Σχεδόν το 40% των θέσεων εργασίας σε όλο τον κόσμο θα μπορούσε να επηρεαστεί από την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης (AI), σύμφωνα με την  επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα. Η διευθύντρια του ΔΝΤ κάλεσε τις κυβερνήσεις να δημιουργήσουν δίκτυα κοινωνικής προστασίας και να προσφέρουν προγράμματα επανεκπαίδευσης για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης. Η ανάλυση του ΔΝΤ συμφωνεί με  έκθεση της Goldman Sachs του 2023, η οποία εκτιμούσε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να αντικαταστήσει το ισοδύναμο 300 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης – αλλά ανέφερε ότι μπορεί επίσης να προκύψουν νέες θέσεις εργασίας παράλληλα με την έκρηξη της παραγωγικότητας.

 «Στα περισσότερα σενάρια, η τεχνητή νοημοσύνη πιθανότατα θα επιδεινώσει την ανισότητα, μια ανησυχητική τάση που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να αντιμετωπίσουν προληπτικά για να αποτρέψουμε το ενδεχόμενο η τεχνολογία να πυροδοτήσει περαιτέρω κοινωνικές εντάσεις», τόνισε σε ανάρτησή της η κ. Γκεοργκίεβα, ενόψει του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) στο Νταβός της Ελβετίας, όπου το θέμα θα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα. 

Χαμένοι και κερδισμένοι

Η τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να βοηθήσει αλλά και να βλάψει το ανθρώπινο εργατικό δυναμικό, διαπιστώνει  η επικεφαλής του ΔΝΤ. Επαναλαμβάνοντας προηγούμενες προειδοποιήσεις άλλων εμπειρογνωμόνων, η Γκεοργκίεβα δήλωσε ότι οι επιπτώσεις αναμένεται να γίνουν πιο έντονα αισθητές στις προηγμένες οικονομίες από ό,τι στις αναδυόμενες, εν μέρει επειδή οι υπάλληλοι θεωρείται ότι κινδυνεύουν περισσότερο από ό,τι οι εργάτες (χειρωνακτικές εργασίες). Στις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες, για παράδειγμα, έως και το 60% των θέσεων εργασίας θα μπορούσε να επηρεαστεί από την τεχνητή νοημοσύνη. Περίπου οι μισές από αυτές οι εργαζόμενοι μπορεί να επωφεληθούν από την ενσωμάτωση της ΤΝ, η οποία θα ενισχύσει την παραγωγικότητά τους.

Χαμηλότεροι μισθοί, λιγότερες προσλήψεις

«Για το άλλο μισό, η ΤΝ μπορεί να εκτελεί βασικά καθήκοντα που σήμερα εκτελούνται από ανθρώπους, γεγονός που μπορεί να μειώσει τη ζήτηση εργασίας, οδηγώντας σε χαμηλότερους μισθούς και λιγότερες προσλήψεις», τόνισε η Γκεοργκίεβα, επικαλούμενη την ανάλυση του ΔΝΤ. Μάλιστα, όπως επισημαίνεται, στο κακό σενάριο, ορισμένες από αυτές τις θέσεις εργασίας μπορεί να εξαφανιστούν. Στις αναδυόμενες αγορές και στα κράτη με χαμηλότερο εισόδημα, το 40% και το 26% των θέσεων εργασίας αντίστοιχα αναμένεται να επηρεαστούν από την τεχνητή νοημοσύνη. Αναδυόμενες αγορές είναι π.χ. η Ινδία και η Βραζιλία, που έχουν συνεχή οικονομική ανάπτυξη, ενώ οι χώρες χαμηλού εισοδήματος είναι αναπτυσσόμενες οικονομίες με κατά κεφαλήν εισόδημα που μειώνεται σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, όπως το Μπουρούντι και η Σιέρα Λεόνε.

Ανισότητες

«Πολλές από αυτές τις χώρες δεν διαθέτουν τις υποδομές ή το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό για να αξιοποιήσουν τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης, αυξάνοντας τον κίνδυνο ότι με την πάροδο του χρόνου η τεχνολογία θα μπορούσε να επιδεινώσει τις ανισότητες», σημείωσε η Γκεοργκίεβα. Η ίδια προειδοποίησε ότι η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να οξύνει τις κοινωνικές εντάσεις, ιδίως εάν οι νεότεροι, λιγότερο έμπειροι εργαζόμενοι εκμεταλλευτούν την τεχνολογία για να αυξήσουν της παραγωγής τους, ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θα αγωνίζονται για να συμβαδίσουν με τις τάσεις της εποχής. Ωστόσο, η επικεφαλή του ΔΝΤ στην ανάρτησή της στο ιστολόγιό της, ανέφερε και τις ευκαιρίες της ΤΝ για ενίσχυση της παραγωγής και των εισοδημάτων σε όλο τον κόσμο. «Η τεχνητή νοημοσύνη θα μεταμορφώσει την παγκόσμια οικονομία», έγραψε.  «Ας βεβαιωθούμε ότι θα ωφελήσει την ανθρωπότητα». Διαπιστώνει επίσης ότι «σε πολλές από τις χώρες που δεν διαθέτουν τις υποδομές ή το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό για να αξιοποιήσουν τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης, αυξάνεται ο κίνδυνος, με την πάροδο του χρόνου η τεχνολογία θα μπορούσε να επιδεινώσει την ανισότητα μεταξύ των εθνών». Γενικότερα, οι εργαζόμενοι με υψηλότερο εισόδημα και οι νεότεροι εργαζόμενοι μπορεί να δουν δυσανάλογη αύξηση των μισθών τους μετά την υιοθέτηση της τεχνολογίας. Οι εργαζόμενοι με χαμηλότερο εισόδημα και εκείνοι που είναι μεγαλύτερης ηλικίας θα μπορούσαν να μείνουν πίσω, εκτιμά το ΔΝΤ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ψηφίσει επί των προτάσεων νόμου για την τεχνητή νοημοσύνη στις αρχές του τρέχοντος έτους, αλλά οποιαδήποτε νομοθεσία δεν θα τεθεί σε ισχύ τουλάχιστον μέχρι το 2025. Οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Κίνα δεν έχουν ακόμη δημοσιεύσει τις δικές τους κατευθυντήριες γραμμές για την τεχνητή νοημοσύνη.