του Σωτήρη Σιδέρη

Ελλείψει Κόκκινης Μηλιάς  επινοήθηκε το αφήγημα   ότι η Ελλάδα μεγαλώνει την επικράτειά της επεκτείνοντας τα χωρικά ύδατα στο Ιόνιο, εφαρμόζοντας δηλαδή το διεθνές δίκαιο , κάτι που για παράδειγμα έχει κάνει η Αλβανία εδώ και τριάντα χρόνια, χωρίς να λέει τα ίδια παραμύθια.  Τώρα η   κυβέρνηση   προβάλλει  ένα νέο αφήγημα , αυτό της υπογραφής συνυποσχετικού με την Αλβανία με στόχο να παραπεμφθεί στο  Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης   η οριοθέτηση της ΑΟΖ.

Ο Νίκος Δένδιας επαναλαμβάνει συνεχώς το θέμα αυτό,  το οποίο κάνει θραύση στο βιογραφικό του  και στα πεπραγμένα της κυβέρνησης της ΝΔ, αλλά οι θριαμβευτικοί τόνοι απέχουν πολύ από την πραγματικότητα. Θετική ή αρνητική εξέλιξη καταγράφεται στην λήξη μιας διαπραγμάτευσης και όχι πριν καν αρχίσει. .  Φυσικά δεν θέλει να θυμάται ότι  ο ίδιος και η κυβέρνησή του μίκρυναν την Ελλάδα με την μειωμένη επήρεια της Κρήτης στην μερική οριοθέτηση με την Αίγυπτο ή την παρουσία του Ορούτς Ρέις στα έξη μίλια από το Καστελλόριζο. Στο θέμα με την Αλβανία,  τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι όπως τα παρουσιάζει ο Έλληνας ΥΠΕΞ που επιμένει να μιλά για συνομιλίες τεχνικών επιτροπών που δεν γνωρίζει κανείς , που δεν ανακοινώθηκαν τα μέλη τους και τι ακριβώς συζητούν καθώς το συνυποσχετικό είναι μια δύσκολη και απαιτητική διαδικασία.  
Τελικά ο Έντι Ράμα αποδεικνύεται ένας εξαιρετικός χορογράφος της  βαλκανικής διπλωματίας. Από το 2012 που έγινε πρωθυπουργός της Αλβανίας μέχρι σήμερα, χορεύει κυριολεκτικά με τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας, προωθεί αποτελεσματικά την ένωση με το Κόσσοβο , προωθεί συνάντηση Ελλάδας –Τουρκίας στα Τίρανα,  προωθεί επίσης αποτελεσματικά την ευρωπαική προοπτική της Αλβανίας  και τώρα διεκδικεί μια τρίτη θητεία με το προφίλ του ηγέτη που εξευρωπαϊζει τη χώρα του.  Έκανε δύο ταξίδια σε Τουρκία και Ελλάδα μέσα σε λίγες ώρες και αφού ικανοποίησε και την Αθήνα και την Άγκυρα, παίζει το δικό του εσωτερικό χαρτί στα Τίρανα ενόψει των εκλογών του Απριλίου. Ο Ράμα ήταν στενά συνδεδεμένος με το ΠΑΣΟΚ. Έγινε πρωθυπουργός το 2012. Το 2013 ο τότε ΥΠΕΞ Ευάγγελος Βενιζέλος προτείνει ένα πακέτο για συνολική διευθέτηση των διμερών προβλημάτων και αφού τα Τίρανα έχουν ακυρώσει την συμφωνία του 2009 για την ΑΟΖ.

