INFOWAR

Άρης Χατζηστεφάνου
      
H αποκάλυψη ότι ο Τραμπ και ο Μασκ προχώρησαν στη διακοπή της αμερικανικής ανθρωπιστικής βοήθειας, αφού πρώτα ενημερώθηκαν ότι θα οδηγήσει δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά στον θάνατο, ίσως τους προσφέρει μια θέση δίπλα στον βασιλιά της Ιουδαίας που διέταξε τη «σφαγή των νηπίων». Μόνο ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, όμως, με τον λιμό που προκάλεσε στη Βεγγάλη, θα μπορούσε να κατανοήσει τον βαθιά αποικιοκρατικό μηχανισμό που τέθηκε σε λειτουργία.

Πριν από 15 χρόνια ταξίδεψα στην Καμπάλα, την πρωτεύουσα της Ουγκάντας, καλύπτοντας μια αποστολή της ελληνικής οργάνωσης «Καραβάνι Αλληλεγγύης». Τα μέλη της προσέφεραν απευθείας οικονομική ενίσχυση σε παιδιά που είχαν χάσει τους γονείς τους από AIDS ή ήταν και τα ίδια φορείς του ιού HIV.

Την ίδια περίοδο στη χώρα συντελούνταν μια «ανθρωπιστική εισβολή». O Οργανισμός για τη Διεθνή Ανάπτυξη των ΗΠΑ (USAID) προσέφερε τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας και υποδομές εκατομμυρίων δολαρίων. Σε αντίθεση όμως με την ανιδιοτελή συνεισφορά των μελών της ελληνικής αποστολής, η δράση του USAID θύμιζε περισσότερο τα λεγόμενα «3 Μ» της αποικιοκρατίας: merchants, military, missionaries (έμποροι, στρατιώτες και ιεραπόστολοι). Το πρώτο Μ, που αφορά πάντα την οικονομία, σχετιζόταν με τα κοιτάσματα πετρελαίου που είχαν ανακαλυφθεί πριν από μερικά χρόνια στις βόρειες επαρχίες της χώρας αλλά και με την επέκταση της Κίνας στην ευρύτερη περιοχή που απειλούσε τα συμφέροντα παλαιών και νέων αποικιοκρατών. Το δεύτερο Μ συνδεόταν με τη γιγάντωση της στρατιωτικής παρουσίας του Πενταγώνου μέσω της στρατιωτικής διοίκησης AFRICOM. Το σημαντικότερο Μ της ιστορίας μας όμως ήταν το τελευταίο.

Αν και συνήθως στις μελέτες της νεο-αποικιοκρατίας η λέξη missionary αναφέρεται συμβολικά στην πολιτισμική κυριαρχία που προωθεί ο παγκόσμιος Βορράς, στην περίπτωση της Ουγκάντας είχαμε πραγματικούς ιεραπόστολους. Μαζί με τις αποστολές του USAID –και συνήθως χάρη στη δική του χρηματοδότηση– η Ουγκάντα γέμισε Αμερικανούς φονταμενταλιστές ευαγγελικούς που, με πρόσχημα την ανθρωπιστική βοήθεια, προωθούσαν μια αντιδραστική ατζέντα απέναντι στους ομοφυλόφιλους. Μέσα σε λίγα χρόνια, η διδασκαλία τους συνέβαλε στην πραγματοποίηση βίαιων πογκρόμ και ολοκληρώθηκε το 2023, όταν η κυβέρνηση ψήφισε νόμο που επιβάλλει την ποινή του θανάτου ή ισόβια κάθειρξη σε ομόφυλα ζευγάρια.

Θυμήθηκα αυτή την ιστορία πριν από λίγες ημέρες, όταν οι New York Times ανέφεραν ότι η διακοπή των προγραμμάτων του USAID θέτει σε άμεσο κίνδυνο τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα στην Ουγκάντα. Και είχαν δίκιο, γιατί οι ΗΠΑ ήταν ταυτόχρονα υπαίτιες της υστερικής ομοφοβίας αλλά και μια ασπίδα προστασίας των θυμάτων της. Ο USAID προσέφερε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, εστίες διαμονής αλλά και την ψευδαίσθηση ότι η αμερικανική υπερδύναμη καταδικάζει τη δολοφονική πολιτική της κυβέρνησης.

