του Σωτήρη Σιδέρη

Με την συμφωνία των Πρεσπών η Ελλάδα εξάντλησε την όποια δυναμική είχε η θέση της έναντι  γειτονικών χωρών ότι θα εμποδίζει ή θα στηρίζει την ευρωπαική προοπτική τους αν δεν ικανοποιούνταν ορισμένες προϋποθέσεις.
Η Βόρεια Μακεδονία που ήταν μια από τους βασικούς αποδέκτες αυτής της θέσης ήταν ειδική περίπτωση γιατί μέσω της ένταξης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ εδραιώνει την  ύπαρξής της  ως κράτος, άρα ως ένα βαθμό λειτούργησε η ελληνική πολιτική. Η Αλβανία και η Τουρκία όμως δεν αντιμετωπίζουν  υπαρξιακά διλήμματα , οπότε είναι διαφορετικά τα πράγματα.

Σε δήλωσή του στο Βουκουρέστι μετά την τετραμερή Ελλάδας, Ρουμανίας, Σερβίας και Βουλγαρίας ο Αλέξης Τσίπρας άφησε να εννοηθεί ότι θα θέσει βέτο στην ΕΕ ενόψει της απόφασης του Ιουνίου για την έναρξη ενταξιακών  διαπραγματεύσεων με  την Αλβανία, με αφορμή νέες αποφάσεις στα Τίρανα για αναγκαστικές απαλλοτριώσεις περιουσιών Ελλήνων της Χειμάρρας. 
Το Σάββατο 30 Μαρτίου έγινε γνωστό ότι η αλβανική κυβέρνηση απέσυρε το ΦΕΚ για τη δήμευση περιουσιών των Ελλήνων της Χειμάρρας, αλλά η  κίνηση αυτή δεν αλλάζει την ουσία  των προβλημάτων γιατί πρόκειται για ένα επι μέρους ζήτημα με συνεχείς μεταπτώσεις που πάντα καταλήγουν αρνητικά για την ελληνική μειονότητα. Το ζητούμενο είναι η αλλαγή της μειονοτικής πολιτικής και αυτή δεν αλλάζει στα Τίρανα.
Σε κάθε περίπτωση , μειωμένο ειδικό βάρος έχει και η απειλή για βέτο από τον Έλληνα πρωθυπουργό. Η Αλβανία βρίσκεται αντιμέτωπη και με άλλες χώρες της ΕΕ που δεν θέλουν ούτε να ακούνε για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Αλλά και το ίδιο το πολιτικό σύστημα στην Αλβανία είναι τόσο πολύ βυθισμένο στην σαπίλα που  δεν έχει ως προτεραιότητα την ευρωπαική προοπτική της χώρας αλλά την διατήρηση του υφιστάμενου συστήματος  .  Πολλοί στα Τίρανα θεωρούν ότι η ευρωπαική πορεία της Αλβανίας είναι πολιτικό ζήτημα και στο πλαίσιο αυτό θα κινηθούν ευελπιστώντας ότι το Βερολίνο θα βοηθήσει την κατάλληλη στιγμή.
Σημειωτέον  ότι ένας από τους βασικούς όρους που έχει θέσει η ΕΕ είναι να μεταρρυθμιστεί το δικαστικό σύστημα  και να ενισχυθεί η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και να αντιμετωπιστεί η διαφθορά. Αυτό ακριβώς δεν θέλουν ούτε ο Ράμα , ούτε ο Μπερίσα.            

   
Οι ψευδαισθήσεις

Έλληνες διπλωμάτες παρατηρούν μια αντιστοιχία στην πολιτική της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας και της Αλβανίας, τηρουμένων των αναλογιών. Εδώ και χρόνια η Τουρκία οικοδομεί την αναθεωρητική της πολιτική στο Αιγαίο και η Ελλάδα , εκτός τόπου και χρόνου, αντί να οικοδομήσει την δική της πολιτική αποδόμησης της τουρκικής πολιτικής, επαναλαμβάνει μονότονα και χωρίς νόημα ότι η πολιτική της Άγκυρας δεν συνάδει με τα ευρωπαικά στάνταρς και ότι θα επηρεαστούν οι ευρωτουρκικές σχέσεις.
Πρόκειται για μια γενικευμένη ψευδαίσθηση που έχει κυριεύσει τα ελληνικά πολιτικά κόμματα γιατί η Τουρκία  εδώ και χρόνια , με δική της πρωτοβουλία , ουσιαστικά αρνείται  την προοπτική ένταξης στην ΕΕ. Οι συντηρητικές και ακροδεξιές δυνάμεις στην Ευρώπη επίσης  δεν θέλουν την Τουρκία, οπότε η Ελλάδα φαντάζει αλλόκοτη πολιτικά όταν θέτει ζητήματα στήριξης της ευρωπαικής προοπτικής  της Άγκυρας.
Επειδή στην Αθήνα δεν υπάρχουν δυνάμεις που θα σχεδιάσουν μια νέα πολιτική,  τα κόμματα εξουσίας οχυρώνονται  πίσω από τις ψευδαισθήσεις τους και έτσι  απλά μεταφέρουν το πρόβλημα από κυβέρνηση σε κυβέρνηση, ενώ η Τουρκία συνεχίζει και αναβαθμίζει τις απειλές της.  
Η Αλβανία  κυριαρχείται από  εθνικιστικές τάσεις. Εδώ και χρόνια έχει αρχίσει να παίρνει τη γη από τους Έλληνες στο όνομα επενδύσεων  αλλά είναι βέβαιο ότι αποσκοπεί στην απομάκρυνση των Ελλήνων από τη νότια Αλβανία, κάτι που σταθερά και επί χρόνια το καταφέρνει.  Με διάφορες προφάσεις αρνείται να υπογράψει την συμφωνία πακέτο που περιλαμβάνει και την ΑΟΖ. Βήμα προς βήμα, η Αλβανία έχει επιβάλλει την ατζέντα της δηλαδή τη μη πρόοδο με την Ελλάδα , ενίοτε επιλέγει και την όξυνση, χωρίς μέχρι τώρα η Αθήνα να έχει βρει το αντίδοτο.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει ζητήσει να ψηφιστεί νόμος για τον σεβασμό των δικαιωμάτων της μειονότητας και την κατάργηση των αναχρονιστικών μειονοτικών ζωνών. Ούτε αυτό κάνει ο Ράμα, οπότε τον Ιούνιο ή θα υπάρξει αναβολή για την Αλβανία ή θα θέσει βέτο ο Τσίπρας. Δηλαδή η απαίτηση της Ελλάδας δεν ήταν να ανακληθεί το ΦΕΚ για τις περιουσίες, αλλά να ψηφιστεί ο νόμος για την μειονότητα και αυτό δεν έχει γίνει.
           

