Του Σωτήρη Σιδέρη

 Η Τουρκία,  μάλλον έμεινε έκπληκτη με την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, καθώς κατάλαβε ότι άμεσα βρέθηκε εκτός κάδρου. Ο Ερντογάν και η Άγκυρα φάνηκαν μικροί σε ένα δωμάτιο μεγάλων, καθώς, οι μεγαλύτερες χώρες της Δύσης συνασπίστηκαν σε λίγες ώρες υπέρ του Ισραήλ για να αντιμετωπίσουν την πρωτοφανή, έστω και προσυνεννοημένη επίθεση  στο Εβραικό κράτος, ενώ οι περισσότερες χώρες του πλανήτη αρνήθηκαν να καταδικάσουν το Ιράν.  Καμία δύναμη πλέον δεν αγνοεί το Ιράν. Το διαχρονικό δόγμα της Τουρκίας να μην  συμμετέχει στις συγκρούσεις των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ ή της ΕΕ ώστε μετά να εμφανίζεται σε ρόλο αποδεκτού διαμεσολαβητή και από τον ρόλο αυτό να κερδίζει στην γεωπολιτική σκακιέρα, έμεινε μετέωρο.  

 Παρά τις επιμέρους συμφωνίες αλληλουποστήριξης με το Ιράν, οι σχέσεις Άγκυρας -Τεχεράνης περνούν συχνά από σαράντα κύματα.  Τώρα, μετά την επίθεση  στο Ισραήλ,  η τουρκική εξωτερική πολιτική δείχνει μπλοκαρισμένη, χωρίς ρόλο.  Πλέον και οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν αυτή την πραγματικότητα και φροντίζουν να έχουν  δικούς τους διαύλους με το Ιράν. Νέοι κανόνες μπαίνουν στο τραπέζι ,  η Ελλάδα  δεν έχει νέους συνομιλητές και απουσιάζει. Και η κρίση θα είναι μακροχρόνια...

Ο Ερντογάν, δεν επέκρινε την Τεχεράνη, μίλησε ήδη για διπλωματική παρέμβαση,  αλλά είναι προφανές ότι η Τουρκία δεν έχει τον ρόλο που θα ήθελε. Η Τουρκία σχεδιάζει να αναπτύξει άμεσα, έντονη διπλωματική δραστηριότητα για να βρεθεί στο κάδρο. Έχει αναπτύξει το δικό της δίκτυο συμφερόντων στην Λιβύη, τη Βόρεια Συρία και το Βόρειο Ιράκ, στηρίζει τη Χαμάς, αλλά η μεγάλη της φιλοδοξία να ηγηθεί του Μουσουλμανικού κόσμου, φαντάζει ως όνειρο θερινής νυκτός. Ο  ΥΠ.ΕΞ  Χακάν Φιντάν, μεταβαίνει στο Κατάρ  όπου θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό της χώρας και υπουργό Εξωτερικών, Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουραχμάν Αλ Θάνι. Θα συζητηθούν «οι διμερείς σχέσεις, η κατάσταση στην Παλαιστίνη και οι περιφερειακές εξελίξεις».

 Επίσης, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές ο Φιντάν θα συναντηθεί  εκεί και με αξιωματούχους της Χαμάς.
Τις επόμενες ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου, Σαμέτ Σούκρι,  θα συζητήσει με τον Τούρκο ομόλογό του τις τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή και την κατάσταση στη Γάζα. Ενδεικτικές για τον τρόπο που βλέπει η τουρκική πλευρά την όλη κατάσταση ήταν οι δηλώσεις του ακροδεξιού κυβερνητικού εταίρου του προέδρου Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος μιλώντας νωρίτερα στην κοινοβουλευτική του ομάδα δήλωσε: «Η ένταση Ιράν-Ισραήλ δεν είναι παρά ένα θέατρο, που σχεδιάζεται για να αποσπάσει την προσοχή από τη Γάζα». Τέτοια ακούνε στην Τεχεράνη και ο αντιτουρκισμός ανεβαίνει στα ύψη.

Σημειωτέον ότι περί τα τέλη του 2023 υπήρξε υπόγεια κρίση με ελάχιστες δημόσιες αντιπαραθέσεις μεταξύ Ιράν -Τουρκίας. Η Τεχεράνη κατηγόρησε την Άγκυρα για υποκρισία στις σχέσεις με το Ισραήλ και στο παλαιστινιακό. Ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε ότι η Τουρκία έχει αυξήσει τις επαφές,  προκειμένου να μην περάσουν σε δεύτερη μοίρα οι σφαγές στη Γάζα. Αλλά το παιχνίδι έχει πλέον αλλάξει .            
Παρά την συμφωνία της Αστάνα του 2017 μεταξύ Ιράν , Τουρκίας και Ρωσίας και την συμφωνία τους με στόχο την τακτική συνεργασία για την συριακή κρίση, η καχυποψία είναι εμφανής σήμερα . Και στην Συρία η Τουρκία είχε εργαστεί για την ανατροπή του Άσαντ , ενώ το Ιράν και η Ρωσία τον στήριξαν.
    

