Τα σχέδια  του Ερντογάν για κρίση με την Ελλάδα και οι φόβοι του για  τη Τουρκία .
Τα σχέδια των ΗΠΑ για ρήξη με την Τουρκία, την μεταφορά της βάσης του Ιντσιρλίκ
και την πολεμική εμπλοκή της Ελλάδας

 
του Σωτήρη Σιδέρη

Μέσα σε ένα περίπλοκο και ιδιαίτερα βίαιο σκηνικό με συνεχείς ανατροπές συμμαχιών και ανακατατάξεων, η Ελλάδα ζει πλέον με την ανησυχία ενός πολεμικού επεισοδίου με την Τουρκία. Ο Ερντογάν κινεί τα νήματα για την «επικαιροποίηση» της συνθήκης της Λωζάννης , ενώ οι ΗΠΑ βλέποντας ότι επέρχεται ρήξη με την Άγκυρα σχεδιάζει την επόμενη ημέρα στην περιοχή. Ένα σχέδιο που θα έπρεπε να ανησυχεί την Άγκυρα, αλλά και την Ελλάδα και που προβλέπει ακόμη  και στρατιωτική αντιπαράθεση με την Τουρκία,  με την εμπλοκή της χώρας μας, αλλά ως πρώτο βήμα η Ουάσιγκτον έχει ζητήσει και επίσημα από την ελληνική κυβέρνηση την μεταφορά της στρατηγικής σημασίας βάσης του Ιντσιρλίκ στη χώρα μας. Ο πρωθυπουργός βρίσκεται ενώπιον ιστορικών αποφάσεων καθώς οι κίνδυνοι εμπλοκής της Ελλάδας είναι μεγάλοι, ενώ ο ίδιος ενδεχομένως να συνθλιβεί από τα ίδια τα γεγονότα.

Τα γεγονότα

Σύμφωνα με πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν  μετά από συζητήσεις με πλήθος  ακαδημαϊκών, διπλωματών και πολιτικών παραγόντων με έγκυρη πληροφόρηση, τα πιθανά σενάρια των εξελίξεων  τους επόμενους 2-6 μήνες είναι δύο:
πρώτο, η πρόκληση πολεμικής κρίσης της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου πιθανόν,  με στόχο συνολικές διαπραγματεύσεις και αλλαγές συνόρων μέσω «επικαιροποίησης» της συνθήκης της Λωζάννης. 
Δεύτερο , ένας συνολικός περιφερειακός πόλεμος με στόχο την ήττα της Τουρκίας(και ανατροπή του Ερντογάν) και του Ιράν τον οποίο σχεδιάζουν οι ΗΠΑ με την εμπλοκή και της Ελλάδας. Σε αυτό το σκηνικό μένει κενό  προς το παρόν, το σενάριο τι θα κάνει η Ευρώπη και τι θα γίνει στα βαλκάνια . Για την Κύπρο,  σε πρώτη φάση θα ασκηθούν αφόρητες πιέσεις –ήδη έχουν αρχίσει-για ταχύτατες διαπραγματεύσεις με στόχο την λύση ή την ενδιάμεση λύση για τον διαμοιρασμό του φυσικού αερίου. Η παρουσία του Τράμπ στον Λευκό Οίκο διευκολύνει σχέδια πολέμων και ανακατατάξεων ακριβώς γιατί ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει αντίληψη του τι ακριβώς διακυβεύεται , ενώ το βαθύ αμερικανικό κράτος έχει.

