Η Τουρκία μπορεί να έχει κλειστά τα σύνορα της με την Συρία, δηλώνοντας ότι δεν θα ανακατευτεί στον πόλεμο κατά των τζιχαντιστών, το παράνομο πετρέλαιο όμως που διακινούν οι δυνάμεις του Ισλαμικού Στρατού, ρέει μέσω των τουρκικών συνόρων.  Οι τζιχαντιστές του ΙΣΙΛ πουλάνε (λιανική) πετρέλαιο μέσω της Τουρκίας και του Λιβάνου. Το ρεπορτάζ του τούρκου δημοσιογράφου Φεχίμ Τάστεκιν, της «Ραντικάλ» πριν από μερικές βδομάδες, είναι αποκαλυπτικό.

«Δεν πρόκειται ούτε για γκροτέσκα κωμωδία του Κεμάλ Σουνάλ, ούτε για σκηνή από τα σύνορα του Μεξικού.  Αφήνοντας πίσω το δήμο Αλτίνοζου της Αντιόχειας, εκεί όπου χριστιανικά, σουνιτικά και αλεβίτικα χωριά κοιτούν το ένα το άλλο,  περάστε κάτω από την ταμπέλα «Δήμος Χατζίπασα - Καλώς Ήρθατε» και πάρτε μιαν ανάσα πάνω στο λόφο με τη θαυμάσια θέα της πεδιάδας που τη διασχίζει κόβοντάς τη στα δύο ο ποταμός Ορόντης.  Διότι, όταν θα κατεβείτε κάτω, θα δείτε μιαν άλλη θέα που θα σας κόψει την ανάσα!
Ο δήμος Χατζίπασα που τον τροφοδοτεί με το νερό του ο Ορόντης, είναι ο καθρέφτης της συριακής πολιτικής της Τουρκίας.
Σκεφτείτε, εκτός από τα δίκτυα ύδρευσης, ηλεκτρικού και αποχέτευσης, να έχουν στα σπίτια συνδεθεί και ‘δίκτυα πετρελαιαγωγών’.  Αυτό πάει πολύ ακόμη και για κινηματογραφική ιστορία. Αν ήταν σενάριο θα έβαζες δύο ανταγωνιστές μαυραγορίτες, τον καθένα με τον δικό του αγωγό… Αυτά που βλέπω επιτόπου όμως δεν είναι ονειροφαντασία. Είναι πραγματικά.  Θα σας διηγηθώ εδώ για μια κομπίνα που είναι στημένη εδώ και πολύ καιρό:
        Οι αγωγοί (σειρές πλαστικών σωλήνων στην πραγματικότητα) ξεκινούν από το Εζμερίν στη συριακή πλευρά των συνόρων, περνούν από την κοίτη του Ορόντη, βγαίνουν στην άλλη όχθη, διασχίζουν τα χωράφια, περνούν κάτω από τους δρόμους που ο δήμος τους έχει στρωμένους με τσιμεντένιες πλάκες και φτάνουν στις πίσω αυλές των σπιτιών.  Το μαζούτ που τρομπάρεται από την απέναντι πλευρά των συνόρων γεμίζει τα ρεζερβουάρ στις αυλές αυτής της πλευράς. Πρόκειται για αγωγούς που λειτουργούν με τα κελεύσματα «δώσε-κόψε», από κινητό σε
 κινητό, ανάμεσα σε αυτόν που τρομπάρει στην μια άκρη και τον αγοραστή που παραλαμβάνει στην άλλη άκρη! Μερικές φορές όταν το κέλευσμα καθυστερεί, το μαζούτ πάει στράφι στο χώμα.  Η τιμή του προερχόμενου από το Ντεϊρ Αλ Ζορ και τη Ράκκα –που είναι στα χέρια του ΙΣΙΛ– μαζούτ, φτάνει στον τελικό χρήστη στην Τουρκία στην τιμή των 1,25 ΛΤ το λίτρο [περίπου 0,45 ευρώ]. Δεν βαριέσαι, ας πάει κι ένα βαρέλι στράφι. Ο πελάτης έρχεται ως την πόρτα, παραλαμβάνει μπιτόνια των 70 λίτρων και φεύγει. Αυτό είναι το έπαθλο των χωρικών που δίνουν ένα χέρι βοηθείας στην συριακή πολιτική του κράτους.  Το στρατιωτικό φυλάκιο, 100 μέτρα πιο πέρα, σε σημείο που έχει πανοραμική θέα των συνόρων, παρακολουθεί, εκτός από τους πρόσφυγες που πηγαινοέρχονται από τον Ορόντη πάνω σε σχεδίες, σίγουρα τη μεταφορά λαθραίων εμπορευμάτων: τσάι, ελιές, μαζούτ…