Ομολογουμένως οι ευθύνες του οργανισμού στην Ουγκάντα ωχριούν μπροστά στη δράση του σε χώρες όπως η Βολιβία ή η Κούβα, όπου κατηγορούνταν ότι λειτουργούσε σαν «βιτρίνα» αποσταθεροποιητικών επιχειρήσεων της CIA. H πρόσφατη μάλιστα αποκάλυψη των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα ότι ο USAID χρηματοδοτούσε χιλιάδες δημοσιογράφους και έντυπα σε όλο τον κόσμο (και εννέα στα δέκα μέσα ενημέρωσης της Ουκρανίας) ενίσχυσε τις θέσεις όσων πανηγύρισαν για το κλείσιμό του.
Οπως θα δούμε, όμως, η περίπτωση της Ουγκάντας αποκτά συμβολική σημασία, γιατί αντικατοπτρίζει έναν νεο-αποικιακό μηχανισμό, ο οποίος επέτρεπε στις ΗΠΑ να εμφανίζονται (και να είναι) ταυτόχρονα θύτης αλλά και προστάτης.

Την περασμένη εβδομάδα οι New York Times και η οργάνωση ερευνητικής δημοσιογραφίας ProPublica αποκάλυψαν εσωτερικά σημειώματα με τα οποία ανώτατα στελέχη της USAID εξηγούσαν στην κυβέρνηση Τραμπ ότι η διακοπή των δραστηριοτήτων του οργανισμού θα αφήσει ένα εκατομμύριο παιδιά σε όλο τον κόσμο χωρίς θεραπεία για συμπτώματα ακραίου υποσιτισμού. Επίσης, 166.000 άνθρωποι θα πεθάνουν από ελονοσία και 200.000 παιδιά θα μείνουν παράλυτα από πολιομυελίτιδα. Παρ’ όλα αυτά, ο Αμερικανός πρόεδρος, με τη βοήθεια του Ελον Μασκ και του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, αποφάσισε να προχωρήσει στον τερματισμό των προγραμμάτων του USAID.

Αν αναζητήσει κάποιος ένα «ιστορικό» περιστατικό αντίστοιχης ωμότητας, ίσως να φέρει στο μυαλό του τη «σφαγή των νηπίων» από τον Ηρώδη στη Βηθλεέμ. Υπάρχουν όμως τρία προβλήματα σε αυτή τη σύγκριση. Εκτός του ότι κανένας ιστορικός δεν επιβεβαιώνει τη βιβλική αφήγηση, η Βηθλεέμ ήταν τότε μια μικρή πόλη 1.000 κατοίκων – η σφαγή λοιπόν θα αφορούσε μερικές δεκάδες παιδιά. Η πραγματική διαφορά όμως είναι ότι η κτηνωδία του Τραμπ δεν ασκείται με μια πράξη, αλλά με μια παράλειψη.

Ισως την καλύτερη ιστορική σύγκριση να προφέρει η απόφαση του Βρετανού πρωθυπουργού Ουίνστον Τσόρτσιλ να διακόψει τη μεταφορά τροφίμων και προμηθειών προς τη Βεγγάλη το 1943, προκειμένου να προωθήσει τα αποθέματα στην Ευρώπη. Ο λιμός που ακολούθησε πιστεύεται ότι σκότωσε περίπου τέσσερα εκατομμύρια Ινδούς, καθώς η βρετανική αποικιοκρατία είχε καταστρέψει τη βιομηχανική υποδομή της περιοχής και μαζί κάθε έννοια αυτάρκειας. Σύμφωνα όμως με τον πρώην αναπληρωτή γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Σάσι Ταρούρ, ο Τσόρτσιλ απέδωσε τον λιμό στο γεγονός ότι οι Ινδοί ήταν «κτήνη» που «γεννάνε σαν τα κουνέλια».

Οι ΗΠΑ του Τραμπ και του Μασκ, όπως και η Βρετανία του Τσόρτσιλ δεν πραγματοποιήσαν μια γενοκτονία με τη στενή έννοια του όρου. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι δεν είχαν καμία νομική ή ηθική υποχρέωση να «ταΐζουν» όλο τον κόσμο. Η δική τους «σφαγή των νηπίων» έγκειται στο ότι απέσυραν την ανθρωπιστική βοήθεια από χώρες στις οποίες οι προκάτοχοί τους είχαν στερήσει κάθε μέσο επιβίωσης. Ή, για να παραφράσουμε τη ρήση (που ουδέποτε είπε ο Τσόρτσιλ), στο εξής δεν θα λέμε ότι οι Αμερικανοί σκοτώνουν σαν αποικιοκράτες, αλλά ότι οι αποικιοκράτες σκοτώνουν σαν τους Αμερικανούς.
Πηγή: ΕΦΣΥΝ