Του Σωτήρη Σιδέρη


Οι διακηρύξεις και οι πυξίδες των πολιτικών, έχουν μια αποστολή:  να γίνουν αποδεκτές από το λαό , όταν μάλιστα ζητείται η αλλαγή σελίδας στην πολιτική ζωή της χώρας.  Απαιτούν  όμως , έναν πολιτικό φορέα, ένα κόμμα που θα ασπαστεί το περιεχόμενό τους και θα τις καταστήσουν πολιτικό πρόγραμμα. Το κείμενο του Αλέξη Τσίπρα  υπό τον τίτλο “ΝΕΑ ΕΘΝΙΚΗ ΠΥΞΙΔΑ!” είναι μια προσεκτική προσέγγιση των νέων συνθηκών,  διεθνώς . Έχει Αριστερή απόχρωση και προκαλεί την κυβέρνηση σε αντιπαράθεση. 

Είναι όμως λάθος να λέγεται ότι είναι ένα σχέδιο. Αν  το κείμενο αυτό υιοθετηθεί στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ το Μάιο και αποτελέσει τον πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής, τότε θα είναι σχέδιο.  Ο Τσίπρας, έγραψε για τις ανησυχίες του,  αθροίζει πολιτικές του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά , προς το παρόν το κόμμα του έστω,  δεν το υιοθέτησε, ούτε διαφώνησε φυσικά. Το μόνο βέβαιο προς το παρόν είναι ότι, ο Τσίπρας φλέγεται από την επιθυμία ενεργητικής εμπλοκής στην πολιτική σκηνή, αλλά υπό όρους και αυτό τον κάνει προσεκτικό.   Από την άλλη, η  αντίδραση της κυβέρνησης ήταν αξιοθρήνητη. Ένα απολίθωμα του 2015, περιθωριοποιημένη από τις διεργασίες των μεγάλων χωρών, σε διπλωματικό κώμα. Άρα το κείμενο Τσίπρα, μόνη της η κυβέρνηση το ωθεί στο μέλλον.  

Η διπλωματική  προσέγγιση

Ο Αλέξης Τσίπρας περιγράφει στο κείμενό του τις λανθασμένες επιλογές της κυβέρνησης στον πόλεμο της Ουκρανίας, την -ανύπαρκτη έτσι κι αλλιώς-  πολιτική συμμαχιών, ζητά την επέκταση των χωρικών υδάτων στην ανατολική Μεσόγειο, και καταθέτει τις προτάσεις του για τη “νέα εθνική πυξίδα”.
Είναι παρήγορο το γεγονός ότι ο πρώην πρωθυπουργός αντιλαμβάνεται την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας ως  καταλύτη για το μέλλον της χώρας και αυτή είναι η μεγάλη συμβολή του συμβούλου του Βαγγέλη Καλπαδάκη. Δηλαδή, η αλλαγή που πρέπει να γίνει είναι ιδεολογική και ρεαλιστική ταυτόχρονα. Μια ανοιχτή, πολυδύναμη  και εθνικά ωφέλιμη διπλωματία, σε αντίθεση με την αντίληψη Μητσοτάκη πως όλα είναι μπίζνες με την Ελλάδα σε ρόλο προτεκτοράτου. Αυτό δεν είναι αποδεκτό. 

 Ο Τσίπρας  , δεν προτείνει κάτι επαναστατικό. Κάθε άλλο. Υποστηρίζει τα αυτονόητα σε μια εποχή που αυτά δεν  καθοδηγούν τον Κυριάκο  Μητσοτάκη. Δηλαδή ,  σχέσεις με όλες τις χώρες χωρίς αποκλεισμούς, άρα και με την Κίνα και την Ρωσία, ενώ -σωστά- ζητά επιστροφή στης Ελλάδας στα βαλκάνια. Είναι επίσης θετική η θέση του για την διεξαγωγή Διάσκεψης των χωρών της ανατολικής Μεσογείου και επαναφέρει την παραδοσιακή θέση της χώρας στο παλαιστινιακό. Ειδικά για την Τουρκία, ο Τσίπρας είναι κάθετα αντίθετος στην τακτική των υποχωρήσεων και προτείνει σκληρή διαπραγμάτευση  με την Τουρκία για την εδραίωση μιας ισχυρής, αμοιβαία ωφέλιμης σχέσης , αλλά με όρους και κανόνες. Σε σχέση με τον Μητσοτάκη, ο Τσίπρας είναι εντελώς στην αντίπερα όχθη της εξωτερικής πολιτικής.

