του  Σωτήρη Σιδέρη

 Η δημιουργία νέων σχημάτων ασφάλειας, πέραν του ΝΑΤΟ ή συμπληρωματικά σε αυτό,  σε έναν κόσμο που κλονίζεται  από μετακινήσεις πληθυσμών, φτώχεια, πολέμους και νέους παγκόσμιους παίχτες , φέρνει την Ελλάδα μπροστά σε νέα δεδομένα και μπροστά στην ανάγκη να κάνει τις δικές της επιλογές στην εξωτερική της πολιτική.  Το γεγονός ότι  η Ελλάδα έχει συσσωρευμένα προβλήματα δεκαετιών με γειτονικές χώρες καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη η χώρα μας,  όχι μόνο να ακολουθήσει τις εξελίξεις , αλλά και  να τις  συνδιαμορφώσει.

Η απόφαση της Γερμανίας και της Γαλλίας να προωθήσουν την ιδέα του ευρωπαικού στρατού θα προκαλέσει νέα δεδομένα  για την Ελλάδα, αλλά και όλον τον πλανήτη. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν διαφωνίες  για τη σχέση του με το ΝΑΤΟ , το Παρίσι  και το Βερολίνο φιλοδοξούν να γίνουν ο τρίτος πόλος μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και να προωθήσουν και την δική τους πολεμική βιομηχανία. Αν και είναι νωρίς ακόμη,  η Ελλάδα αναμένεται να θέσει έγκαιρα,  ερωτήματα σχετικά με το  πως σχεδιάζεται να λειτουργεί ο ευρωπαικός στρατός στο Αιγαίο , την Ανατολική Μεσόγειο ή τα βαλκάνια, ποιο θα είναι δηλαδή το στρατιωτικό του δόγμα, κάτι που αφορά άμεσα τα ελληνικά συμφέροντα. Ευρωπαικός στρατός  χωρίς  ρήτρα προστασίας των συνόρων της Ελλάδας, δεν έχει λογική.
Σημαντικό είναι  επίσης να αποσαφηνιστεί  τι θα συμβεί αν εκλεγεί ο Βέμπερ επικεφαλής της Επιτροπής, καθώς  διακηρύσσει την διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Τουρκίας-ΕΕ. Η Ελλάδα που στήριξε μια στρατηγική 20 ετών,  την υπό όρους προώθηση των ευρωτουρκικών σχέσεων, τώρα θα κληθεί ενδεχομένως να τροποποιήσει αυτή την στρατηγική. Άρα η Ευρώπη θα κληθεί να αποφασίσει τι σημαίνει Ειδική Σχέση ΕΕ-Τουρκίας που προωθεί το Βερολίνο, ποια καθήκοντα και ποια δικαιώματα θα έχει η Άγκυρα, λαμβάνοντας υπόψη φυσικά και τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα.

Ανατολική Μεσόγειος

Η σταδιακή μετάβαση από το πετρέλαιο στο φυσικό αέριο, η αξιοποίηση και η προστασία των νέων ενεργειακών πηγών(που κινούν την παγκόσμια οικονομία ) και οδών, η όξυνση των ανταγωνισμών για ανασχεδιασμό των ζωνών επιρροής προκαλούν αναστατώσεις και θέτουν νέα και ισχυρά διλήμματα σε πολλές χώρες , φυσικά και στην Ελλάδα που βρίσκεται σε κρίσιμη γεωπολιτικά θέση.
Είναι πλέον σαφές ότι οι ΗΠΑ πρωταγωνιστούν για την δημιουργία ενός νέου σχήματος ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο . Για να επιτευχθεί όμως αυτός ο στόχος απαιτούνται δύο πράγματα. Πρώτον, να τεθούν σε νέα βάση οι σχέσεις του Ισραήλ με ορισμένες χώρες της περιοχής, πράγμα που ήδη συμβαίνει με την εξομάλυνση των σχέσεων Ισραήλ, Αιγύπτου, Ιορδανίας , Σαουδικής Αραβίας και άλλων. Δεύτερον, να αντικατασταθεί η Τουρκία λόγω κρίσης με την Δύση, με την αναβάθμιση των σχέσεων και του ρόλου της Ελλάδας και της Κύπρου.

Το νέο σκηνικό, δεν περιλαμβάνει την επέκταση του ΝΑΤΟ προς τη Μεσόγειο, αλλά μια νέα δομή ασφάλειας,  που θα έχει στο επίκεντρό της  όμως το δόγμα του ΝΑΤΟ για την προστασία των ενεργειακών πηγών, τον έλεγχο των θαλασσίων οδών και την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.  Κυβερνητικές και διπλωματικές πηγές διαβεβαιώνουν ότι η στρατηγική της Ελλάδας στην περιοχή , με κανέναν τρόπο δεν σημαίνει την συμμετοχή της σε άξονες που στρέφονται κατά άλλων χωρών, κάτι στο οποίο αντιτίθεται και  ο πρωθυπουργός .

