Του Σωτήρη Σιδέρη

Σύννεφα συγκεντρώνονται πάνω από το υπουργείο Εξωτερικών και ενώ υπάρχουν  υπόνοιες για μυστικές συμφωνίες μεταξύ Αθήνας -Άγκυρας και τρίτων χωρών, σχετικά με τις έρευνες για το ηλεκτρικό καλώδιο. Ταυτόχρονα, , διπλωματικές πηγές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο,  να υπάρχει ολόκληρο σχέδιο για την συνεκμετάλλευση πιθανών κοιτασμάτων στην ανατολική  Μεσόγειο, χωρίς προηγούμενη οριοθέτηση,  με τη συμμετοχή της  Chevron. Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, η Τουρκία έχει ενημερωθεί επίσημα από την ελληνική κυβέρνηση για την επανέναρξη των ερευνών στην Κάσο και την Κάρπαθο.

Για την Αθήνα, πρόκειται για ενημέρωση, ενώ η Άγκυρα την εκλαμβάνει ως άδεια. Όμως, το τι ακριβώς έχουν συμφωνήσει οι Μητσοτάκης -Ερντογάν και Γεραπετρίτης -Φιντάν, θα γίνει σύντομα γνωστό. Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι,  η ελληνική κυβέρνηση,  μέσω διαρροών στον φιλικό της Τύπο για την έκδοση NAVTEX και την απόφασή της να συνεχιστούν οι έρευνες, στέλνει ουσιαστικά δημόσια μηνύματα στην Άγκυρα για κάθε στάδιο προετοιμασίας. Μετά από εβδομάδες σιωπής η Άγκυρα με ήπιες προς το παρόν αντιδράσεις,  επαναλαμβάνει τις θέσεις της, αλλά το τι ισχύει, θα γίνει γνωστό τα επόμενα 24ωρα. Όλα αυτά εξελίσσονται και ενώ το κλίμα στο ΥΠΕΞ και για τον υπουργό και για την υφυπουργό Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου είναι πολύ βαρύ.

Διπλωματική τρικυμία

                                                                              
Να επισημανθεί , ότι το Ισραήλ ή οποιαδήποτε ευρωπαική χώρα ή οι ΗΠΑ δεν έχουν κάνει την παραμικρή δήλωση στήριξης της Ελλάδας, σε περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει και πάλι να ακυρώσει τις έρευνες και να προκαλέσει ένταση. Το Ισραήλ που έχει συμφέρον να γίνουν οι έρευνες, αφού  επιθυμεί  την ηλεκτρική διασύνδεση, έχει δηλώσει ότι είναι υπέρ του καλωδίου, αλλά μέχρις εκεί. Ούτε ο Νετανιάχου, ούτε κανείς άλλος αξιωματούχος έχουν κάνει την παραμικρή δήλωση, ούτε καν έχουν αφήσει την υπόνοια, ότι το Τελ Αβίβ θα αντιδράσει σε περίπτωση που η Τουρκία ασκήσει στρατιωτική πίεση. 

Όλα δείχνουν ότι στο παρασκήνιο που έχει αναπτυχθεί τους τελευταίους μήνες, υπάρχουν καταρχήν συμφωνίες για το πως θα εξελιχθεί η υπόθεση αυτή, πιθανόν και η ενεργειακή συνεργασία σε βάθος χρόνου ή μπορεί να εξελιχθείς σε παγίδα για την Ελλάδα. Υπό αυτή την οπτική:
1. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι αρχικά φαίνεται να υπάρχει ένα σχέδιο για την επανέναρξη των ερευνών. Ότι δηλαδή η Άγκυρα είναι ενήμερη, αλλά θεωρεί επαρκή καταρχήν πάντα, την σχετική συζήτηση μεταξύ Γεραπετρίτη -Φιντάν. Ο Έλληνας υπουργός, με το που θα ξεκινήσουν οι έρευνες και υπάρξει τουρκική αντίδραση θα διαβεβαιώσει ότι δεν υπήρξε, ούτε μπορούσε να ζητήσει άδεια  από την Τουρκία. Αλά η Άγκυρα αυτό ακριβώς θα πει. Ότι η Αθήνα ζήτησε άδεια, διαφορετικά θα αντιδράσει στρατιωτικά και αυτό θα φανεί.  Από το κλίμα που θα επικρατήσει θα φανεί, αν μπορεί να διατηρηθεί η ηρεμία ή θα υπάρξει κλιμάκωση και όλα θα ανατραπούν σε λίγες ώρες , με απροσδιόριστα αποτελέσματα. Προς το παρόν, η φράση που αξιολογείται ως πυξίδα για την στάση της Άγκυρας έναντι της Αθήνας είναι ότι “«τέτοια μονομερή τετελεσμένα γεγονότα σίγουρα δεν θα επιτραπούν». 

2. Στο παρασκήνιο μάλιστα συζητείται ευρέως το ζήτημα, καθώς πολλές ακόμη χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και οι ΗΠΑ έχουν ενημερωθεί σχετικά . Το ζήτημα είναι αν η σύσταση όλων των τρίτων χωρών προς την Ελλάδα είναι να ξεκινήσει τις έρευνες και θα στηριχθεί, αλλά στην πορεία να μην συμβεί τίποτα και η κυβέρνηση να μείνει ξεκρέμαστη και χωρίς στήριξη.

