Σε πλήρη αντίθεση με πολλές προσπάθειες που έγιναν στο παρελθόν για να δρομολογηθούν λύσεις στο Κυπριακό, η επικείμενη άτυπη πενταμερής που θα πραγματοποιηθεί από 27-29 Απριλίου στη Γενεύη οδηγείται εκ των προτέρων σε αποτυχία, καθώς καμία πλευρά δεν φαίνεται διατεθειμένη να κάνει σοβαρή διαπραγμάτευση. Ωστόσο δεν πρέπει να μας ξεγελά ο τίτλος τη Άτυπης συνόδου , γιατί αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα γίνει συζήτηση επί της ουσίας του Κυπριακού, με την Άγκυρα να είναι πολύ καλά προετοιμασμένη εδώ και καιρό. Πότε με απειλές, πότε με έρευνες και παράνομες γεωτρήσεις, πότε με το άνοιγμα των Βαρωσίων και με τους εκβιασμούς για δύο κράτη, η Τουρκία διατηρεί υψηλούς τόνους, για να έχει πάντα βαρύνοντα λόγο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μπορεί να επιβάλλει και λύσεις.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Λευκωσίας που παρουσιάζει η εφημερίδα «Φιλελεύθερος»,  στη Γενεύη, θα διαδραματισθεί ένα παιχνίδι απόδοσης ευθυνών, το οποίο άρχισε ήδη προληπτικά από όλες τις πλευρές. Είναι ένα από τα σενάρια, στην περίπτωση κατά την οποία δεν βρεθεί το «κοινό όραμα», το οποίο αναζητεί ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών. Αν και η προσπάθεια είναι να διατηρηθεί η διαδικασία και να έχει και συνέχεια.

Λογικά, από τη στιγμή κατά την οποία η  Τουρκία προσέρχεται στην άτυπη Πενταμερή με θέσεις που είναι εκτός των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών, των ψηφισμάτων του Διεθνούς Οργανισμού, σε περίπτωση αδιεξόδου, εύκολα θα μπορούσαν να αποδοθούν ευθύνες σε αυτήν. Κι όμως, η Άγκυρα θα προσέλθει στη Διάσκεψη με την άνεση που της προσφέρει η ανοχή των διεθνών παικτών. Κι αυτό γιατί είναι σαφές πως η Τουρκία, επενδύει στα πολλά και μεγάλα συμφέροντα που υπάρχουν και τα οποία επηρεάζει. Περαιτέρω, η κατοχική Τουρκία έχει πολλά ανοικτά μέτωπα και επιχειρεί να παρουσιαστεί εμπλεκόμενο μέρος- μεσολαβητής πολλές φορές- σε διάφορες διενέξεις. Ακόμη και εκεί, που η ίδια προκαλεί τα προβλήματα (Λιβύη, Συρία κ.λπ.).

Τα σενάρια

Η Τουρκία προσέρχεται στην άτυπη Πενταμερή έχοντας διαμορφώσει εναλλακτικά σενάρια ενώ τα ενδεχόμενα είναι αυτή τη στιγμή συγκεκριμένα:
Η Άγκυρα θα επιμένει στην κυριαρχική ισότητα και θα επιχειρήσει να στραφούν οι πιέσεις στην ελληνική πλευρά, που αναζητά μέσα από την αποκεντρωμένη ομοσπονδία διέξοδο. Μια ιδέα, η οποία έχει σχέση με παλαιότερη τουρκική θέση για χαλαρή ομοσπονδία. Είναι σαφές πως δεν τίθεται θέμα αποδοχής από την ελληνική πλευρά της κυριαρχικής ισότητας, ούτε προφανώς και της βρετανικής φόρμουλας. Το θέμα είναι πώς θα παρουσιαστούν οι ιδέες αυτές και πόσο μπορούν να «παντρευτούν» με την αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Το πρόβλημα, βέβαια, είναι πως η τουρκική θέση αφορά δυο κράτη. Αυτό που επιδιώκουν είναι «ισότιμο διεθνές καθεστώς» και δύσκολα φαίνεται πως μπορούν όλα αυτά να τα δεχθεί  η ελληνική πλευρά.

