του Σωτήρη Σιδέρη

Στα όσα παράταιρα, περίεργα και εντελώς ακατανόητα  συμβαίνουν στην εξωτερική μας πολιτική,  προστέθηκε και η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών για την επανεκκίνηση των διερευνητικών συνομιλιών με την Τουρκία, αλλά «προσεχώς», δηλαδή χωρίς ημερομηνία. Η σπουδή για την ανακοίνωση οφείλεται στις διεθνείς πιέσεις που δέχθηκε η Ελλάδα , δευτερευόντως η Τουρκία, να δεσμευθούν δημόσια οι δύο χώρες ότι θα διαπραγματευθούν.  Η Τουρκία έχοντας πετύχει τον στόχο της να απονευρώσει πλήρως την υπόθεση των κυρώσεων συμφώνησε με την έκδοση της ανακοίνωσης μετά την συνομιλία με την Μέρκελ και τον πρόεδρο του Συμβουλίου Μισέλ, θέτοντας μάλιστα την ελληνική κυβέρνηση προ των ευθυνών της. Ότι από την Αθήνα θα εξαρτηθεί η έναρξη των συνομιλιών, προφανώς γιατί θα θέτει συνεχώς όρους και θα απαιτεί από τον Μητσοτάκη να  τους αποδεχθεί. Ήδη όπως καταγράφουμε στην συνέχεια η Τουρκία έχει πετύχει αρκετά και σημαντικά. Έτσι όμως, καταρρέει μια ολόκληρη εθνική αρχιτεκτονική στην εξωτερική πολιτική που κράτησε δεκαετίες . Και μάλιστα χωρίς καμία εξήγηση από την κυβέρνηση.

Φαινομενικά στόχος της ανακοίνωσης ήταν η εκτόνωση της έντασης με την διαρκή υπόμνηση αυτής της ανακοίνωσης, καθώς έπρεπε να υπάρξει μια  εξέλιξη  για να καλυφθεί το κενό της ακύρωσης της Συνόδου Κορυφής. Αξιόπιστες πληροφορίες αναφέρουν ότι η συμφωνία για την επανέναρξη των συνομιλιών είχε επιτευχθεί εδώ και αρκετές ημέρες και κρίθηκε ότι έπρεπε να ανακοινωθεί τώρα. Αυτό όμως που κρύβεται πίσω από την λακωνική ανακοίνωση είναι η αποσταθεροποίηση μιας ολόκληρης αρχιτεκτονικής της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας που προβλήθηκε  ως αταλάντευτη εθνική θέση για δεκαετίες με επίκεντρο την υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και την στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.  Η Άγκυρα έθεσε όρους για να προσέλθει στις διερευνητικές , οι οποίοι όροι όμως διάβρωσαν ελληνικές θέσεις, αποδυναμώθηκαν και υπήρξαν υποχωρήσεις , ενώ η ελληνική κυβέρνηση είχε θέσει ως μόνο όρο την αποχώρηση του Ουρούτς Ρέις που η Τουρκία απέσυρε χωρίς κανένα κόστος.
  

Υποχωρήσεις χωρίς ανταλλάγματα

Η  ΕΕ με πρώτη τη Γερμανία και από  πίσω η Τουρκία, απαίτησαν  από την Λευκωσία  να μην επιμείνει στις κυρώσεις κατά της Τουρκίας παραβιάζοντας την απόφαση του Συμβουλίου του Ιουνίου που προέβλεπε πακέτο κυρώσεις κατά Τουρκίας και Λευκορωσίας. Η Λευκωσία  αρνήθηκε. Η τουρκική κυβέρνηση απείλησε στο παρασκήνιο, ότι αν της επιβληθούν κυρώσεις για την παραβίαση της κυπριακής ΑΟΖ δεν θα προσέλθει στις διερευνητικές με την Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση άφησε την Λευκωσία στην τύχη της, στην πιο κραυγαλέα σιωπή των τελευταίων δεκαετιών, στάση, που με την πάροδο του χρόνου θα προκαλέσει ισχυρές αναταράξεις και θα πλήξει την ενότητα Ελλάδας –Κυπριακής Δημοκρατίας, αν δεν γίνουν διορθωτικές κινήσεις. Αν όμως λάβουμε υπόψη ότι από την πρώτη ημέρα της πρωθυπουργίας του ο Κ.  Μητσοτάκης αποστασιοποιήθηκε πλήρως από τα προβλήματα της Λευκωσίας η συνέχεια παραπέμπει σε χρονικό προαναγγελθείσας κρίσης.

Η Τουρκία θέτοντας συνεχώς όρους και η Ελλάδα κανέναν πέτυχε να αποδυναμωθεί διαπραγματευτικά η χώρα μας, ενώ θα μπορούσε να ζητήσει ισοδύναμα ανταλλάγματα.
1.    Η Ελλάδα υποχωρώντας οδήγησε σε νεκρή ζώνη το νόμο Μανιάτη που όριζε τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, τα οποία δεν υπερασπίστηκε. Ο νόμος αυτός ήταν ουσιαστικά ένα διαπραγματευτικό όπλο ώστε όταν οι δύο χώρες διαπραγματευθούν να υπάρξει ένας συμβιβασμός.  Η Ελλάδα δεν υπερασπίστηκε τον δικό της νόμο και έγινε βορά στην Γαλάζια Πατρίδα. Αν υπήρχε σχέδιο και εξωτερική πολιτική η κυβέρνηση θα μπορούσε να συμφωνήσει στο πάγωμα του νόμου Μανιάτη με αντάλλαγμα το πάγωμα της Γαλάζιας Πατρίδας.
 
