του Γιάννη Μπράχου•

Οι πολυαναμενόμενες αποφάσεις του Eurogroup διακρίνονται από δημιουργική ασάφεια, η οποία θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Οι δύο ταυτόχρονες κρίσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα λόγω κορoνοϊού και μεταναστευτικού απαιτούν αναθεώρηση της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής. Παρά τις επικοινωνιακές δηλώσεις του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, η απόφαση του Eurogroupπροβλέπει τη διατήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και την λιτότητα που αυτό συνεπάγεται. Η κυβέρνηση αντί να διαμορφώσει σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την οικονομία ικανοποιείται με την ερμηνεία της δημοσιονομικής ευελιξίας ως απόκλιση από το πρωτογενές πλεόνασμα του 3.5% και ανακοίνωσε μέτρα που μεταθέτουν το πρόβλημα σε μεταγενέστερο χρόνο.

Η δημιουργική ασάφεια του Eurogroupουσιαστικά καλεί τα κράτη της ευρωζώνης να ανταποκριθούν στην κρίση του κορoνοϊού σε εθνικό επίπεδο και όχι σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα ευρωπαϊκά μέσα στη διάθεση των κρατών της ευρωζώνης δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση της κρίσης, είναι συμπληρωματικά στα εθνικά μέτρα. Αυτή η εξέλιξη παραγνωρίζει το διαφορετικό σημείο εκκίνησης της ελληνικής οικονομίας, η οποία δεν έχει λάβει ακόμα επενδυτική βαθμίδα.Αυτό έχει αποτέλεσμα την απουσία κεφαλαίων για σταθεροποίηση της οικονομίας.

Όπως πολύ καλά γνωρίζει η κυβέρνηση το 3.5% συνδυάζεται στον προϋπολογισμό με αύξηση του ΑΕΠ 2.8%, ώστε να προκύπτει το απόλυτο ποσό του πρωτογενούς, πλεονάσματος σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2018-2021. Είναι σαφές ότι οι όροι του μεσοπρόθεσμου δεν μπορούν να επιτευχθούν κατά συνέπεια απαιτείται η κατάθεση αναθεωρημένου προϋπολογισμού από την κυβέρνηση, με τον οποίο θα αντιμετωπίζονται οι επιπτώσεις της υγειονομικής και μεταναστευτικής κρίσης.

Σε αυτό το πλαίσιο και ειδικότερα για την Ελλάδα απαιτείται ισχυρό πρόγραμμα δημοσιονομικής επέκτασης για την διατήρηση της δραστηριότητας της οικονομίας. Επισημαίνεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών στην Ελλάδα είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με τον ευρωπαϊκό ορισμό, πλειοψηφία του αριθμού των εταιρειών είναι στον τομέα των υπηρεσιών και κυρίως τουρισμού. Η ελληνική παραγωγική δομή δεν εστιάζει στην υποστήριξη του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της οικονομίας.

Στην παρούσα συγκυρία η δημοσιονομική επέκταση θα πρέπει να κατευθυνθεί κυρίως στην υποστήριξη του πρωτογενούς τομέα, του αγροτοδιατροφικού τομέα καθώς και της βιομηχανίας κατά προτεραιότητα. Το πρόβλημα στην ελληνική οικονομία είναι ο τραπεζικός τομέας που νοσεί από το κορωνοϊό των κόκκινων δανείων.

Η κυβερνητική επιλογή είναι η διοχέτευση της ρευστότητας στις επιχειρήσεις μέσω τραπεζικού τομέα αναχρηματοδοτώντας τις εταιρείες που επλήγησαν από την υγειονομική κρίση. Αυτό θα έχει ως συνέπεια οι τράπεζες με αυτό το πρόσχημα να ξεφορτώσουν σκελετούς και η ρευστότητα να είναι περιορισμένη στην πραγματική οικονομία. Ενώ για τους απασχολούμενους επιδόματα χωρίς εγγύηση απασχόλησης.

