιτική στάση που πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πολιτικό, κομματικό και κοινοβουλευτικό πλαίσιο όπως αρμόζει σε μια τέτοια πολιτική. Με έναν ανένδοτο  αγώνα για την διάσωση του όποιου κύρους πλέον διαθέτει η χώρα και της αξιοπρέπειάς της.
Δεν είναι ιδιωτική υπόθεση του πρωθυπουργού να παίρνει τέτοιες αποφάσεις που είναι αντίθετες στην πάγια εξωτερική πολιτική της χώρας.  Αφορούν την ίδια τη χώρα, την ασφάλειά της και το μέλλον της. Όταν μάλιστα ηχούν ακόμη οι απειλές για πόλεμο, οι κινήσεις του Ουρούτς Ρέις , η κρίση των Ιμίων, το Κυπριακό, οι γκρίζες ζώνες , οι παραβιάσεις του εναερίου χώρου και των χωρικών υδάτων.