Ειδικότερα:
Μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν, η Τουρκία θα προκαλέσει πολεμική κρίση με την Ελλάδα είτε στον Έβρο,  είτε  στο Αιγαίο επιχειρώντας να καταλάβει κάποιο μικρό νησί ή βραχονησίδες, είτε εκμεταλλευόμενη κάποιο ατύχημα στον αέρα ή τη θάλασσα. Στόχος η επέκταση της Τουρκίας και η αλλαγή του νομικού καθεστώτος του Αιγαίου μέσω διαπραγματεύσεων που θα ακολουθήσουν. Έτσι, η συνθήκη της Λωζάννης θα «επικαιροποιηθεί» εκ των πραγμάτων. Ήδη , η συνθήκη της Λωζάννης τρίζει με την εισβολή της Τουρκίας στην Συρία.
Λίγο πολύ αυτό το σενάριο συζητείται εδώ και χρόνια στην Ελλάδα, απλά τώρα παίρνει πολύ σοβαρές διαστάσεις εξαιτίας των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή και  από την δήλωση –διακήρυξη του Ερντογάν για την συνθήκη της Λωζάννης και μάλιστα μέσα στην Αθήνα. Είναι όμως πολύ πιθανό, επεισόδιο να γίνει  και στην Κύπρο ώστε να υπάρξει  συνολική διαπραγμάτευση . Υπάρχει σαφώς και η εκδοχή ότι η Τουρκία δεν θέλει θερμό επεισόδιο και ότι αυτό μπορεί να προκύψει από ατύχημα, αλλά η ουσία δεν αλλάζει. Ο πόλεμος κυριαρχίας γύρω από τα Ίμια θα συνεχιστεί με εκατέρωθεν θερμές αντιδράσεις. Του επεισοδίου με το πλοίο «Γαύδος» του λιμενικού, είχε προηγηθεί,  λίγες ημέρες νωρίτερα καταιγισμός πυρών από ελληνικό σκάφος εναντίον τουρκικού πλοίου  που κατά πληροφορίες είχε παραβιάσει τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Κατά συνέπεια, η Ελλάδα αμυνόμενη και η Τουρκία επιτιθέμενη συνθέτουν το μόνιμο σκηνικό της κρίσης.
Ο Τούρκος πρόεδρος, το έχουμε ξαναπεί «συζητά» με την ιστορία και οραματίζεται να ξεπεράσει σε δόξα τον Ατατούρκ και προσπαθεί να εκμεταλλευθεί υπέρ του την αναταραχή στη Συρία . H κλιμάκωση όμως της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι τμήμα ενός γενικότερου προβλήματος αποσταθεροποίησης της περιοχής, γι αυτό και δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται μεμονωμένα, παρά το γεγονός ότι η πολιτική της Άγκυρας στο Αιγαίο και την Κύπρο είναι μια αυτόνομη στρατηγική. Η Ελλάδα βρίσκεται ενώπιον ιστορικών αποφάσεων, αλλά αυτό δεν έχει γίνει ακόμη συνείδηση , ούτε στο πολιτικό σύστημα , ούτε στην κοινωνία περισσότερο.
Η ελληνική κυβέρνηση κυρίως μέσω του προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου απαντά στον Ερντογάν. Η κυβέρνηση και ιδιαίτερα το ΥΠΕΞ , αλλά και η αξιωματική αντιπολίτευση κυριαρχούνται από αμηχανία.

Διπλή ανάγνωση

Πρόκειται όμως για χαώδη πολιτική κατάσταση, γιατί ο Τούρκος πρόεδρος έχει σχέδιο  και η Ελλάδα απλά κάνει δηλώσεις προθέσεων. Φυσικά και φοβάται την Ελλάδα ο  Ερντογάν, για δύο λόγους. Πρώτος γιατί η Ελλάδα διαθέτει πολεμική μηχανή σε αντίθεση με τους Κούρδους του Αφρίν και δεύτερος γιατί υποπτεύεται ότι η Ελλάδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον της Τουρκίας στο πλαίσιο μιας μεγαλύτερης αντιτουρκικής πολιτικής. Δηλαδή τα περί θερμού επεισοδίου έχουν διπλή ανάγνωση. Είτε να προκληθεί από την Τουρκία, είτε από ατύχημα. Αλλά υπάρχει και ένα τρίτο σενάριο, να υποκινηθεί ουσιαστικά από τις ΗΠΑ, ώστε να εμπλακεί η Ελλάδα στα αμερικανικά σχέδια όπως θα αναλύσουμε στη συνέχεια.