2.    Η Τουρκία απαίτησε και οι ΗΠΑ δημόσια την στήριξαν να απορρίψει η Ελλάδα τον Χάρτη της Σεβίλλης που είναι Χάρτης αποτύπωσης της ΕΕ που δίνει στο Καστελλόριζο  100% επήρεια και τέμνει την ελληνική με την κυπριακή ΑΟΖ. Η ελληνική κυβέρνηση δεν απάντησε. Σιωπή σημαίνει αποδοχή. Οι ΗΠΑ ισχυρίστηκαν , όπως και η Τουρκία, ότι ο Χάρτης δεν έχει νομική ισχύ, γιατί δεν είναι επίσημος. Ούτε όμως η άποψη της Τουρκίας για τις γκρίζες ζώνες είναι νομικό κείμενο , άρα η Ελλάδα θα μπορούσε να ζητήσει ως αντάλλαγμα ότι δεν υφίστανται γκρίζες ζώνες. 

3.    Με την ίδια λογική και σχέδιο η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να απαιτήσει ακύρωση της παράνομης και διάτρητης από κάθε άποψη συμφωνίας Τουρκίας –Τουρκοκυπρίων, την άρση της απειλής πολέμου και πολλά ακόμη . Αίσθηση έχει προκαλέσει και η πληροφορία ότι κατά την διάρκεια του μορατόριουμ που θα ισχύει κατά την διάρκεια των συνομιλιών η Ελλάδα δεν θα μπορεί να έχει δυνάμεις μεταξύ 6 και 12 μιλίων νότια του Καστελλόριζου. Αν αποδειχθεί ότι  ισχύει είναι μια ακόμη ήττα που θα αποτιμηθεί στις συνομιλίες.

4.    Πολλοί Τούρκοι αξιωματούχοι με πρώτο τον Ερντογάν που ανέβασε πολύ τους τόνους μετά την συνομιλία με  Μέρκελ και  Μισέλ την Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου, μιλούν για την αναβαθμισμένη Τελωνειακή Ένωση. Η Ελλάδα  αν και έχει ειδικά συμφέροντα είναι ανύπαρκτη. Ούτε δημόσια ούτε παρασκηνιακή διπλωματία, ούτε  πολιτική στους θεσμούς της ΕΕ. Το μείζον αυτό ζήτημα ήδη εξελίσσεται ερήμην της Ελλάδας κατά τρόπο ταπεινωτικό. Δηλαδή δεν λαμβάνε κανείς υπόψη του τι θέλει και τι λέει η Ελλάδα.

5.    Ο σύμβουλος του Ερντογάν Καλίν που έχει αναλάβει το βάρος των επαφών με ΕΕ και συνομιλεί με την διπλωματική σύμβουλο του Ελληνα πρωθυπουργού είχε πει μεταξύ άλλων ότι στο τραπέζι θα τεθεί και το θέμα της μειονότητας στη Θράκη. Το έχει αποδεχθεί η ελληνική κυβέρνηση ;

6.     Το προσφυγικό επίσης έχει αφεθεί στα χέρια της Μέρκελ  που διαπραγματεύεται απευθείας με τον Ερντογάν, ενώ η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να αναλάβει σοβαρές πρωτοβουλίες καθώς και η Ελλάδα και η Τουρκία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα και θα μπορούσαν να έχουν κοινές θέσεις έναντι του Βερολίνου και άλλων χωρών. Η απουσία πρωτοβουλιών και ειδικού βάρους, καθιστούν την ελληνική κυβέρνηση και σε αυτό το θέμα φτωχό αποδέκτη άλλων πολιτικών και  αποφάσεων
 Υπάρχουν και εξυπνακισμοί ότι έτσι που έχει επιβαρύνει την ατζέντα η Τουρκία, μόλις αρχίσουν οι συνομιλίες αν θέσει π.χ. θέμα Θράκης, νησιών κλπ, η ελληνική αντιπροσωπεία θα αποχωρήσει. Και μόλις αποχωρήσει οι ΗΠΑ, η Γερμανία, το ΝΑΤΟ , ανατολή και δύση θα πάρουν το λόγο. Εκτός από το Ουρούτς Ρέις και τον στόλο. Οι εξυπνακισμοί δεν είναι εξωτερική πολιτική.
Η  κυβέρνηση παραπαίει πριν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Οι αισιόδοξοι προβλέπουν υποχωρήσεις με ότι αυτό συνεπάγεται για την κυβέρνηση και τη χώρα, οι απαισιόδοξοι προβλέπουν εθνικό και κυβερνητικό αδιέξοδο.