Του Σωτήρη Σιδέρη


Από τις αρχές Σεπτεμβρίου και τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους, η πολιτική στην Ελλάδα θα κατακλυστεί από τις συζητήσεις για το μέλλον των σχέσεων με την Τουρκία, τον διάλογο μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, την επίδραση που θα ασκήσουν οι ΗΠΑ και η ΕΕ.   Η επίσκεψη του Έλληνα ΥΠΕΞ Γ. Γεραπετρίτη στην Άγκυρα στις 2 Σεπτεμβρίου και η συνάντηση Μητσοτάκη Ερντογάν στη Νέα Υόρκη μεταξύ 18- 20 Σεπτεμβρίου θα δώσουν το έναυσμα . Ωστόσο, μέχρι στιγμής , τόσο εντός του υπουργείου εξωτερικών , όσο και στα πολιτικά κόμματα, επικρατεί κλίμα ασάφειας, ενώ είναι ισχυρές οι επιφυλάξεις που ήδη διατυπώνονται.

Κατά πληροφορίες καταγράφονται αποκλίνουσες απόψεις και εντός του υπουργείου και εντός της κυβέρνησης γενικότερα. Ο Γεραπετρίτης θέλει να δώσει την εικόνα άμεσων θετικών εξελίξεων, αλλά κανείς σοβαρός διπλωμάτης δεν συμμερίζεται τον ενθουσιασμό του. Ο Τούρκος πρόεδρος κρατά κλειστά τα χαρτιά του σε αντίθεση με τον Έλληνα πρωθυπουργό που φρόντισε να κάνει γνωστό ότι είναι έτοιμος για παραχωρήσεις. Ο Μητσοτάκης ίσως αναζητά και την αλλαγή ατζέντας με ένα θέμα που συσπειρώνει τους Έλληνες καθώς η φθορά του είναι ήδη σημαντική. Το καλό κλίμα διευκολύνει τον διάλογο, δεν λύνει προβλήματα.

Τακτικισμοί και εμπιστοσύνη

Είναι γεγονός ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις υπερέχουν  σε κρισιμότητα  έναντι όλων των άλλων θεμάτων και τα κόμματα θα αναγκαστούν να προσαρμοστούν. Η κυβέρνηση έχει την κυρίαρχη ευθύνη για την δημιουργία κλίματος ενότητας ή θα επιχειρήσει να παραπλανήσει και να στεγανοποιήσει τις συνομιλίες όπως κάνει μέχρι τώρα. Στην πρώτη περίπτωση, αν δηλαδή επιδιώξει να συσπειρώσει τα κόμματα, οφείλει να τα ενημερώνει συνεχώς, να μην αποκρύπτει πληροφορίες και συμφωνίες, να παρουσιάσει σχέδιο και πρωτοβουλίες για την επίλυση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων και όχι να μεταφέρει τις ευθύνες στα κόμματα, όπως κάνει συχνά. Αν όμως επιχειρήσει ακριβώς αυτό, τότε θα έχουμε κρίση. Η μία όψη θα αφορά τις σχέσεις με την Τουρκία και η άλλη όψη το εσωτερικό μέτωπο. Οπότε και τα κόμματα κάποια στιγμή θα κληθούν να πουν τις θέσεις τους, αλλά πρωτίστως ο πρωθυπουργός είναι υπεύθυνος για το τι θα επικρατήσει. Προς το παρόν πάντως τα κόμματα δεν εμπιστεύονται τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ούτε την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΞ . Η εμπιστοσύνη κερδίζεται με πράξεις και δεν προσφέρεται εκ των προτέρων ως λευκή επιταγή.


Ο Ερντογάν είναι διεθνής παίχτης και θα διαπραγματευθεί και με την Ελλάδα υπό την οπτική του διεθνούς ρόλου της Τουρκίας , τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ και το έχει αποδείξει.  Από πολλές πλευρές, διπλωματικές , ακαδημαικές και πολιτικές έρχονται εκτιμήσεις ότι ο ξένος παράγοντας, κυρίως οι ΗΠΑ δεν δείχνουν διάθεση εμπλοκής στις συνομιλίες. Η Ουάσιγκτον ικανοποιείται από το κλίμα ηρεμίας, θέλει τις συνομιλίες, ακόμη περισσότερο θέλει την επίλυση των προβλημάτων, αλλά δεν φαίνεται διατεθειμένη προς το παρόν να εμπλακεί. Η Γερμανία δείχνει διάθεση εμπλοκής καθώς ο διπλωματικός ρόλος της είναι υποβαθμισμένος, αλλά δεν διαθέτει τα εχέγγυα ότι μπορεί να είναι επιδράσει καθοριστικά.

           

Περί συνυποσχετικού

Λαμβάνοντας υπόψη το αρνητικό κλίμα που επικρατεί εντός της ΝΔ σχετικά με την παραπομπή στην Χάγη, πολλοί εκτιμούν ότι ο Μητσοτάκης θα ήθελε να φθάσουν τα πράγματα μέχρι το συνυποσχετικό και ας ναυαγήσει η προσπάθεια , δηλαδή να μην φθάσουμε ποτέ στην Χάγη. Θα θεωρήσει ότι έκανε το καθήκον του, οπότε τα υπόλοιπα θα αναλάβουν οι ιστορικοί και οι επικοινωνιολόγοι. Αυτή η άποψη όμως δεν λαμβάνει υπόψη της την επιρροή που ασκεί η Τουρκία στην διεθνή πολιτική, οπότε ενδέχεται, ένα ναυάγιο να μην είναι απλά μια αποτυχία, αλλά η αρχή μιας νέας και ίσως μακροχρόνιας κρίσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οπότε καλό για τη χώρα θα ήταν, ο πρωθυπουργός να ξεκαθαρίσει νωρίς τη θέση του, ώστε να μην φθάσουμε σε νέα κρίση.
Προς το παρόν είμαστε λίγο πριν την εκκίνηση. Πρώτα να μάθουμε τις διαδικασίες, τις ομάδες που θα διαπραγματευθούν , τον στόχο του Έλληνα πρωθυπουργού, το κλίμα στη χώρα, τις προθέσεις της Τουρκίας, αν δηλαδή προτίθεται να αποσύρει απειλές και γκρίζες ζώνες, τον ρόλο των ΗΠΑ και φυσικά , πρέπει να παρακολουθούμε τις διεθνείς εξελίξεις, τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις σχέσεις Κίνας – ΗΠΑ, την ΕΕ που βαδίζει σε κρίσιμες ευρωεκλογές και φυσικά την κατάσταση της οικονομίας.
Όλα αυτά και μόνο που αναφέρονται συγκροτούν ένα ισχυρό πλέγμα δυσκολιών που η κυβέρνηση θα βρει μπροστά της. Οι ελιγμοί , οι τακτικισμοί, ο αποπροσανατολισμός και τα ψεύδη πάντα έχουν θέση στην πολιτική, αλλά όχι για κάθε χρήση και κάθε μέρα.
Οπότε θα διανύσουμε ένα θερμό Φθινόπωρο, αλλά ίσως βρεθούμε στην συνέχεια απέναντι σε έναν χειμερινό πολιτικό καύσωνα….