Χωρίς πυξίδα

Η ελληνική κυβέρνηση αδυνατεί ακόμη και αυτές τις κρίσιμες στιγμές να συγκροτήσει ένα εθνικό σχέδιο δράσης που να εμπεριέχει την άμυνα, την αντεπίθεση, τις διεθνείς συμμαχίες και να προειδοποιήσει στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο τι διακυβεύεται για την ΕΕ και το ΝΑΤΟ από έναν ελληνοτουρκικό πόλεμο.
Το σοβαρότατο πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι δεν έχει δικό της, εθνικό σχέδιο και έτσι μοιραία, αλλά όχι τυχαία, καθοδηγείται από το ένστικτο αυτοπροστασίας, που φυσικά δεν αρκεί και σύντομα, λίγο πολύ,  θα πιεστεί για να  ενσωματωθεί στο σχέδιο των ΗΠΑ που φιλοτεχνεί το νέο χάρτη της περιοχής με την εμπλοκή και της Ελλάδας. Ο ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιάς φέρεται ως ο παράγοντας που ανοίγει αυτούς τους δρόμους στοιχιζόμενος επί τρία χρόνια με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ .
Οι ΗΠΑ του Τραμπ δεν έχουν αυταπάτες. Όταν στην Ουάσιγκτον ακούν καθημερινά από την Αθήνα  για τον αναβαθμισμένο ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή και άλλα σχετικά, έρχονται τώρα και ζητούν αποδείξεις. Για τις ΗΠΑ ρόλος σημαίνει συμμετοχή στον πόλεμο, αναβαθμισμένος ρόλος σημαίνει ρόλος χωροφύλακα που η χώρα μας δεν μπορεί να παίξει. Οι Αμερικανοί σχεδιάζουν για τα δικά τους συμφέροντα και όχι για τα ελληνικά συμφέροντα.           