        Τώρα, το τουρκικό κράτος, για να ανακόψει τις ειδήσεις σχετικά με το ότι το πετρέλαιο που διυλίζει με πρωτόγονες μεθόδους το ΙΣΙΛ καταναλώνεται στην Τουρκία, έχει επέμβει στον μηχανισμό που περιέγραψα. Η στρατοχωροφυλακή ‘έκοψε’ τους σωλήνες (του αγωγών) στα σημεία που καταλήγουν, μέσα από τα χωράφια, στα πλακόστρωτα των δρόμων.  Επίσης, αποσυναρμολόγησε χιλιάδες μέτρα σωλήνες μέσα στα χωράφια. Ο στρατός, για να εμποδίσει το λαθρεμπόριο, έστησε μπλόκο ελέγχου στην έξοδο του χωριού. Ο μηχανισμός σταμάτησε να λειτουργεί• ο
 συνεταιρισμός χάλασε. Αυτοί που εδώ και τρία χρόνια κέρδιζαν λεφτά με το τσουβάλι, έχουν τώρα εξεγερθεί.
Ομολογίες που σε αφήνουν άφωνο
Τριγυρνώ στο χωριό. Σ’ ένα σημείο από όπου βλέπω τον «πετρελαιοπαραγωγικό μηχανισμό» στις αυλές 4-5 σπιτιών, πίνοντας καφέ ψημένο με τον συριακό τρόπο, μιλώ με μερικούς από τους λαθρεμπόρους.  Επειδή έχουν ήδη υποστεί βία από ένστολους, θα μεταφέρω ανώνυμα τα λεγόμενά τους:
«Με τη δουλειά αυτή ασχολείται το 80-90% των οικογενειών.  Καταστρέψανε τους περισσότερους σωλήνες, αλλά και πάλι, έρχεται μαζούτ, έστω και λίγο. Επειδή όμως δεν είναι τόσο άφθονο όσο παλιά, το λίτρο, από 1.25 ΛΤ, έχει πάει στις 3 ΛΤ».
«Έχουμε μια ρήση εδώ στα μέρη μας: «δεν δίνεις κορίτσι σε άνθρωπο που δεν έχει κάνει λαθρεμπόριο».  Το κράτος ξέρει τι κάνουμε. Όλα γίνονταν μπρος στα μάτια των στρατιωτών.  Μερικοί φέρανε απ’ την Ιαπωνία ειδικό μηχάνημα τοποθέτησης σωλήνων. Είναι ένα μηχάνημα που απ’ τη μια σκάβει κι απ’ την άλλη τοποθετεί τον σωλήνα. Τόσο ανοιχτά γινόταν η δουλειά».
«Μεταφερόταν καθημερινά πετρέλαιο, ίσαμε 30-50 βυτία. Μονάχα στο Χάταϊ (Αντιόχεια) υπάρχουν 4.500 οχήματα TIR. Όλα αυτό το πετρέλαιο χρησιμοποιούν.  Έρχονται οχήματα ακόμη και από το Άφιον και από το Ουσάκ».
«Μια φορά το αυτοκίνητό μου είχε κολλήσει στη λάσπη πάνω στα σύνορα. Ήρθαν οι στρατιώτες και με τραβήξανε με το τεθωρακισμένο.  Τότε ήταν νόμιμο αυτό που κάναμε και τώρα έγινε παράνομο; Γιατί, σάμπως τι άλλαξε;».
«Κατασχέσανε τους σωλήνες και τα μπιτόνια.  Συλλάβανε κάποιους για να τους ανακρίνουν.  Δημιουργήθηκε, για το λόγο αυτό, μια αντίδραση.  Κάναμε μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας. Οι στρατιώτες ρίξανε ξύλο σε μερικούς από μας».