Στο πακέτο περιλαμβάνεται το μειονοτικό και η άρση του εμπολέμου καθεστώτος.  Ο Ράμα όμως , ακολουθεί συνεχώς παρελκυστική τακτική,  στην οποία και εμμένει ενώ οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα αλλάζουν και δεν κάνουν βήματα μπροστά. Επαναδιαπραγματεύεται επί ΣΥΡΙΖΑ μια νέα συμφωνία που ποτέ δεν είναι έτοιμη,  είτε για σοβαρούς εσωτερικούς λόγους , είτε γιατί επικαλείται τέτοιους λόγους. Στο μεταξύ αδιαφορεί για τις πιέσεις ως προς τον σεβασμό των δικαιωμάτων της μειονότητας, δεν ψηφίζει τον προαπαιτούμενο νόμο για τον αυτοπροσδιορισμό, αλλά παίρνει το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας το 2014 και ουσιαστικά,  την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων το 2020 που θα είχαν αρχίσει αν η Βουλγαρία δεν μπλόκαρε τη Βόρεια Μακεδονία .  
       

Συνυποσχετικό στον αέρα

Όλοι χαιρέτησαν την ανακοίνωση Δένδια –Ράμα, ότι η Ελλάδα και η Αλβανία συμφωνούν  στην υπογραφή συνυποσχετικού και την κατάθεσή του στο δικαστήριο της Χάγης για την οριοθέτηση της ΑΟΖ. Έγκριτοι νομικοί στην Αθήνα που έχουν συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις και γνωρίζουν άριστα και με κάθε σημείο την συμφωνία του 2009 και γνωρίζουν τις διαδικασίες,  εκφράζουν έκπληξη για τις δηλώσεις Δένδια. Διπλωμάτες, εμπειρογνώμονες, νομικοί δεν γνωρίζουν τίποτα σχετικό πέραν των ανακοινώσεων και διερωτώνται πως και με ποιους επιστήμονες κάνει τις συνομιλίες η Ελλάδα με την Αλβανία.

 Όπως εξηγούν,  οι διαπραγματεύσεις για το συνυποσχετικό είναι  εξαιρετικά εξειδικευμένες και σύνθετες, απαιτούν διεθνή βιβλιογραφία για οδηγό, κορυφαίους χαρτογράφους και νομικούς Έλληνες και ξένους, που θα συμβάλλουν ο καθένας με τις γνώσεις του για να συνταχθεί  και να κατατεθεί και με βάση αυτό θα ανακοινώσει τις αποφάσεις του το Δικαστήριο.  Η συμφωνία του 2009 ήταν μια σύνθετη συμφωνία πολλαπλών χρήσεων που περιελάμβανε   ΑΟΖ, συνορεύουσα ζώνη, αλιευτική ζώνη κλπ.  Κανείς δεν γνωρίζει και ο υπουργός Εξωτερικών δεν έχει πει το παραμικρό τι θα περιλαμβάνει το συνυποσχετικό με την Αλβανία και κάνει λόγο μόνο για ΑΟΖ. Ωστόσο, μόνο ΑΟΖ θα είναι ένα  ακόμη βατερλό για τη χώρα που πρέπει να αποφευχθεί επιμένουν οι ίδιες πηγές  Που υπογραμμίζουν επίσης και την ανάγκη να καθοριστεί η συνοριακή γραμμή με βάση το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, κάτι που αρνείται το ελληνικό ΓΕΕΘΑ. Δεν είναι ζήτημα συνυποσχετικού, αλλά σοβαρό διμερές ζήτημα.