Το σχέδιο των ΗΠΑ

Ο Ερντογάν φροντίζει εδώ και καιρό να προετοιμάζει την κοινή γνώμη της χώρας του και την διεθνή κοινότητα για το σχέδιό του. Επιτίθεται, αναδιπλώνεται , φανατίζει τα πλήθη , φροντίζει να τυλίγει τον πολιτικό του λόγο με θρησκευτικό φανατισμό, λέει στον τουρκικό λαό να προετοιμάζεται για νέα μεγαλεία, αντίστοιχα της οθωμανικής περιόδου.  Με την Αφρίν κέρδισε πόντους, αλλά τώρα μπαίνει στην τελική ευθεία και όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά.
Προφανώς και φοβάται γιατί αν αποτύχει θα έχει κακό τέλος και ο ίδιος και η οικογένειά του που κατηγορείται για σκάνδαλα, αλαζονεία και νεποτισμό. Έχει ένα σχέδιο υψηλού ρίσκου και το ξέρει.  Ο Ερντογάν ξέρει και φοβάται ότι η Δύση δεν θα του συγχωρέσει , ούτε την προσέγγιση με την Ρωσία, ούτε τον μεγαλοϊδεατισμό του. Οι πραγματικά μεγάλες δυνάμεις συγχωρούν τάσεις αυτοδιοίκησης, αλλά τάσεις αυτονόμησης  και μεγαλοϊδεατισμού ποτέ. Η πόλη Αφρίν κατελήφθη χάρη στους Ρώσους που «πούλησαν» τους Κούρδους και την ανοχή των ΗΠΑ.  Η συμφωνία Ρωσίας –Τουρκίας για την κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα στο Ακούγιου, περιελάμβανε και την εκπαίδευση εκατοντάδων Τούρκων επιστημόνων, που πέραν των άλλων θα μπορούν να κατασκευάσουν κάποια στιγμή πυρηνικά όπλα. Στο πρόβλημα του Ιράν, της Βόρειας Κορέας , αν προστεθεί και η Τουρκία που αποκλίνει ήδη από το ΝΑΤΟ, η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει από κάθε έλεγχο για το μέλλον του κόσμου, πρωτίστως για τη Δύση. Ίσως αυτό θέλουν, πέραν των άλλων, να προλάβουν οι Αμερικανοί.
Οι  ΗΠΑ ετοιμάζονται με ταχύτητα για την επιστροφή τους. Το αν τα καταφέρουν είναι άλλη υπόθεση.  Γι αυτό και αναζητούν συμμάχους, πιόνια αν προτιμάτε. Δεν είναι πλέον παντοδύναμη, αλλά ούτε και αδύναμη. Πολλοί πλέον οι παγκόσμιοι παίκτες. 
Η κυριαρχία Ρωσίας –Ιράν στη Συρία έχει χτυπήσει καμπανάκι κινδύνου στο βαθύ κράτος της Ουάσιγκτον και ήδη, ετοιμάζουν ένα σχέδιο,  πιθανόν διαμελισμού της Τουρκίας και πόλεμο με το Ιράν.  Υπάρχει ένα σαφές , σαφέστατο νέου τύπου ανατολικό ζήτημα, με την προσθήκη και συνοριακών ανακατατάξεων στην ευρύτερη περιοχή. Οι Κούρδοι  ίσως χάσουν τα πάντα, ίσως να ιδρύσουν κράτος, άγνωστο με ποια σύνορα, η Τουρκία θα χάσει κράτος άγνωστο πόσο. Η  Συρία θα μετεξελιχθεί σε ομοσπονδία,  το Ιράν  θα χτυπηθεί άγρια, η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ που σχεδιάζεται να στραφούν εναντίον της Τεχεράνης σε μια παράταιρη συμμαχία, πρέπει να εξέλθουν νικητές με βάση το σχέδιο.  Γρίφος παραμένει η στάση της  Ρωσίας  που έχει βάση στη Συρία και συμμαχία με το Ιράν.  Πολλά δεν είναι γνωστά ακόμη. Γι αυτό και ο φόβος για παγκόσμιο πόλεμο είναι υπαρκτός.

Επί χάρτου

Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών  έχει ήδη εκθέσει στην ελληνική κυβέρνηση το σχέδιο επιστροφής των ΗΠΑ στην περιοχή και μάλιστα με αντιτουρκικό μένος. Στις επαφές με την Αθήνα έχουν παρουσιάσει  νέο χάρτη, και έχουν ζητήσει την εμπλοκή της Ελλάδας για την υλοποίησή του.  Συνομιλητές της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα αποκαλύπτουν   ότι το σχέδιο εμπλοκής της Ελλάδας στο σχέδιο των ΗΠΑ παρουσίασε στην ελληνική κυβέρνηση ο υφυπουργός Εξωτερικών Γουές Μίτσαμ κατά την πρόσφατη επίσκεψή του , ενώ νωρίτερα από αυτόν είχε κινητοποιηθεί ο πρέσβης Πάϊατ.   Επίσημα η Ουάσιγκτον έχει ζητήσει την μεταφορά, άμεσα μάλιστα, της βάσης του Ιντσιρλίκ της Τουρκίας στην Ελλάδα. Σημειώνουμε και τη βάση της Σούδας που είναι ό,τι πιο σημαντικό διαθέτουν οι ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή.
 Λεπτομέρειες δεν είναι γνωστές, αλλά δεν  χρειάζονται γιατί από τις δηλώσεις του πρέσβη Πάϊτ στην Αθήνα είναι φανερό ότι η Ουάσιγκτον προετοιμάζει την ελληνική κοινή γνώμη για εμπλοκή,   ενώ η ελληνική κυβέρνηση παραμένει ακλόνητη στην ακινησία της και η αντιπολίτευση βρίσκεται εκτός τόπου και χρόνου, όχι από έλλειψη ενημέρωσης , αλλά από αδυναμία.