Η Ελλάδα και η η νέα αρχιτεκτονική

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα εντείνουν την στήριξή τους προς το Ισραήλ, όχι απαραίτητα και στον Νετανιάχου. Ο οποίος αποτελεί ίσως ένα από τα δυσεπίλυτα προβλήματα στην κρίση της Μέσης Ανατολής. Η επίθεση στο ιρανικό προξενείο της Δαμασκού ερήμην των ΗΠΑ, οι χιλιάδες νεκροί στη Γάζα και η άρνησή του να υπάρξει έστω και μια ανακωχή, έχουν προκαλέσει οργή σε πολλές χώρες της Δύσης που απλά σιωπούν καθώς οι ΗΠΑ έχουν πάρει την υπόθεση στα χέρια τους. Η απευθείας επίθεση του Ιράν, μπορεί να συσπείρωσε άμεσα τη Δύση υπέρ του Ισραήλ, αλλά πιθανή έκρηξη πολέμου δεν συμφέρει ούτε τις ΗΠΑ, ούτε την ΕΕ. Θα προκληθούν δύο ακόμη μείζονα προβλήματα στη Δύση.

1. Ένας πόλεμος θα προκαλέσει νέα παραλυτική οικονομική κρίση με απρόβλεπτες συνέπειες και στην γεωστρατηγική των ΗΠΑ, όχι μόνο στην περιοχή, αλλά παγκοσμίως.  Οι ευρωπακοί λαοί θα ζήσουν έναν ακόμη εφιάλτη, τον οποίο σίγουρα δεν θέλουν και ούτε θα δείξουν κατανόηση στα γεράκια της Δύσης. Ούτε η Κίνα, ούτε η Ρωσία, ούτε το Ιράν θα πληγούν ιδιαίτερα από το μοντέλο των κυρώσεων, ήδη έχουν συνασπιστεί και λύνουν τα προβλήματα. Η ενεργοβόρος Δύση όμως πως θα τα λύσει;
2. Μια πολεμική κρίση θα προκαλέσει έκρηξη αντιαμερικανισμού και γενικότερα οι λαοί και οι ηγεσίες της περιοχής θα στραφούν κατά της Δύσης. Οι καλές σχέσεις που προς το παρόν έχουν με τις ΗΠΑ, όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, δεν σημαίνει ότι θα διατηρηθούν, ακόμη και αν οι χώρες της περιοχής δεν θέλουν στα πόδια τους το Ιράν.
Σε αυτό το σκηνικό η Τουρκία θα επιμείνει να έχει ρόλο. Η απουσία αρχιτεκτονικής ασφάλειας είναι εμφανής στην περιοχή. Η απουσία της διπλωματίας κάνει ακόμη πιο επισφαλή την επόμενη ημέρα.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα χωρίς ρόλο, χωρίς διπλωματική παρέμβαση, χωρίς καμία ιδέα . Ο πρωθυπουργός είτε βρίσκεται στο Κάιρο, είτε στις Βρυξέλλες για τη σύνοδο κορυφής, είτε μιλάει για τους ωκεανούς, είναι διπλωματικά απών από κάθε συζήτηση, διεργασία και συμμετοχή . Και όμως θα μπορούσε να έχει θετική επίδραση, αν παρήγαγε ιδέες, όπως μια διάσκεψη στη Αθήνα, όπως μια πρόταση για την αρχιτεκτονική ασφάλειας, όπως το να έχει τυπικές και φυσιολογικές σχέσεις με το Ιράν, την Ρωσία, την Λιβύη να συνομιλεί δηλαδή με όλους. Η Ελλάδα είναι απομονωμένη ως φυλάκιο της Δύσης και εκεί παραμένει περιμένοντας ένα νεύμα από την Ουάσιγκτον.
Περισσεύουν καθημερινά οι δηλώσεις περί σταθερότητας, ασφάλειας και ειρήνης. Στην πραγματικότητα όμως η Ελλάδα έχει παραδώσει την πολιτική ασφάλειας στα χέρια των πολεμοκάπηλων της Δύσης.
Αυτή είναι η κύρια πηγή ανασφάλειας για τη χώρα και όχι η διπλωματία των ισορροπιών που κάποτε είχε η Ελλάδα και τώρα έχει καταρρεύσει. Μέσα μάλιστα στην απόλυτη σιωπή διπλωματών, αναλυτών, στρατηγών και ΜΜΕ….