«Από την πρώτη μέρα που άρχισαν να φτάνουν πρόσφυγες από τη Συρία, εμείς τους ανοίξαμε τα σπίτια μας. Τους φιλοξενήσαμε.  Επωμιστήκαμε αυτό το [οικονομικό] βάρος, χωρίς να πάρουμε καμιά [υλική] βοήθεια. Βοηθήσαμε στη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στη συριακή πλευρά μέσω του ποταμού. Μεταφέραμε τους τραυματίες στα νοσοκομεία.  Μια νύχτα έκαναν έκκληση απ’ το μεγάφωνο του μιναρέ• ζητούσαν από αυτούς που έχουν οχήματα να πάνε στον ποταμό να μεταφέρουν τραυματίες. Πήγα. Μετέφερα τρεις τραυματισμένους.  Έναντι όλων αυτών [των
 υπηρεσιών], κερδίζαμε από το πετρέλαιο. Όλοι έκαναν τα στραβά μάτια. Μετά τον Μάρτη, τα πράγματα άλλαξαν. Τώρα, οι στρατιώτες πυροβολούν όποιον πλησιάζει στη γραμμή των συνόρων.  Είχαμε σκοτωμένους».
«Οι άνθρωποι κρατάνε τσίλιες, περιμένοντας την ώρα της αλλαγής φρουράς, για να περάσουνε. Μια γνωστή μου οικογένεια περίμενε τρεις μέρες την κατάλληλη στιγμή για να περάσει».
Την ώρα που έφευγα, ένας μου είπε στα πεταχτά:
«Τους βοηθήσαμε όλους στη Συρία. Ακόμη, βοηθήσαμε και κάποιους τούρκους αρμόδιους να περάσουν τα σύνορα. Και, ξαφνικά, γίναμε εμείς οι φταίχτες.  Μας ρίξανε μια καρπαζιά, εντάξει. Αλλά, τώρα ας μας αφήσουν ήσυχους. Ας μας αφήσουν να γυρίσουμε στις δουλειές μας, να πάμε στα χωράφια μας. Αλλά, οι στρατιώτες μας λένε ‘δείξε τους τίτλους ιδιοκτησίας σου’, αλλιώς δεν μας επιτρέπουν να πάμε στο χωράφι.  Όμως, δεν έχουν όλοι τίτλους ιδιοκτησίας! Μερικοί τίτλοι είναι στο όνομα συγγενών που ζουν στη Συρία. Εγώ είμαι στα δικαστήρια για το λόγο αυτό, εδώ και χρόνια τώρα δεν μπορώ να βγάλω μια απόφαση.  Αυτά γινόντουσαν την περίοδο της 12ης Σεπτεμβρίου της χούντας του Εβρέν».

Τους κατοίκους του Χατζίπασα τους αφήνει αδιάφορους το γεγονός ότι με τον τρόπο αυτό, από τον εθνικό πλούτο της Συρίας –το πετρέλαιο– πλουτίζει το ΙΣΙΛ. Αυτό που λένε όλοι τους είναι το εξής: «Αφού ήταν παράνομο, γιατί το κράτος έκανε τα στραβά μάτια; Το τι συνέβαινε το ήξερε και ο έπαρχος και ο δήμαρχος και η στρατοχωροφυλακή».
Κοντολογίς, αυτοί που έπαιρναν πετρέλαιο από το ΙΣΙΛ, το μετέφεραν στα τουρκικά σύνορα, περνώντας μέσα από περιοχές που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο οργανώσεων όπως ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός, το Ισλαμικό Μέτωπο και η Αλ-Νούσρα. Και όλοι, διαδοχικά,  γέμιζαν τις τσέπες τους. Τώρα όμως που τα μάτια έχουν, λόγω του ΙΣΙΛ, στραφεί στην Τουρκία, είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσει να λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός.