Το Plan B της Τουρκίας και το πρόβλημα του Μητσοτάκη

Για τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι μεγάλο ρίσκο η υπόθεση αυτή. Αν για οποιονδήποτε λόγο τα πράγματα δεν πάνε καλά και ο πρωθυπουργός αναγκαστεί να αναδιπλωθεί, τότε πρόκειται για ένα νέο βατερλό, από το οποίο όμως δεν θα καταφέρει να ξεφύγει και θα του προκαλέσει τεράστιο πολιτικό πρόβλημα. Υποτίθεται ότι θα έχει δημιουργήσει μια συμμαχία υπέρ του καλωδίου, ή μπορεί να γίνει και Ιφιγένεια γιατί αν υπάρξει συμμαχία θα φανεί άμεσα. Αν όχι υπάρχει πρόβλημα,.  Όχι μόνο με την ακροδεξιά, αλλά με όλο το πολιτικό σύστημα. Δεύτερη φορά αν επιδείξει αδυναμία διαχείρισης μιας κρίσης, ίσως σηματοδοτήσει ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις. 

Η Τουρκία από την πλευρά της έχει αποδείξει ότι δεν υποχωρεί από τα δόγματά της και το σχέδιό της. Ελίσσεται, αλλάζει τακτική, ενίοτε υποχωρεί, αλλά η κεντρική ιδέα του αναθεωρητισμού της παραμένει αναλλοίωτη. Κυρίως όμως έναντι της Ελλάδας, επιδεικνύει απόλυτη σταθερότητα. Υπό αυτό το πρίσμα για να μην αντιδράσει η Άγκυρα στις νέες έρευνες είτε έχει πάρει στο παρασκήνιο ανταλλάγματα, είτε απλά περιμένει  την Αθήνα να κάνει την κίνησή της και 

μετά να αντιδράσει. Οπότε είναι προφανές ότι το σχέδιο του Κυριάκου Μητσοτάκη θα κριθεί άμεσα. Η επίκληση του διεθνούς δικαίου από την Άγκυρα για τις έρευνες, δεν έχει την παραμικρή βάση.
Η άλλη όψη της υπόθεσης αυτής, αφορά πιθανές ευρύτερες διεργασίες και συμφωνίες, μετά την ανακοίνωση για τις έρευνες της SHEVRON. Η Τουρκία περιμένει την εξέλιξη και αυτής της υπόθεσης και είναι βέβαιο ότι θα αντιδράσει. Εκτός και αν στην πορεία, κληθεί και η ίδια να συμμετάσχει στο μοίρασμα των φυσικών πόρων, χωρίς να έχει προηγηθεί οριοθέτηση ΑΟΖ, κάτι που είναι εντελώς λάθος γιατί θα προκαλέσει πολιτικούς και γεωπολιτικούς τριγμούς. Τα κράτη δεν είναι εταιρείες για να κάνουν απλούς ισολογισμούς. Έχουν θεσμούς και λαούς και οι ηγέτες τους λογοδοτούν....

Η κρίση εμπιστοσύνης στο  ΥΠΕΞ και η μυστική πρόταση Μητσοτάκη

Το υπουργείο Εξωτερικών ασκεί πολιτική στα μείζονα αυτά ζητήματα κυρίως με non paper και χαμηλής αξιοπιστίας διαρροές, όπως συμβαίνει επί έξι χρόνια. Πέραν αυτών, φαίνεται ότι επικρατεί ένταση εντός του κτιρίου της οδού Βασιλίσσης Σοφίας. Κατά κύριο λόγο, παράγοντες της κυβέρνησης περί τα διπλωματικά εκφράζουν έντονο προβληματισμό για τις κινήσεις του Γιώργου Γεραπετρίτη, ο οποίος βρίσκεται υπό τον ασφυκτικό έλεγχο της υφυπουργού Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου. Η οποία όμως δεν διαθέτει επαρκή γνώση των ελληνοτουρκικών, ούτε πολιτικό κριτήριο για να σχεδιάσει και να ακολουθήσει ένα σχέδιο με σαφείς ιεραρχήσεις και κινήσεις.  Ένα ακόμη  πρόβλημα για την Παπαδοπούλου είναι ότι ουσιαστικά δεν έχει απογαλακτιστεί από τις υπηρεσιακού τύπου τοξικότητες και είναι ίσως το πιο αμφισβητούμενο πρόσωπο εντός του υπουργείου Εξωτερικών.  Η ευθύνη που έχει να προωθήσει τον πολιτικό διάλογο μεταξύ Ελλάδας -Τουρκίας έχει αποτύχει παταγωδώς , ενώ δεν κατάφερε ούτε εκείνη να συμβάλλει στο ελάχιστο στην διαχείριση των πολλών κρίσεων με την Τουρκία . 

Αλλά το πιο σοβαρό πρόβλημα για το ΥΠΕΞ είναι ο πρωθυπουργός που αφοσιωμένος όπως πάντα στην μετακύλιση των ευθυνών σε άλλους , θεωρεί ότι οι επιλογές του για την εξωτερική πολιτική δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα, γιατί τόσο ο Γεραπετρίτης, όσο, κυρίως η Παπαδοπούλου είναι εξαιρετικά ανεπαρκείς. Πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι θα είχε αντικαταστήσει την Παπαδοπούλου στον ανασχηματισμό, αν δεν θεωρούνταν πιστή στην οικογένεια. Άλλο πράγμα όμως η πίστη στην οικογένεια Μητσοτάκη, άλλο πράγμα η διαχείριση εθνικών θεμάτων
Τέλος ας αξιολογηθεί το πρόβλημα του πρωθυπουργού υπό την οπτική της πληροφορίας ότι στον πρόσφατο ανασχηματισμό, κάλεσε παράγοντα άλλου κόμματος, που δεν είναι κοινοβουλευτικός και του πρότεινε να αναλάβει “εν λευκώ” το ΥΠΕΞ. Ο παράγοντας αρνήθηκε γιατί αυτό το “εν λευκώ” τον τρόμαξε. Πολλές Ιφιγένειες έχουν  ήδη συγκεντρωθεί  στην αυλή της οικογένειας...