 

Ελλάδα -Τουρκία

Η Τουρκία επιχειρεί,  συνήθως με άτακτες και απειλητικές κινήσεις κυρίως εναντίον της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, να  προβάλλει τις διεκδικήσεις της. Η Ελλάδα έχει διμερή προβλήματα με την Τουρκία στο Αιγαίο, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο. Με τις απειλές της και τις διαρκείς προκλήσεις, η Άγκυρα προσπαθεί να επιβάλλει την ατζέντα της χωρίς μέχρι στιγμής να γίνεται κατανοητό τι ακριβώς θέλει να κάνει για να οριοθετηθούν οι θαλάσσιες ζώνες. Αν δηλαδή θέλει διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα ή εν μέσω έντασης να προκαλέσει στρατιωτική κρίση και διαπραγματεύσεις σε νέα βάση. Προς το παρόν προσπαθεί να ακυρώσει τις ήδη υπάρχουσες συμφωνίες της Λευκωσίας κάτι που ήδη έχει κριθεί εις βάρος της  και να εμποδίσει την Ελλάδα να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

Υπό αυτό το πρίσμα η επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Κωνσταντινούπολη ίσως αποδειχθεί κομβικής σημασίας για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων, όπως και διαφαινόμενη επανέναρξη των συνομιλιών για το κυπριακό. Αν η Τουρκία επιθυμεί πράγματι την συνέχιση των διαπραγματεύσεων  με την Ελλάδα, τότε μπορεί να συμβάλλει στην υιοθέτηση ενός διαπραγματευτικού οδικού χάρτη με βάση το διεθνές δίκαιο .  Η διακίνηση χαρτών χωρίς νομική μάλιστα υπόσταση δεν θα επηρεάσουν την ήδη ισχυρή νομική θέση της Ελλάδας. Κατά συνέπεια, γκρίζες ζώνες, λεονταρισμοί και επίδειξη ισχύος δεν γίνονται αποδεκτές.

Κάποια στιγμή όμως,  θα πρέπει να γίνει αποδεκτό από τους εθνικιστές και στις δύο πλευρές του Αιγαίου ότι,  η επήρεια του Καστελλόριζου είναι σημαντική  , αλλά όχι 100% όπως επιθυμούν κάποιοι στην Ελλάδα και σίγουρα όχι μηδενική όπως παραμυθιάζονται κάποιοι στην Άγκυρα. Αν δηλαδή επικρατήσει η λογική, τα υπόλοιπα θα φαίνονται πιο εύκολα.

                 

Στα βαλκάνια
 

Η εικόνα στα βαλκάνια είναι ιδιαίτερα σύνθετη . Η απουσία στρατηγικού προσανατολισμού, η εμπλοκή μεγάλων χωρών, της ΕΕ, των ΗΠΑ, της Ρωσίας και τα εσωτερικά προβλήματα εθνικισμών, δημοκρατίας και ανάπτυξης καθιστούν τα βαλκάνια ευάλωτα σε κρίσεις.

 Στα ειδικότερα ζητήματα, αν η κυβέρνηση,  καταφέρει να επαναφέρει τα Τίρανα στο τραπέζι των συνομιλιών και να υπογραφεί η συμφωνία, αν όχι το πακέτο, έστω η συμφωνία για την ΑΟΖ και την προστασία της μειονότητας έναντι της άρσης του εμπολέμου καθεστώτος, τότε θα αλλάξουν πολλά στα βαλκάνια. Όταν σε λίγους μήνες αρχίσει να εφαρμόζεται η συμφωνία των Πρεσπών και υπάρξει η συμφωνία με τα Τίρανα, αφού πρώτα εξοστρακιστεί ο εθνικιστικός λόγος , τότε είναι βέβαιο ότι  θα αλλάξουν τα δεδομένα και ένα νέο βήμα για την ασφάλεια  θα πάρει τη θέση της αβεβαιότητας. Αντίθετα, αν επικρατήσουν οι εθνικισμοί, τα φαντάσματα του παρελθόντος θα πάρουν σάρκα και οστά.

 

Οδικός χάρτης

Είναι  ωστόσο ανάγκη  η Αθήνα , πέρα από τα συμμαχικά σχήματα ,να διατηρεί  διμερείς ανοιχτούς και ενεργητικούς διαύλους με όλες τις χώρες της περιοχής, δηλαδή τον δικό της εθνικό οδικό χάρτη.

Πίσω από αυτή την πρωτοφανή κινητικότητα, σύγχυση, βία και αλλαγής των ισορροπιών το μείζον ζήτημα είναι η ασφάλεια της χώρας.  Η ασφάλεια της Ελλάδας είναι στρατηγική επιλογή και  κατ εξοχήν πατριωτική πολιτική. Αριστερή πολιτική, όπως εκδηλώνεται ήδη από τον Α. Τσίπρα,  είναι αυτή που διαμορφώνει συνθήκες απώθησης των κινδύνων και  υπεράσπισης της εθνικής κυριαρχίας, ώστε σε συνθήκες ειρήνης  και δημοκρατίας να αναπτυχθεί και να  προοδεύσει  η Ελλάδα.

Εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία όπως και ευημερία   χωρίς ασφάλεια δεν έχει εφευρεθεί ακόμη. Δυστυχώς, η  ενσωμάτωση της ΝΔ σε ακροδεξιές λογικές τύπου Όρμπαν, Σαλβίνι και Βέμπερ  δεν υπηρετούν κανέναν πραγματικό πατριωτικό στόχο, αντίθετα αποδυναμώνεται  η δυνατότητα της χώρας να αντιμετωπίσει ενωμένη διλήμματα , προκλήσεις , απειλές και φυσικά τις νέες ευκαιρίες που παρουσιάζονται.

Διχαστική πολιτική είναι αυτή που αποδυναμώνει την ενότητα του λαού και αυτή που εκκολάπτεται στη φωλιά του φιδιού και  όχι αυτή που ανοίγει τον δρόμο για μια ισχυρή Ελλάδα.

 
...