του Σωτήρη Σιδέρη

Θα πρέπει να είναι η πρώτη φορά στην σύγχρονη ιστορία της που η Τουρκία βρίσκεται εγκλωβισμένη σε αδιέξοδες καταστάσεις που η ίδια δημιούργησε.
Ούτε μετά την στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο δεν ήταν αντιμέτωπη με τόσα προβλήματα, αντίθετα , το 1974 είχε πολλά στηρίγματα στο έγκλημά της. Σήμερα , παρατηρούμε μια χώρα  στη δίνη ατέλειωτων παζαριών  που γίνονται εμμονές, μετέωρους  τακτικισμούς, επιθετικότητα και παραβατικότητα ενίοτε χωρίς νόημα, με προβλήματα στρατηγικού προσανατολισμού και χωρίς συμμάχους.
Η Τουρκία του Ερντογάν παραπαίει μεταξύ Δύσης και Ανατολής, μεταξύ Ρωσίας και Ιράν, έχοντας απέναντί της τον δυτικό κόσμο. Όχι γιατί αυτό επέλεξε η Δύση, αλλά γιατί εκεί οδήγησαν τα πράγματα οι ίδιοι οι Τούρκοι στην προσπάθειά τους να  επιβάλλουν τις θέσεις τους. Όπως στο κουρδικό και την Ανατολική Μεσόγειο .

Αν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί της κάνουν το επόμενο βήμα και επιτεθούν στο Ιράν, η Τουρκία θα γνωρίσει πρωτοφανή κρίση, καθώς σήμερα προμηθεύεται μεγάλες ποσότητες πετρελαίου από την Τεχεράνη, νόμιμα ή παράνομα και η οικονομία της στηρίζεται στη σχέση με το Ιράν. Γεωπολιτικά θα είναι επίσης πλήγμα γιατί η Άγκυρα δεν θα πάρει θέση υπέρ των ΗΠΑ , γεγονός που θα οξύνει ακόμη περισσότερο τις σχέσεις με την Ουάσιγκτον.
Στην Ανατολική Μεσόγειο η Τουρκία βιώνει την πολιτική απομόνωσή της. Έχει δημιουργήσει τετελεσμένα με την παρουσία γεωτρύπανου ενός της Κυπριακής ΑΟΖ, αλλά το παιχνίδι βρίσκεται ακόμη στην αρχή και η συνέχεια θα είναι πιο δύσκολη . Μια συνδυασμένη κρίση, δηλαδή επιδείνωση λόγω Ιράν και επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ λόγω των γεωτρύπανων θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη στην Τουρκία. Και έπεται συνέχεια. Στην Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 20-21 Ιουνίου θα ανέβουν οι τόνοι κατά της Τουρκίας και αν δεν  υπάρξουν αλλαγές στην στάση της Άγκυρας στην συνέχεια, τον Δεκέμβριο η Τουρκία θα έχει σοβαρό πρόβλημα.

Διεθνής ρευστότητα

Επικρατεί ρευστότητα παντού. Η ΕΕ δεν έχει  συνοχή όσον αφορά τα δικά της προβλήματα, φαίνεται όμως να έχει έναν σαφή προσανατολισμό υπέρ της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ενεργειακό. Αυτό καθιστά την Τουρκία ευάλωτη σε πιέσεις και σε κυρώσεις. Τα τετελεσμένα δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα. Το σημείο κλειδί στο ενεργειακό είναι με ποιο τρόπο θα διευθετηθεί, αν δηλαδή θα γίνει με τον ορθολογικό τρόπο, δηλαδή με  διαπραγμάτευση ή όχι. Η βία θα προκαλέσει  ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα στην Τουρκία από όσα μπορεί να της λύσει. ΄Αρα, ένα γενικευμένο αδιέξοδο είναι προ των πυλών.
Υπάρχουν δυνάμεις στις ΗΠΑ που απλώς παγιδεύουν τον Τραμπ  και προσπαθούν να τον συντρίψουν, ακόμη και αν αυτό γίνει με έναν πόλεμο κατά του Ιράν, τον οποίο πόλεμο θέλει το Ισραήλ για δικούς του λόγους. Η Τουρκία έχει περιορίσει  σημαντικά την όποια επιρροή διέθετε στα κέντρα αποφάσεων της Ουάσιγκτον, κατά συνέπεια, μια κρίση με την Ελλάδα θα προκαλέσει ένα ιστορικής σημασίας ντόμινο εξελίξεων. ΗΠΑ και ΕΕ θα βρεθούν στο πλευρό της Ελλάδας, αν όχι απόλυτα σε σημαντικό βαθμό. Η Δύση και οι μεγάλες εταιρείες ενέργειας έχουν αποφασίσει να κάνουν το παιχνίδι με την Κυπριακή Δημοκρατία , το Ισραήλ και την Αίγυπτο απομονώνοντας την Τουρκία. Η Τουρκία μπορεί να αποσταθεροποιήσει ως ένα βαθμό την περιοχή, μπορεί να προκαλέσει αναταραχή, αλλά δεν μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα και αυτό είναι εις  βάρος της.
Στην Συρία το κλίμα είναι εκρηκτικό. Ο Άσαντ κερδίζει πόντους  και φέρεται αποφασισμένος  να διώξει την Τουρκία από τα συριακά εδάφη και μάλιστα έχοντας μαζί του τους Ρώσους. Ο Ερντογάν ίσως παίζει τα τελευταία χαρτιά του και αν χάσει την Κωνσταντινούπολη στις δημοτικές εκλογές της 23ης Ιουνίου θα έχει και σοβαρά εσωτερικά προβλήματα.
           

Ο φετιχισμός του παζαριού

Εν κατακλείδι, μια πολυετής στρατηγική του Ερντογάν στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Ο εσωτερικός εχθρός , υπαρκτός ή κατασκευασμένος θα αντεπιτεθεί. Στην εξωτερική πολιτική πήρε πολλά ρίσκα. Ήθελε να κάνει την Τουρκία υπερδύναμη και αφού απέτυχε , θα προσπαθήσει πρώτα να διασωθεί ο ίδιος και μετά  ό,τι μπορέσει.  Ο Ερντογάν συνομιλεί με τις μεγάλες χώρες αλλά από θέση αδυναμίας και όχι ισχύος. Παζαρεύει και με τον εαυτό του  πολλές φορές χωρίς να βγαίνει νόημα ως προς το ποιοι είναι οι στόχοι του.  Όσο πιο καθαρές  και πιο δυναμικές είναι οι θέσεις της Ελλάδας, τόσο περισσότερη ισχύ θα αντλεί μέσω των συμμαχιών της. Πρέπει δηλαδή η Ελλάδα να γίνει το αξιόπιστο κράτος, το αντίθετο του εμμονικού παζαριού του Ερντογάν.
Η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει να ποντάρει σε αυτό που κερδίζει. Στη διπλωματία. Προφανώς έχει ανάγκη από ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά χρειάζεται  και πιο ισχυρή διπλωματία. Που να μπορεί να αποδυναμώνει τον φετιχισμό του παζαριού της Τουρκίας και να ενισχύει τις συμμαχίες της με νέες ιδέες, χωρίς όμως να διολισθήσει σε τυχοδιωκτισμούς με το Ιράν και το μεσανατολικό. Και αυτό είναι σοβαρό πολιτικό θέμα που η Αθήνα θα βρει σύντομα μπροστά της ως  δίλημμα.