Βγαίνοντας από το Χατζίπασα που οι δρόμοι του μυρίζουν πετρέλαιο, πέρασα μπροστά από  μερικά σπίτια του ‘Απαϊντίν’, του στρατοπέδου που έχει τεθεί στη διάθεση των προσφύγων και των στρατιωτών που λιποτακτούν από τον συριακό στρατό. Είχε γίνει λόγος για το στρατόπεδο αυτό στα ΜΜΕ με τους ισχυρισμούς ότι εκεί γίνεται εμπόρων γυναικών.  Αισθάνομαι την ανάγκη να καταγράψω εδώ τα λόγια  ενός πρώην αρμοδίου που είχε στον καιρό του δει, επιτόπου, το τι γινόταν στο Απαϊντίν: «Σύριοι διοικητές κάθονταν σε γραφεία με υπολογιστές και
 ασύρματους και συντόνιζαν τον πόλεμο στη Συρία.  Μετά τη δημιουργία ‘απελευθερωμένων περιοχών’ η διοίκηση μεταφέρθηκε εντός της Συρίας. Έχω δει με τα μάτια μου να περνούν, νύχτα, 150 στρατιώτες τα σύνορα για να πάρουν μέρος στον πόλεμο και μετά να επιστρέφουν».
Εξεγερμένοι και οι ιδιοκτήτες φορτηγών TIR
Όταν έφτασα στο τελωνειακό φυλάκιο Τζιλβέ-γκιοζού του Ρεϊχανλί, η ουρά οχημάτων εκτεινόταν σε πολλά χιλιόμετρα. Ανάμεσα στα φορτία των TIR , την προσοχή μου κίνησαν τα αυτοκίνητα 4Χ4, από αυτά που χρησιμοποιεί πιο πολύ το ΙΣΙΛ.  Ήταν η τρίτη μέρα της απεργίας των οδηγών που είχαν ‘κλείσει τις μίζες των αυτοκινήτων τους’ στα σύνορα.  Αυτό που κάνει τους ιδιοκτήτες οχημάτων να αντιδρούν είναι η νέα κατάσταση σε σχέση με το λαθραίο πετρέλαιο.  Σύμφωνα με ρύθμιση του 2008, τα οχήματα που κάνουν διεθνείς μεταφορές, μπορούν να εισαγάγουν στη χώρα έως 550 λίτρα αφορολόγητο καύσιμο.  Ωστόσο, με εντολή του νομάρχη, το δικαίωμα αυτό άρθηκε, με την εξής αιτιολογία: τα αυτοκίνητα που περνούν το Τζιλβέ-γκιοζού, ξεφορτώνουν το φορτίο τους πριν το τελωνειακό φυλάκιο του Μπαμ-Αλ-Χάβα –στην ενδιάμεση περιοχή μεταξύ Τζιλβέ-γκιοζού και Μπαμ-Αλ-Χάβα– και επιστρέφουν, δεν θεωρείται ότι κάνουν ‘διεθνή μεταφορά’.  Στο δρόμο επιστροφής από το Τζιλβέ-γκιοζού υπάρχουν τρία μπλόκα ελέγχου. Όσοι παραβιάζουν την απαγόρευση, πληρώνουν πρόστιμο ισόποσο με την χωρίς
 τιμολόγιο βενζίνη που βρίσκεται στο ντεπόζιτο τους, υπολογισμένη στην τρέχουσα τιμή της αγοράς.  Όποιον πιάσουν για δεύτερη φορά, του παίρνουν τις πινακίδες για 5 χρόνια.  Μερικοί μου έδειξαν τα σχετικά εισαγγελικά κατηγορητήρια εις βάρος τους.
Ο εκπρόσωπος των οδηγών μου είπε: «γιατί δεν υπάρχει αυτή η ρύθμιση στο Οντζού-πινάρ (στο Κίλις); Δεν μπορούμε να κάνουμε αυτή τη δουλειά [της μεταφοράς] με πετρέλαιο που στοιχίζει 4,3 ΛΤ. Τα λεφτά που παίρνουμε θα τα δίνουμε τότε όλα στο πετρέλαιο. Εγώ έχω 5 TIR. Κάνω μεταφορές και προς τη Σαουδική Αραβία.  Επιστρέφοντας από εκεί, χρησιμοποιώ το δικαίωμά μου για τα 550 λίτρα πετρέλαιο.  Την ποσότητα αυτή τη μοιράζω στα οχήματά μου. Μου κόβουν πρόστιμο παρότι έχω σαουδαραβικό πετρέλαιο. Δεν έχουμε πού να πούμε το πρόβλημά μας».