Είναι σαφές πως οι Τούρκοι αυτό που ζητούν είναι να υπάρξει αναγνώριση του ψευδοκράτους και στη συνέχεια να τα βρουν ως προς τη μορφή της συνεργασίας. Εάν θα είναι συνομοσπονδία ακόμη και ομοσπονδία, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, θα συζητηθεί στη συνέχεια. Αυτή η προσέγγιση συνιστά μια μόνιμη παγίδα, την οποία έχουν στημένη εδώ και χρόνια οι Τούρκοι. Ως γνωστό, ο Ραούφ Ντενκτάς είχε προβάλει πολλές φορές τη θέση: «Αναγνωρίστε μας για μερικά λεπτά και μετά συζητάμε…» . Για κάποιους τρίτους, ωστόσο, το γεγονός ότι αφήνουν ανοικτό παράθυρο για συζήτηση, για παράδειγμα, της συνομοσπονδίας θεωρείται θετικό!!!
Από τα όσα αναφέρονται στο παρασκήνιο, είναι προφανές ότι ο Γενικός Γραμματέας -παρά τις δυσκολίες- θα αποφασίσει να δώσει συνέχεια στις προσπάθειες με συναντήσεις σε τεχνοκρατικό επίπεδο και με νέα Διάσκεψη. Η Τουρκία ευνοεί όπως και η νέα Πενταμερής είναι άτυπη για να συνεχιστούν οι συζητήσεις στη βάση τη δική της ατζέντας. Αυτή των δύο κρατών, που θέλει να το εδραιώσει στις συζητήσεις και να καταστήσει τούτο βαθμηδόν ως μέρος της διαδικασίας και της διαπραγμάτευσης.

Σε περίπτωση αδιεξόδου, είτε στην επικείμενη Διάσκεψη είτε στην επόμενη, η κατοχική δύναμη θα ενεργοποιήσει το λεγόμενο σχέδιο Β΄, την υλοποίηση του οποίου έχει ξεκινήσει. Είναι ξεκάθαρο ότι θα χρησιμοποιεί ως μπαμπούλα τη συνέχιση των σχεδιασμών της για εποικισμό της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου και συνέχιση των παράνομων ερευνών και γεωτρήσεων στην Κυπριακή ΑΟΖ. Αυτοί οι σχεδιασμοί θα προβληθούν εκβιαστικά για να αποδεχθεί η ελληνική πλευρά τις τουρκικές αξιώσεις για κυριαρχική ισότητα. Αυτοί οι εκβιασμοί θα χρησιμοποιηθούν στην περίπτωση που η Ε.Ε. δεν δώσει στην Τουρκία ό,τι ζητήσει στη σύνοδο του Ιουνίου.
Η ελληνοκυπριακή πλευρά θα προσέλθει στην άτυπη Πενταμερή προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο αιφνιδιασμού από πλευράς Άγκυρας, αν και τούτο φαίνεται να είναι απομακρυσμένο. Θα έχει απαντήσεις -μέσα από το υλικό που έχει ετοιμάσει η ομάδα νομικών- σε όλες τις τουρκικές αξιώσεις. Και για την κυριαρχική ισότητα και για το «ίσο διεθνές καθεστώς» αλλά και για τις βρετανικές θέσεις επί των ίδιων ζητημάτων. Είναι σαφές πως η ελληνοκυπριακή πλευρά θα επιμένει στα ψηφίσματα του ΟΗΕ, στις συγκλίσεις, στο Πλαίσιο Γκουτέρες. Την ίδια ώρα, θα ξεκαθαρίσει πως δεν αποδέχεται τα δύο κράτη και θα επιμένει στη λειτουργικότητα του κράτους και στην παρουσία της Ε.Ε. στη διαδικασία.

Η στάση της Ελλάδας

Αν και η Αθήνα δεν φαίνεται διατεθειμένη να εμπλακεί σε σοβαρή διαπραγμάτευση, είναι υποχρεωμένη εκ των πραγμάτων να είναι προσεκτική και κυρίως προετοιμασμένη για αιφνιδιασμούς . Το μόνο ίσως κεκτημένο του Κρανς Μοντανά του 2017 ήταν ότι η συζήτηση για τις εγγυήσεις έφθασε σε ένα κρίσιμο σημείο , από το οποίο η σημερινή κυβέρνηση δύσκολα μπορεί να κάνει πίσω. Έτσι λοιπόν ο Νίκος Δένδιας   θα εμφανιστεί με τη θέση , ότι η Ελλάδα δεν δέχεται εγγυήσεις στην Κύπρο και ότι  η Αθήνα  δεν μπορεί  να συμμετάσχει σε ένα σύστημα εγγυήσεων, που μεταξύ άλλων, αντιβαίνει και του κοινοτικού κεκτημένου.