Αυτό που ίσως στο οποίο θα μπορούσε να υπογραμμίσει ο Αλέξης Τσίπρας , πέρα από την διπλωματική ανάγνωση, είναι ότι η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στις νέες συνθήκες, απαιτεί και νέα πολιτικά εργαλεία. Δηλαδή, ένα κυβερνητικό όργανο που θα έχει αποφασιστικές αρμοδιότητες για να υποβοηθήσει ένα νέο εθνικό δόγμα. Αυτή την στιγμή, το ΚΥΣΕΑ είναι πολιτικά και λειτουργικά νεκρό, Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας δεν υφίσταται , ενώ το Μέγαρο Μαξίμου και το ΥΠΕΞ που έχουν την ευθύνη, εργάζονται με στεγανά και σε επίπεδο προσώπων και μόνο και όχι θεσμικά. . Ο πρωθυπουργός έχει την δική του ατζέντα σε συνεργασία με την αόρατη και ανεπαρκή υφυπουργό Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, ενώ ο Γ. Γεραπετρίτης είναι διακοσμητικός. 

Σωστά ο Τσίπρας εισηγείται μια πολυδύναμη διπλωματία, αλλά είναι αναγκαίες κάποιες περαιτέρω επισημάνσεις. Για παράδειγμα, η ανάλυση για την ΕΕ, τους εξοπλισμούς και την κρίση που την μαστίζει είναι σωστή. Αλλά ποια μπορεί να είναι η εηυρωπαική πολιτική της Ελλάδας; για τον Μητσοτάκη δεν υπάρχει καμία ανησυχία. Η Ελλάδα στοιχίζεται με τους εμπόρους όπλων, με εξοπλιστική και αντικοινωνική φρενίτιδα που οδηγεί το καράβι της ΕΕ σε ναυάγιο. Αυτή είναι η ανακγαία αλλαγή.

Όλα κινούνται , η Ελλάδα ακίνητη

Ο Αλέξης Τσίπρας, που έχει διατελέσει πρωθυπουργός γνωρίζει ότι και το προσωπικό που θα κληθεί να υπηρετήσει μια διαφορετική εξωτερική πολιτική, πρέπει να είναι υψηλού επιπέδου και αφοσιωμένο στο έργο του.  Όπως φυσικά και το κόμμα του. Το γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στον ΣΥΡΙΖΑ, ούτε σε κάποιον φορέα που πρέπει να εκφράσει την στρατηγική μιας νέας πυξίδας, παρά μόνο στην δική του θητεία στο Μέγαρο Μαξίμου, δείχνει ότι βρίσκεται εν βρασμώ ως προς την ανάγκη η Ελλάδα να λύσει επείγοντα προβλήματα, αλλά δεν μας λέει με ποιους και πως θα τα λύσει. Η εποχή των διαπιστώσεων έχει περάσει, όλοι δρουν και επιδρούν και η Ελλάδα  του Κυριάκου Μητσοτάκη παραμένει ακίνητη στη γεωγραφία της.

Υπό αυτή την οπτική, αν ο Τσίπρας έγραψε το κείμενο , απλά για να υπάρχει είναι λάθος και αδικεί και τις σκέψεις του. . Αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αποστασιοποιημένος από τη “νέα εθνική πυξίδα”, το λάθος γίνεται πρόβλημα . Αλλά αν απλά ο Τσίπρας έγραψε ένα κείμενο για να δηλώσει παρών και να προετοιμάσει το δρόμο της επιστροφής,  για να αναλάβει πολιτική δράση και να μπει στην πρώτη γραμμή, τότε αλλάζει η συζήτηση. Κατά κάποιο τρόπο, όλες οι εκδοχές  ισχύουν.
Τουλάχιστον  σε πρώτη φάση, ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη σχέση του με τον ΣΥΡΙΖΑ. Αν θέλει να εργαστεί για το κόμμα του και να διεκδικήσει την αλλαγή και να υπηρετήσει τις ίδιες του τις προτάσεις του, πρέπει να αποσαφηνίσει τον ρόλο του. Αν δηλαδή θα παραμείνει ως αρθρογράφος ή θα αναλάβει δράση.