Ρώτησα τους οδηγούς για τους λαθραία τοποθετημένους σωλήνες-αγωγούς.  Μου είπαν ότι μπορεί στο Χατζίπασα και το Σαρσαρίν να έχουν ληφθεί αυστηρά μέτρα, αλλά στο Μπέσασλαν ρέει μαζούτ από 2 παράνομες γραμμές-αγωγούς.  Οι χωρικοί εκεί, μοιράζονται μεταξύ τους το εισόδημα από τους δύο αυτούς αγωγούς,  Ωστόσο, επειδή η ροή είναι αργή, χρειάζεται να περιμένουν τη σειρά τους έως και δύο μέρες.
Ένας από τους οδηγούς μου λέει: «εντάξει, ας πούμε ότι κόψανε το πετρέλαιο ως μέτρο εναντίον του ΙΣΙΛ, αλλά τα στρατολογημένα μέλη πηγαινοέρχονται από παντού. Πήγαινε στο Εσέντεπε να δεις».  Οι οδηγοί δύο μικρών λεωφορείων που τους ρώτησα σχετικά μου είπαν ότι δεν πιστεύουν πως έχει σταματήσει το πέρασμα μελών και η μεταφορά οπλισμού στα σύνορα.  Και οι δυο τους μου επισήμαναν τις ‘ειδικών συνθηκών’ [στο άρθρο χαρακτηρίζονται ως  VIP] διελεύσεις, όπου δηλαδή ο οδηγός επιδεικνύει ένα έγγραφο και δεν του γίνεται κανένας έλεγχος,
 που γενικώς λέγεται ότι είναι ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά είναι πολλοί αυτοί που αμφισβητούν πως περί αυτού πρόκειται….
Μια δοκιμή διέλευσης…
Την ώρα που μιλούσα με τους οδηγούς των λεωφορείων, υπήρξε μια κινητικότητα εκεί που ήταν συγκεντρωμένοι οι οδηγοί των TIR. Είχε κυκλοφορήσει η φήμη ότι ένα TIR προσπαθούσε να περάσει τα σύνορα, σπάζοντας την απεργία. Δεκάδες άνθρωποι μαζεύτηκαν στο σημείο του μπλόκου ελέγχου με σκοπό να εμποδίσουν το όχημα. Ένας αρμόδιος, την ώρα που γίνονταν αυτά και επικρατούσε οχλαγωγία, φώναξε στους συναδέλφους του, ‘προσέχετε τους σύριους’.  Πήρα μέρος κι εγώ σ’ αυτή την ελεύθερη διέλευση•  προσπέρασα τα σημεία ελέγχου ασφαλείας και
 διαβατηρίων. Και, όπως όλοι οι άλλοι, λίγη ώρα αργότερα επέστρεψα με μεγάλη άνεση, χωρίς να με σταματήσει κανείς.
Κοντολογίς, η συνοριακή γραμμή στο Χάταϊ (Αντιόχεια) επηρεάζεται μεν από τις συγκρούσεις, αλλά ο πόλεμος έχει δημιουργήσει εκεί σοβαρές πολεμικές προσόδους.  Από τις προσόδους αυτές επωφελήθηκαν τόσο τούρκοι όσο και σύριοι.  Η Τουρκία, εν τω μεταξύ, σταμπαρίστηκε ως χώρα που στηρίζει το ΙΣΙΛ.  Οι πρόσοδοι δεν είναι βέβαια το μόνο πράγμα που ‘συνοψίζει’ τις συνέπειες της αιματηρής πορείας στη γείτονα.  Ο εμφύλιος έχει δημιουργήσει  τρεις τύπους ανθρώπων στις συνοριακές μας περιοχές:  τα θύματα του πολέμου, τους πολέμαρχους
 και τους στρατολογημένους που νοικιάζουν σπίτια σε περιοχές της μεθορίου και περνούν τα σύνορα για να συμμετάσχουν στο πόλεμο.  Από τη μια πλευρά αυτοί που ξοδεύουν αλόγιστα, από την άλλη οι σύριοι που ζητιανεύουν στα φανάρια και οι στρατολογημένοι που κάνουν τους κατοίκους του Ρεϊχανλί να αναρωτιούνται ανήσυχα, ‘θα μπορούσε αυτοί που μένουν σ’ αυτά τα σπίτια να θελήσουν κάποια στιγμή να καταλάβουν την περιοχή μας;’».