Κρίση ενόψει

Επειδή όμως η κατάσταση στην Αλβανία έχει εκτροχιαστεί εδώ και καιρό και η αντιπολίτευση του Μπερίσα είναι στους δρόμους ζητώντας την παραίτηση Ράμα, τα πράγματα προβλέπεται να πάρουν άγρια τροπή. Σε περίπτωση  είτε ελληνικού βέτο,  είτε άρνησης άλλων χωρών να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις η Αλβανία, ο Ράμα , σύμφωνα με Έλληνες διπλωμάτες θα κατηγορήσει την Ελλάδα για τα όποια δεινά της  Αλβανίας, ο εθνικισμός και ο ανθελληνισμός θα οξυνθούν και η εσωτερική αντιπαράθεση θα εξελιχθεί σε πασαρέλα κατά της Ελλάδας. Με απλά  λόγια ο Ράμα έχει ήδη σχεδιάσει την αντίδρασή του σε περίπτωση ελληνικού βέτο στην ΕΕ. 
Η Ελλάδα πρέπει άμεσα να αλλάξει πολιτική. Να εγκαταλείψει το πακέτο συμφωνίας που μάλιστα συνέφερε αρκετά την Αλβανία και να επιλέξει την βήμα  προς βήμα προσέγγιση. Για κάθε βήμα της Αλβανίας, θα απαντά η Ελλάδα θετικά. Όσο τα Τίρανα αρνούνται, η Ελλάδα θα πρέπει να  έχει έτοιμες εναλλακτικές πολιτικές.  Η Αλβανία πρέπει να αντιληφθεί ότι υπάρχουν και όρια που δεν είναι δυνατόν να ξεπεραστούν και αυτό είναι ευθύνη της κυβέρνησης.
       

Πολιτική χωρίς ισορροπίες       

Μπαίνουμε σε εποχή όπου ο πολιτικός ορθολογισμός θεωρείται μειονέκτημα και αυτό είναι μια από τις αιτίες της απορρύθμισης των διεθνών σχέσεων.
 Η Ελλάδα προσπάθησε επί χρόνια να συζητήσει με την Τουρκία και την Αλβανία σε λογική βάση και να βρει λύσεις. Αυτή η πολιτική   φαντάζει ως υποχωρητική έναντι της Αλβανίας και φανερά κατευναστική έναντι της Τουρκίας. Και στις δύο περιπτώσεις ο ορθολογισμός δεν εκτιμήθηκε.
 Στην εποχή της ανόδου των ακροδεξιών τάσεων, της αμφισβήτησης, της οργής ,  των αντισυστημικών ειδώλων της μισαλλοδοξίας και των εθνικισμών, τα προβλήματα αυτά θα οξυνθούν και οι μάζες θα απαιτούν επιδείξεις επιθετικού πατριωτισμού, αλλά δεν  θα είναι τίποτα παραπάνω από εθνικισμός . Η ΝΔ, αν γίνει κυβέρνηση θα κληθεί να διαχειριστεί τον εθνικισμό που έσπειρε.  Είναι θέμα χρόνου οι αμφισβητήσεις για την Συμφωνία των Πρεσπών να κινηθούν προς την πλευρά της Αλβανίας με νέα ατζέντα και  θα ζητείται περισσότερο σθένος έναντι της Τουρκίας. Σε αυτές τις νέες φάσεις δεν εξετάζονται οι δυνατότητες , η  διπλωματική ισχύς οι συμμαχίες και η λογική των θέσεων που πρέπει να έχει η Ελλάδα, αλλά η τυφλή δικαίωση ενός κόσμου που απλά νομίζει ότι είναι εύκολο η Ελλάδα να γίνει σκληρή και διεκδικητική.
Η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο σχέδιο πριν οι κραυγές γίνουν κυβέρνηση. Χρειάζεται φυσικά τόλμη, επαναπροσδιορισμό ορισμένων θέσεων, αξιοποίηση των συμμαχιών της και αποφασιστικότητα. Δυστυχώς , προς το παρόν, η απόσταση που μας χωρίζει από ένα τέτοιο σχέδιο ,είναι η χαώδης απόσταση μεταξύ λογικής και παραλογισμού. Και αυτό σημαίνει περιπέτειες…