Το ρίσκο που ανέλαβε ο σοσιαλιστής ισπανός πρωθυπουργος Πέδρο Σάντσεθ, να προκηρύξει πρόωρες εκλογές στη μέση του καλοκαιριού, δεν πήγε χαμένο. Μπορεί να ήρθε δεύτερος, μόλις 1,5% πίσω απο το Λαϊκό Κόμμα, αλλά έχει πολλές ελπίδες να σχηματίσει αυτός κυβέρνηση και οχι ο δεξιός αντίπαλος Αλμπέρτο Φεϊχό. Ο Σάντσεθ βλέποντας τι αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών στις 28 Μαίου, όπου το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήρθε δεύτερο, κατάλαβε ότι δεν έπρεπε να περιμένει έως τον Δεκέμβριο, για να διεξαχθούν οι βουλευτικές εκλογές στον κανονικό τους χρόνο. Ανελαβε την ευθύνη των πρόωρων εκλογών, με το αποτέλεσμα να τον δικαιώνει. Πριν το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα προλάβει να κατανοήσει την νίκη του και να οργανώσει την τακτική του ο Σάντσεθ προκήρυξε πρόωρες εκλογές για τις 23 Ιουλίου αναλαμβάνοντας την ευθύνη της ήττας του στις τοπικές εκλογές.

Οι αναλυτές έσπευσαν να προκηρύξουν το τέλος της θητείας του Σάντσεθ. Αν και  οι δημοτικές εκλογές και οι εκλογές στις Αυτονομίες για την ανάδειξη τοπικών κυβερνήσεων δεν θεωρούνται πρόκριμα για τις γενικές εκλογές,  οι δημοσκόποι επέμεναν ότι το Λαϊκό Κόμμα θα εξασφάλιζε σαρωτική νίκη και οι Σοσιαλιστές θα καταποντίζονταν.

Η συμμετοχή στις εκλογές της Κυριακής (23.7)  εφτασε στο 70,40% παρότι τουλάχιστον 15 εκατομμύρια Ισπανοί βρίσκονται σε θερινές διακοπές. Το 2019 η συμμετοχή ήταν 66,23%.

Το Λαϊκό Κόμμα , με τον Αλμπέρτο Νιούνεθ Φεϊχό επικεφαλής του, κατάφερε σημαντική νίκη αφού εξασφάλισε 136 έδρες ( 33,05%), όταν στις εκλογές του 2019 είχε 89 έδρες (20,99%). Όμως για την αυτοδυναμία απαιτούνται 176 έδρες επί συνόλου 350 της ισπανικής Βουλής.

Δεύτερο κόμμα το Σοσιαλιστικό PSOE με επικεφαλής του τον Πέδρο Σάντσεθ το οποίο όχι μόνο δεν καταποντίστηκε αλλά αύξησε την δύναμη του με ποσοστό 31,69% και 122 έδρες. Στις εκλογές του 2019 το αποτέλεσμα ήταν 120 έδρες (28,25%). Η διαφορά PP και PSOE είναι 1,36%. 

Αν και τρίτο σε δύναμη, το ακροδεξιό κόμμα VOX, είναι ο μεγάλος χαμένος. Ολοι περιμεναν άνοδο της ακροδεξιάς, όπως φάνηκε και στις τοπικές εκλογές. Ομως το Vox , με επικεφαλής τον Σαντιάγο Αμπασκάλ, έχασε 19 έδρες σε σχέση με τις 52 (15,21%) του 2019. Με 33 έδρες (12,39%) κινδύνεψε πολλές φορές στη διάρκεια της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων να βρεθεί πίσω από την Γιολάντα Ντίαθ και τον αριστερό συνασπισμό 20 κομμάτων ( SUMAR) που ακολουθεί με 31 έδρες( 12,31%).

Το αποτέλεσμα δείχνει ότι σε μεγάλο βαθμό το PP και  το VOX, αντλούν ψηφοφόρους απο την ίδια δεξαμενή. Ετσο το μεν Λαικό Κόμμα πήρε το μεγάλο κομμάτι, αλλά το VOX του στερεί την δυνατότητα μιας πραγματικής, ουσιαστικής επικράτησης. Σε κάθε περίπτωση  το αθροισμα των δυο φτάνει στο 45% (33%+12%) του εκλογικού σώματος.

Η Κεντροαριστερά αντέχει 

Στον αντίποδα υπάρχει και συσπείρωση της κεντροαριστεράς.   Το αποτέλεσμα των εκλογών αποτέλεσε έκπληξη όχι μόνο για τους βαρώνους του Λαϊκού Κόμματος αλλά και για πολλά υψηλόβαθμα στελέχη του PSOE που δεν είχαν αντιληφθεί ότι η ανατροπή έγινε μόλις την τελευταία εβδομάδα. Η συσπείρωση ήταν μεγάλη για τους ψηφοφόρους της αριστεράς αφού ο ορατός κίνδυνος το ακροδεξιό Vox να βρεθεί στην κυβέρνηση κινητοποίησε μεγάλες ομάδες ψηφοφόρων. 