Ιστορικές αποφάσεις

Είναι προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται ήδη μπροστά σε ιστορικά διλήμματα, ίσως αντίστοιχα με τα διλήμματα που αντιμετώπισε στους δύο παγκοσμίους πολέμους. Απλά  σήμερα δεν αντιλαμβανόμαστε ακόμη , δεν μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι, αν όλα αυτά γίνουν πράξη, είμαστε μπροστά σε νέες τραγωδίες. Φυσικά ο πόλεμος μπορεί να αποφευχθεί αν αντιστραφούν οι όροι, αν επικρατήσει ο διάλογος και η λογική, αν μπει στο τραπέζι η διπλωματία και όχι τα όπλα. Πολλές φορές όμως τα γεγονότα αποκτούν μια εσωτερική δυναμική δύσκολα αναστρέψιμη.

Τι θα κάνει η Ελλάδα

Τα μέτωπα είναι δύο.  Πρώτο, το εξωτερικό μέτωπο, δηλαδή η αντιμετώπιση της Τουρκίας, η άμυνα , οι στρατηγικές συμμαχίες για να αποκτήσει η χώρα μας στηρίγματα , καθώς δεν διεκδικεί τίποτα , αλλά και δεν θέλει να χάσει τίποτα. Φυσικά μείζον είναι τι θα απαντήσει στις ΗΠΑ καθώς από την απάντηση θα εξαρτηθούν πολλά για το μέλλον της χώρας. Ένα μήνυμα προς τη Μόσχα( που παίζει το παιχνίδι της Τουρκίας προς το παρόν τουλάχιστον), αλλά και την ΕΕ  και τις ΗΠΑ, δημόσιο μάλιστα θα ήταν μια καλή αρχή.
Δεύτερο, το εσωτερικό μέτωπο, όπου μια χώρα διαλυμένη πολιτικά και οικονομικά , με τον λαό να μην έχει καμία εμπιστοσύνη στα κόμματα εξουσίας και τους βασικούς θεσμούς της δημοκρατίας θα κληθεί να κάνει νέες θυσίες. Ακόμη και ένα μικρό επεισόδιο θα έχει σοβαρές επιπτώσεις.
Υπάρχει λοιπόν ένα σοβαρό πρόβλημα εθνικής ενότητας. Η ενότητα δεν επιτυγχάνεται με λόγια, ούτε με κραυγές, ούτε με το ανήθικο στελεχικό δυναμικό της χώρας που είναι  αντιμέτωπο με την δικαιοσύνη, ούτε με την σημερινή αναξιόπιστη κυβέρνηση. Προφανώς κάποια στιγμή και προκειμένου να ακυρωθεί κάθε απόπειρα κάθαρσης θα απαιτήσουν την συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας, ίσως την απαιτήσουν και οι ΗΠΑ, αλλά αυτή θα κτιστεί σε σαθρό έδαφος, γιατί ο λαός δεν εμπιστεύεται το πολιτικό σύστημα. Κατά συνέπεια, ο λαός για να ενωθεί θέλει πρώτα απ΄ όλα σχέδιο, θέλει συγκεκριμένες δράσεις που θα τονώσουν το ηθικό του. Η Ελλάδα δεν είναι στο 1912 που διακατέχεται από αλυτρωτισμό. Ούτε στο 1940 που ήταν μέλος μιας αμυντικής συμμαχίας ενάντια στο ναζισμό. Άλλο πράγμα η αυτονόητη θυσία για την άμυνα της χώρας έναντι της Τουρκίας, άλλο πράγμα η συμμετοχή σε τυχοδιωκτικό πόλεμο. 