Χαμένη στο χρόνο

Είναι εκπληκτική η αντίδραση της κυβέρνησης στο κείμενο του Αλέξη Τσίπρα. Ένα non paper που θυμίζει την αντιπολίτευση του 2015, που δεν δίνει καμία απάντηση στον Τσίπρα, αλλά με πλήθος βαρετών επαναλήψεων, καταδεικνύει για μια ακόμη φορά, ότι το Μέγαρο Μαξίμου  είναι απολύτως αποσταθεροποιημένο. Και επειδή ο Τσίπρας δεν είναι Κασσελάκης, ούτε Ανδρουλάκης, ούτε Ζωή Κωνσταντοπούλου, ούτε Φάμελλος,  προσπάθησε να αποδομήσει τον πρώην πρωθυπουργό, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να τον αναδείξει και να ενδιαφερθεί το κοινό για τις απόψεις του Τσίπρα.

Η απάντηση της κυβέρνησης  αναφέρει μεταξύ άλλων ότι :«Ο κ. Τσίπρας φροντίζει ανά τακτά χρονικά διαστήματα να υπενθυμίζει τη διαχρονική λαϊκή ρήση «στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σχοινί». Προσθέτει ότι,  “το πιο διασκεδαστικό από όλα είναι ότι ο κ. Τσίπρας ξεκίνησε να «παραδίδει» και μαθήματα εξωτερικής πολιτικής φτάνοντας στο σημείο να προτείνει «νέα εθνική πυξίδα», όταν επί των ημερών του η Ελλάδα ήταν ο "παρίας" και το "μαύρο πρόβατο" της Ευρώπης…”
Κυβέρνηση χαμένη στις εμμονές της και στα αδιέξοδά της..

Βασικά σημεία των προτάσεων Τσίπρα

   Είναι επείγον και αναγκαίο, άμεσα :
    • Να μετατοπιστεί η στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ,  από τη βάση της λογικής του δεδομένου και πρόθυμου συμμάχου στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού και οφέλους.
    • Να εξασφαλισθεί η ενεργή συμμετοχή της Ελλάδας σε κάθε διεργασία που αφορά την επόμενη μέρα για την ευρωπαϊκή άμυνα και την ειρήνη στην Ουκρανία. Στο πλαίσιο αυτό, και σε συντονισμό με την Κύπρο, να τεθούν στην ΕΕ αυστηρές προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων η άρση του casus belli και το Κυπριακό, για τη όποια συνεργασία της ΕΕ με την Τουρκία σε ζητήματα που αφορούν την ευρωπαϊκή άμυνα.
    • Να επιδιωχθεί η αποκατάσταση διπλωματικών διαύλων με τη Ρωσία. Και η Ελλάδα να καταθέσει τις δικές της προτάσεις για την νέα πανευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας.
    • Να υποστηριχθεί η διασύνδεση της αναθεώρησης της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ - Τουρκίας (ή μιας ενδεχόμενης Συμφωνίας Επενδύσεων και Εμπορίου ΕΕ-Τουρκίας) με την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ
    • Να αποφασισθεί η επέκταση των χωρικών μας υδάτων στην Ανατολική Μεσόγειο με οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ με τις εκεί όμορες χώρες.
    • Να επιδιωχθεί η πραγματοποίηση Διάσκεψης ΕΕ-χωρών της Ανατολικής Μεσογείου στο πλαίσιο της οποίας η Ελλάδα, σε συντονισμό με την Κύπρο και χώρες της Συνόδου των Ευρωπαϊκών Χωρών του Νότου, να προωθήσει το ρόλο και τις θέσεις της στην περιοχή (ελληνοτουρκικά, παλαιστινιακό, συριακό, λιβυκό).   
    • Να χαραχθεί νέος σχεδιασμός, σε συντονισμό με τη Κύπρο, για τη δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στη βάση των Αποφάσεων του ΟΗΕ και του Πλαισίου Γκουτιέρες, αναμένοντας ενδεχόμενες πολιτικές εξελίξεις μετά τις επικείμενες εκλογές στα κατεχόμενα.
    • Να επανενεργοποιηθούν τα Βαλκανικά πολυμερή σχήματα συνεργασίας που ακυρώθηκαν μετά το 2019, εστιάζοντας και πάλι στον ηγετικό μας ρόλο στην περιοχή.
    • Να προωθήσουμε Σχέδιο Δράσης για την αναβάθμιση της θέσης της Ελλάδας σε χώρες προτεραιότητας του Παγκόσμιου Νότου, με έμφαση στην οικονομική και πολιτιστική συνεργασία.