Έτσι όπως προβάλλεται από την ελληνική κυβέρνηση η συζήτηση για την προσφυγή στη Χάγη είναι μια επικοινωνιακή φούσκα που θα γίνει πολιτική, μόνο όταν όλα αυτά αποσαφηνιστούν και υπάρξει ένας ανακοινωμένος οδικός χάρτης. Γιατί υπάρχει και το επίσης σοβαρό ζήτημα της προστασίας της μειονότητας για το οποίο δεν μιλά κανείς.
Με τον τρόπο αυτό όμως ο Έντι Ράμα έχει απωθήσει οποιαδήποτε συζήτηση για το πακέτο των διμερών σχέσεων και αφού αντελήφθη ότι η ελληνική κυβέρνηση θέλει να δώσει μια παράσταση για την Χάγη το δέχθηκε , καθώς δεν δεσμεύεται από τίποτα και για κανένα θέμα. Όλα αυτά μπορούν άνετα να ανατραπούν μετά τις εκλογές , χωρίς κανένα κόστος και ενώ η Αλβανία με την υπογραφή της Ελλάδας αναδεικνύεται σε παράγοντα της περιοχής.
Με την συμφωνία των Πρεσπών η Ελλάδα επανήλθε ως παράγοντας στην περιοχή, αλλά η εξωτερική πολιτική στην περιοχή παρέλυσε εξαιτίας της  άρνησης της κυβέρνησης να κινηθεί γρήγορα και να προωθήσει όλα όσα προβλέπει η συμφωνία . Δεν το έκανε, η Βουλγαρία είδες το κενό και θέτει βέτο παίζοντας το ρόλο της παλιάς Ελλάδας ώστε να αποκομίσει κάποια οφέλη. Στο ίδιο μοτίβο, μετά τις Πρέσπες η Τουρκία κατάλαβε ότι ο ρόλος της έκανε τον κύκλο της στην περιοχή καθώς πλέον θα ηγούνταν η ΕΕ. Αλλά η ελληνική αδράνεια της έδωσε νέο κίνητρο.  Τώρα επιχειρεί μια νέα προσέγγιση,  ενώ ο Ράμα υπόσχεται πολλά και στον Ερντογάν, λίγα κάνει και ελίσσεται με επιτυχία , καθώς δεν έχει κανένα κόστος να υπόσχεται και μετά να συντηρεί απλά τα πράγματα.
           

Διαδικασία ετών

Σύμφωνα με τον Νίκο Δένδια στόχος είναι το συνυποσχετικό να υπογραφεί και να υποβληθεί το συντομότερο εφικτό, εικάζω, σημείωσε,  μετά τις βουλευτικές εκλογές στην Αλβανία τον Απρίλιο. Σημειώνεται όμως ότι το συνυποσχετικό μπορεί να ξεκινήσει , αν ξεκινήσει μετά τις εκλογές,  αλλά  απαιτεί, όπως προαναφέρθηκε μια δύσκολη εργασία που πρέπει να συμφωνηθεί. Αυτό που αποκρύπτει ο Δένδιας είναι ότι, σε σχέση με την συμφωνία του 2009 η Ελλάδα θα πάρει πολύ  μικρή  επήρεια στην Ερεικούσα και τους Οθωνούς , την οποία πρέπει να δικαιολογήσει στο εσωτερικό της χώρας , καθώς χονδρικά, η επήρεια εκεί μπορεί κάπως να συσχετιστεί με το Καστελλόριζο. Σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς η σύνταξη του συνυποσχετικού απαιτεί τουλάχιστον έναν χρόνο συνομιλιών, αν όλα πάνε καλά και τουλάχιστον 2-3 χρόνια για να ολοκληρωθεί η διαδικασία στη Χάγη. Χρόνος υπεραρκετός για να γίνουν διμερείς συνομιλίες και να υπάρξει συμφωνία. Η δικαιολογία ότι η προσφυγή στη Χάγη με την Αλβανία συνιστά μήνυμα προς την Τουρκία, είναι ανέκδοτο που αποφεύγεται να λέγεται σε σοβαρές συζητήσεις, παρά μόνο στα ελληνικά κανάλια.
Συμπερασματικά, υπάρχει άφθονη προπαγάνδα , ιδιαίτερα πλούσιο παρασκήνιο, αμφιλεγόμενες συμφωνίες και ακόμη περισσότερη ρητορική και σε αυτό το σκηνικό, σύντομα θα αναζητήσουμε την ουσία καθώς πρόκειται για σημαντικό πολιτικό ζήτημα.