Αυτή την στιγμή, δεν έχουν γίνει γνωστές λεπτομέρειες τι ακριβώς προβλέπει το αμερικανικό σχέδιο, πέρα από τα πολύ βασικά που προαναφέρθηκαν.  Η Ελλάδα δεν διεκδικεί τίποτα, κατά συνέπεια, ακόμη και οι ανακατατάξεις στη Μέση Ανατολή δεν θα πρέπει να γίνουν ούτε πολιτικά αποδεκτές, ούτε στρατιωτικά η χώρα να μπει σε περιπέτειες.  Αντίθετα, πρέπει να προκρίνει τον διάλογο και την διπλωματία, αλλά επιτέλους με μια στρατηγική που θα υπηρετεί αυτόν τον στόχο. Αν ο πρωθυπουργός συναινέσει στην μεταφορά της βάσης του Ιντσιρλίκ υπό πιέσεις  θα καταρρακωθεί η πολιτική του προσωπικότητα οριστικά. Η δικαιολογία ότι με την μεταφορά της βάσης θα ενισχυθεί η προστασία της χώρας στερείται πολιτικής λογικής. Η Τουρκία την είχε επί δεκαετίες αλλά αυτό δεν εμπόδισε την Δύση να ενισχύει τους Κούρδους.
Οι αποφάσεις δεν είναι εύκολες, ούτε δεδομένες. Η κυβέρνηση πρωτίστως πρέπει να αποσαφηνίσει τα του οίκου της, αν και με ποιο τρόπο θα υπάρχει, αν θα συνεχίσει με τον Πάνο Καμμένο ή θα συγκυβερνήσει  με άλλο κόμμα ή θα πάει σε εκλογές.
Δεύτερο να επιταχύνει την συνεννόηση με την ΕΕ στον τομέα της οικονομίας, δεδομένου ότι οποιαδήποτε κακή τροπή θα προκαλέσει νέο σοκ στην οικονομία.
Τρίτο να βγει από το Μέγαρο Μαξίμου ο πρωθυπουργός και να θέσει προ των ευθυνών τους την ΕΕ και το  ΝΑΤΟ , όχι με δηλώσεις αλλά με συγκεκριμένο σχέδιο. Και όχι μόνο έναντι της Τουρκίας, αλλά και στα θέματα της ΠΓΔΜ και της Αλβανίας.  Το Βερολίνο και το Παρίσι οφείλουν να πάρουν θέση για την υπεράσπιση της Ελλάδας και των συνόρων της. Αν η Τουρκία εισβάλλει και η  Γερμανία και η Γαλλία δεν αντιδράσουν, η ΕΕ θα αποσυντεθεί μια ώρα αρχύτερα.  
Τέταρτο να απορρίψει τυχοδιωκτικές ενέργειες των ΗΠΑ που εξαιτίας τους έχει προκληθεί χάος από το Αφγανιστάν μέχρι τη Μεσόγειο, χωρίς φυσικά να αθωώνονται η Ρωσία, το Ιράν, η Τουρκία ή το Ισραήλ.
Πέμπτο. Οι τριμερείς συνεργασίες με την Αίγυπτο και το Ισραήλ να αποκτήσουν ουσιαστικά περιεχόμενο Όχι αναγκαία στρατιωτικό, αλλά διπλωματικό και πολιτικό. Η πολιτική επιρροή σε μια δύσκολη περίοδο είναι ίσως πιο σημαντική και από την στρατιωτική.
Έκτο. Να αρχίσει η συζήτηση στη χώρα ενόψει των κρίσιμων αποφάσεων και να ενημερωθεί υπεύθυνα ο λαός, καθώς μέχρι τώρα  το κλίμα διαμορφώνει ο Αμερικανός πρέσβης και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο πρώτος εν ονόματι της χώρας του και ο δεύτερος δεν έχει την κυβερνητική ευθύνη.
Έβδομο να πουν την αλήθεια στον ελληνικό λαό και να μην τον παραπλανήσουν για να δικαιολογήσουν τις επιλογές τους.
Αν γίνουν όλα αυτά , τότε μπορούμε να ελπίζουμε σε μια σώφρονα διαχείριση των κινδύνων που απειλούν τη χώρα μας και κυρίως να ερευνηθεί ποια κέντρα στην Ουάσιγκτον κατευθύνουν την πολιτική των ΗΠΑ, ποιο το εύρος των κέντρων αυτών και τι ακριβώς επιδιώκουν, πριν είναι αργά….