Οι δύο πόλοι που είχαν σχηματιστεί προεκλογικά αφενός PP+VOX και αφετέρου PSOE+SUMAR ( που ήδη προεκλογικά δήλωναν ότι θα συμμαχήσουν) δεν σχηματίζουν απόλυτη πλειοψηφία. Ο Νιούνεθ Φεϊχό όσο κι αν προσπαθήσει δύσκολα θα βρει συμμάχους ανάμεσα στα εθνικιστικά κόμματα. Για αυτό ναι μεν κέρδισε τις εκλογές αλλά μεγαλύτερες πιθανότητες να σχηματίσει κυβέρνηση έχει ο Σάντσεθ. Άλλωστε από το 2019 κυβερνούσε με μειοψηφία και μόλις 155 βουλευτές του PSOE και των Unidas Podemos και παρά τις δύσκολες κοινοβουλευτικές συνθήκες κατάφερε να ψηφιστούν περισσότεροι από 200 νόμοι.

Ο εξόριστος Πουτσδεμόν και οι Βάσκοι 

Η ισορροπία που σχηματίστηκε μεταξύ του δεξιού-ακροδεξιού  και του κεντροαριστερού μπλοκ, έφερε στο προσκήνιο και τα κόμματα των κρατιδίων , δηλαδή των Καταλανών και των Βάσκων. Που υποστηρίζουν κατά βάση την αυτονόμηση των περιοχών τους με αποτέλεσμα να μην έχουν απήχηση σε πανεθνικό επίπεδο. 

Έχει ενδιαφέρον όμως ότι η ύπαρξη τους χρησιμοποιείται κάτι σαν «φαντάσματα». 

Έτσι ο διωκόμενος εξόριστος καταλανός,  ηγέτης της προσπάθειας πλήρους απόσχισης της Καταλονίας από την  Ισπανία το 2017,  Κάρλες Πουϊτσδεμόν, ηγέτης του κόμματος Junts, ( δεξιοί εθνικιστές Καταλανοί με κάκιστη σχέση όμως με το Λαϊκό Κόμμα ( PP), λένε ότι μπορεί να γίνει ρυθμιστής. 

Γράφει για το θέμα των τοπικών κομμάτων η καλή δημοσιογράφος από την Ισπανία Δώρα Μακρή: «Το PNV ( Βάσκοι εθνικιστές που στο παρελθόν είχαν στηρίξει και PP και PSOE) επίσης θα πουν όχι στον Φεϊχό διότι του χρόνου έχουν τοπικές εκλογές και δεν θα παίξουν το κεφάλι τους. Αλλά το κυριότερο δεν θέλουν να ακούσουν λέξη για τη VOX. Το άλλο βασκικό κόμμα η EH Bildu από τώρα του είπε ένα τεράστιο ‘όχι’ διότι προεκλογικά το Λαϊκό Κόμμα ( PP) τους αποκαλούσαν τρομοκράτες και αναβίωσαν και την ΕΤΑ μέσα σε όλα αυτά. Που παρεμπιπτόντως έπαψε να υπάρχει πλέον στην Ισπανία εδώ και 12 χρόνια.   Το βασικό σύνθημα των Λαϊκών (Ποπουλάρων» ήταν ότι ο Σάντσεθ είχε φτιάξει μια κυβέρνηση «Φρανκενστάιν με τρομοκράτες και αποσχιστές». Οι πρώτοι ήταν οι Βάσκοι και οι δεύτεροι οι Καταλανοί. Άρα τώρα με τι μούτρα θα τους πλησιάσει και τους δυο; Αποκλείονται έτσι και ERC και Junts...Δεν θα ψηφίσει  υπερ του Σάντσεθ ούτε το BNG ( Γαλικιανοί εθνικιστές) αφού είναι παλιοί γνωστοί και αντίπαλοι».

Δύσκολος ο σχηματισμός κυβέρνησης 

Ο Φεϊχό ζήτησε να έχει την πρώτη διερευνητική εντολή, το δικαίωμα να αναζητήσει συμμάχους και να σχηματίσει κυβέρνηση. Εναπόκειται όμως στον βασιλιά Φελίπε να ακούσει τους πολιτικούς αρχηγούς και να δώσει την διερευνητική εντολή στον ηγέτη που θα τον διαβεβαιώσει ότι θα κερδίσει την ψηφοφορία στη Βουλή.

Ο υποψήφιος που θα προτείνει ο Βασιλιάς θα τεθεί σε ψηφοφορία στη συνεδρίαση της Βουλής. Στην πρώτη ψηφοφορία, πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 176 ψήφους υπέρ (απόλυτη πλειοψηφία) για να εκλεγεί πρωθυπουργός. Διαφορετικά πραγματοποιείται δεύτερη ψηφοφορία στην οποία απαιτούνται περισσότερα ´ΝΑΙ ´ από τα ´ΟΧΙ ´των βουλευτών.

Αν αποτύχει ο πρώτος υποψήφιος , λαμβάνει την διερευνητική εντολή ο δεύτερος-εν προκειμένου ο Σάντσεθ- ακολουθώντας την ίδια διαδικασία. Αν αποτύχει και ο Σάντσεθ τότε θα πρέπει να προκηρυχθούν νέες εκλογές.

Σε όλο αυτό το διάστημα υπηρεσιακή κυβέρνηση παραμένει η απερχόμενη κυβέρνηση Σάντσεθ όπως ορίζει το Σύνταγμα.

Η 17η Αυγούστου εκτιμάται ότι θα είναι η ημερομηνία που συγκροτείται σε σώμα η νέα Βουλή και όλα θα καθοριστούν κατά το τέλος Αυγούστου.