Του Σωτήρη Σιδέρη


Σε κάθε πολιτικό, οικονομικό ή κοινωνικό ζήτημα που αναφύεται και κυριαρχεί στο προσκήνιο, η κυβέρνηση έχει μια συνταγή αυτοματοποιημένης αντίδρασης. Χωρίς ιδιαίτερη σκέψη ή ανάλυση επιρρίπτει ευθύνες στην  αντιπολίτευση ή σε φορείς και πρόσωπα και θεωρεί αυτή την τακτική αρκετή, για να αμυνθεί και να μην αναλάβει ευθύνες. Είναι όμως σαν να κινείται διαρκώς σε έναν λαβύρινθο και αφού εξαντλείται επικοινωνιακά η ίδια και κουράζει τους πολίτες, βρίσκεται και πάλι στην αρχή του λαβυρίνθου, έτοιμη να επαναλάβει την λάθος διαδρομή.Η αποτυχημένη διαχείριση μικρών ή μεγαλύτερων κρίσεων, η κατάφωρα άδικη πολιτική ανισοτήτων, βίας, οικονομικής αποτυχίας και η απουσία προοπτικής σε εργαζόμενους και κυρίως νέους, έχουν καθηλώσει τον πρωθυπουργό που δείχνει μια σχεδόν καθηλωτική αδυναμία,  να εξηγήσει με πολιτική ορθολογική σκέψη την κυβερνητική πολιτική. Κυρίως να κατανοήσει ότι οι κοινωνικές αντιδράσεις δεν αποτελούν κάποιο συνωμοτικό σχέδιο, αλλά είναι εξηγήσιμες με πολιτικούς, ιδεολογικούς και κοινωνικούς όρους.

Το πρόβλημα το έχει η κυβέρνηση, η αντιπολίτευση έχει άλλου είδους προκλήσεις, αλλά η τάση κάποιων στο επιτελικό κράτος να συνεχίζουν την τακτική που είχαν μέχρι τον Ιούλιο του 2019, σαν να μην έχουν μεσολαβήσει εκλογές, θα είναι και η καταδίκη τους.Οι διεργασίες που συντελούνται στην ελληνική κοινωνία καταδεικνύουν σε μια πρώτη ανάγνωση στην επαναφορά ενός κύματος οργής, που στην χειρότερη περίπτωση μπορεί να εξελιχθεί σε ένα μαζικό μεν , αλλά άναρχο κίνημα καταγγελίας και  ανυπακοής  που θα οδηγηθεί σε αυτοδιάλυση, αλλά έλλειψης σαφών στόχων. Στην  καλύτερη περίπτωση,  θα εξελιχθεί σε ένα κίνημα αλλαγής που ωστόσο δεν εναρμονίζεται με κόμματα, αλλά τα υπερβαίνει.   Ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι σαφές ότι επωφελείται από το κίνημα αυτά, αλλά δεν το καθοδηγεί, ούτε περισσότερο το υποκινεί. Σίγουρα το στηρίζει, αλλά αυτό απέχει πολύ από το να ελέγχει βήμα προς βήμα τις ζυμώσεις που προκαλεί η κοινωνική έξαψη.

Αρμός ακροδεξιάς πολιτικής

Το απολύτως αρνητικό για τη ΝΔ είναι ότι το κίνημα αυτό και οι εκδηλώσεις που ήδη εξελίσσονται σε όλη τη χώρα είναι σαφώς αντικυβερνητικές. Οι πολίτες απορρίπτουν και το  δόγμα Νόμος και Τάξη, ως μια πολιτική  που  είναι πεντακάθαρα αρμός μιας δεξιάς ή και ακροδεξιάς νοοτροπίας  και την δράση της Αστυνομίας που  δείχνει υποταγμένη, σε αυτό το δόγμα. Ούτως ή άλλως η Αστυνομία, τουλάχιστον ως προς την κατασταλτική της αποστολή,  εμφορείται από ακροδεξιές αντιλήψεις σε μεγάλο βαθμό.  Αυτό δεν θα ίσχυε, αν καταγράφονταν έστω και μια αντίδραση, παραίτηση ή άρνηση άσκησης βίας εκ μέρους της ηγεσίας της ΕΛ.ΑΣ. Δεν είναι δυνατόν όλο αυτό το διάστημα με αποδείξεις, βίντεο, επίσημες καταγγελίες, με πολιτικά και νομικά επιχειρήματα , η ηγεσία της Αστυνομίας να προσποιείται ότι όλα είναι φυσιολογικά. Προφανώς πιστεύει σε αυτά που κάνει.

 Αλλά τότε οφείλει να παρεμβαίνει η πολιτική ηγεσία, η οποία όμως κάνει ακριβώς το αντίθετο. Ωστόσο, η πολιτική αυτή,  εξαπλώνεται στα ΑΕΙ, στους χώρους εργασίας, στην υπονόμευση δημοκρατικών και όχι κομματικών κατακτήσεων. Το πανεπιστημιακό άσυλο είναι δημοκρατική κατάκτηση, όχι κομματική.  Ταυτόχρονα , η κομματική άλωση του κράτους, οι απευθείας αναθέσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων με αδιαφανείς διαδικασίες και η αίσθηση ότι και η Δικαιοσύνη λειτουργεί στο ίδιο πλαίσιο προκαλούν κύματα αντιδράσεων, πέραν της επίδρασης που ασκεί η πανδημία, η ανεργία, η οικονομική κρίση. Σε αυτό το σκηνικό η κυβέρνηση απαντά χωρίς ιδιαίτερη μελέτη, σχεδόν αυτοματοποιημένα.