Αυτή προσέγγιση θα οδηγήσει σε διασπάθιση του κρατικού χρήματος και μείωση της ήδη αναιμικής ζήτησης. Για την αντιμετώπιση της κρίσης στην οικονομία προτείνεται η δημιουργία δύο κρατικών ταμείων εξειδικευμένου σκοπού και στελέχωση από το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Η Ελλάδα εισάγει το 75-80% των ειδών διατροφής και των υλικών αντιμετώπισης υγειονομικής κρίσης. Δεδομένου του απροσδιόριστου χρόνου της κρίσης, προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί σε παραγωγούς και επιχειρήσεις μεταποίησης αγροτικών προϊόντων, ώστε να γίνει σταδιακά υποκατάσταση εισαγωγών στη διατροφή. Την ίδια στιγμή πρέπει να υποστηριχθούν κατά προτεραιότητα οι βιομηχανίες με εξαγωγικό χαρακτήρα, των εξαγωγικών βιομηχανιών και των κρίσιμων τομέων για την υγεία.

Κατ’ εξαίρεση σε αυτούς τους τομείς προτείνεται η απευθείας μεταβίβαση κρατικών κονδυλίων στις επιχειρήσεις, μέσω κρατικού ταμείου (sovereignfund). Τα κονδύλια θα μεταφέρονται στην εταιρεία μετά από ταχεία αξιολόγηση, ως νέο μετοχικό κεφάλαιο χωρίς αλλαγή διοίκησης των εταιρειών και με υποχρέωση διατήρησης της απασχόλησης. Στους μεμονωμένους παραγωγούς η μεταφορά κονδυλίων θα παρέχεται ως άμεση επιδότηση για διατήρηση και αύξηση πρωτογενούς παραγωγής. Με την σταθεροποίηση της οικονομίας θα παρέχεται η δυνατότητα σταδιακής αποπληρωμής του δημοσίου, είτε εξαγοράς του μετοχικού κεφαλαίου.

Επίσης,προτείνεται η δημιουργία κρατικού ταμείου (fund) με λειτουργία clearinghouse για την διαχείριση των τρεχουσών συναλλαγών. Όλες οι πληρωμές προς το  δημόσιο, τους ιδιώτες και τράπεζες αναστέλλονται και δημιουργούνται αντίστοιχες απαιτήσεις από το ταμείο. Το ταμείο  αφού εκκαθαρίζει ηλεκτρονικά τις υποχρεώσεις εταιρειών, το τελικό αποτέλεσμα βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.

Αυτό το ταμείο απευθύνεται στις εταιρείες υπηρεσιών όπως τουρισμού, εστίασης και εμπορίου. Όλες οι συναλλαγές τους καταγράφονται και παγώνουν οι πληρωμές για δύο μήνες. Μετά την εκκαθάριση όλων των συναλλαγών ενοικίων, προμηθευτών, υποχρεώσεων προς δημόσιο κλπ, το τελικό ποσό μετά το καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Μετά το πέρας περιορισμένου χρονικού διαστήματος (πχ δύο μηνών) δημιουργείται απαίτηση του δημοσίου, η οποία διευθετείται σε εύλογο χρονικό διάστημα.

Ειδικότερα ως προς τα ενοίκια των επιχειρήσεων με υποχρέωση διακοπής δραστηριότητας, το ταμείο προχωρεί σε βραχυχρόνια αναδιαπραγμάτευση των ενοικίων. Το κράτος καλύπτει πλήρως την μισθοδοσία των απασχολουμένων στις εταιρείες ή καταβάλει επιδόματα σε εργαζόμενους (τουρισμός) με βάση τις καταστάσεις εργαζομένων της ίδιας περιόδου την προηγούμενη χρονιά.

Αυτές οι προτάσεις είναι ρεαλιστικές και επισημαίνεται ότι τα σχετικά ταμεία (fund) υπάρχουν ήδη, υπάγονται στο Υπουργείο Ανάπτυξης και απαιτείται μόνο η περαιτέρω στελέχωση τους ή outsourcing. Η πρόταση αποσκοπεί στην έκτακτη διαχείριση της οικονομίας,αποφεύγοντας τη διαχείριση της κρίσης με πελατειακά κριτήρια. Όσο και αν ενοχλεί τη νεοφιλελεύθερη προσέγγιση το κράτος αντιμετωπίζει την υγειονομική κρίση και μόνο το κράτος μπορεί να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση. Τα μέσα υπάρχουν η πολιτική βούληση υπάρχει;