Σε κάθε πρόβλημα που εμφανίζεται και εξελίσσεται επιρρίπτει ευθύνες στην  αξιωματική αντιπολίτευση και συντηρεί μια παθητική πολιτική που είναι καταφανώς εις βάρος της. Στόχος της δεν είναι να αποδείξει  ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένοχος για όσα του καταλογίζει η κυβέρνηση. Στόχος είναι η συσπείρωση των οπαδών και των ψηφοφόρων της . Όπως όμως διαπιστώνεται στα ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων, η τακτική αυτή έχει ήδη αποτύχει . Αλλά το ερώτημα είναι η διαρκής αδυναμία της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού να αναλάβουν πρωτοβουλίες για αλλαγή ατζέντας και σκηνικού. Δεν μπορεί να το κάνει . Γιατί ο πρωθυπουργός και η ΝΔ είναι τόσο βαθειά εξαρτημένοι από πλήθος συμφερόντων που υπηρετούν που αδυνατούν να σκεφθούν και να σχεδιάσουν και την παραμικρή πολιτική ερήμην τους. Γι αυτό και θα συνεχίσει στο ίδιο μοτίβο, ελπίζοντας ότι η συσπείρωσή της θα είναι υψηλή ώστε να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της.
       

Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι νέες δυνάμεις

Ο ΣΥΡΙΖΑ ήδη όπως προαναφέρθηκε επωφελείται από την εικόνα αποσυντονισμού της κυβέρνησης. Επωφελείται γιατί είναι αξιωματική αντιπολίτευση και εκ των πραγμάτων είναι η εναλλακτική λύση για πολλούς πολίτες. Άλλο όμως επωφελείται και άλλο πράγμα αν οι δυνάμεις που αναπτύσσονται πιστεύουν στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν πιστεύουν, απλά η αντικυβερνητική οργή βρίσκει αποκούμπι στην αξιωματική αντιπολίτευση.  Αλλά αν οι συνθήκες αλλάξουν τότε είναι πολύ εύκολο μεγάλο μέρος αυτού του κόσμου να αλλάξει επιλογή και να αφήσει πίσω του τον ΣΥΡΙΖΑ.

Οι αντικυβερνητικές εκδηλώσεις έχουν τόση ορμή που ήδη έχουν προσπεράσει τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ και έχουν μια αυτόνομη δυναμική. Δεν είναι 2014 και αυτό το ξέρει και η κοινωνία και ο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά η ασάφεια του ΣΥΡΙΖΑ, ως προς το πρόγραμμά του και τις θέσεις του για το κράτος δικαίου, για την διαπλοκή και την κοινωνική δικαιοσύνη θα έχουν κόστος. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ τηρήσει τη δέσμευσή του στο τέλος Απριλίου να παρουσιάσει ένα δυναμικό, συνεκτικό, σαφές και εφαρμόσιμο πρόγραμμα , τότε είναι βέβαιο ότι οι πολίτες θα έχουν θετική στάση στον ΣΥΡΙΖΑ και θα τον ακολουθήσουν  μέχρι την κάλπη. Σε αντίθετη περίπτωση, ο κίνδυνος κατακερματισμού δυνάμεων είναι σαφής. Πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι παρά τα προβλήματα και τις ασάφειες, ο ΣΥΡΙΖΑ επιδεικνύει διαχειριστική ωριμότητα σε σχέση με το 2014, δεν παρασύρεται από το κλίμα, δεν σύρεται πίσω από ψηφοθηρικές κορώνες, έχει ψύχραιμη αντιμετώπιση των καταστάσεων. Και το κυριότερο είναι ότι η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να σταματήσει την δική της αποσυσπείρωση, άρα η διαρκής καταγγελία κατά του ΣΥΡΙΖΑ , μάλλον πέφτει στο κενό.

Όπως πάντα συμβαίνει τα νέα κινήματα υπερβαίνουν κατά πολύ τα κόμματα. Η ΝΔ δεν έχει τρόπο να βρει δυνάμεις στα κινήματα αυτά για να καλύψει τις απώλειες, ενώ αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί. Και όταν τα κινήματα ωριμάζουν και αποκτούν πολιτικό υπόβαθρο, τότε επιλέγουν και κομματική έκφραση. Από αυτή την άποψη ο ΣΥΡΙΖΑ , παρά την «ζαλισμένη» σχέση με τα κινήματα, μπορεί να τα μετατρέψει σε δυναμική μάζα που θα αποκαθηλώσουν τα κυβερνητικά, δεξιά και ακροδεξιά δόγματα και να στηρίξουν μια πολιτική αλλαγής.