Την ώρα που ο Βλάντιμιρ Πούτιν έφτανε στην Άγκυρα, η τουρκική εφημερίδα YeniSafak, είχε εικόνες από την απόσυρση αμερικανικού στρατιωτικού υλικού από την βάση του Ιντσιρλίκ, την μεγαλύτερη Αμερικανική-ΝΑΤΟική βάση στην Μέση Ανατολή. Συγχρόνως τα τουρκικά ΜΜΕ δημοσιεύουν εικόνες από την κουρδική πόλη Manbij, στην  βόρεια Συρία, όπου οι Αμερικανοί εγκαθιστούν δύο ακόμα βάσεις  σε μια περιοχή την οποία ο Ερντογάν δήλωσε ότι θα καταλάβει.
Εκατό περίπου χιλιόμετρα από τα  Άδανα (περιοχή όπου βρίσκεται η βάση του Ιντσιρλίκ), στο Ακούγιου, η Τουρκία ετοιμάζει τις εγκαταστάσεις  για να τοποθετηθεί το πυρηνικό εργοστάσιο το οποίο ετοιμάζει η Ρωσία. Ο Πούτιν υποσχέθηκε ότι το εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας θα είναι έτοιμο το 2023, χρονιά που η σύγχρονη Τουρκία θα γιορτάζει τα 100 χρόνια από την ίδρυση της.

Οι αλλαγές ισορροπιών στην περιοχή είναι ραγδαίες  και δείχνουν να είναι και βίαιες.  Μπροστά μας διαδραματίζονται μετατοπίσεις συνόρων, αλλαγή συμμαχιών, μετάλλαξη χωρών, πράγματα που δεν θα μπορούσαμε να τα δεχθούμε πριν από δυο –τρία χρόνια. Δεν βιαζόμαστε να κάνουμε προβλέψεις και να αναφερθούμε στα πιθανά σενάρια, αλλά οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Και φυσικά μας αφορούν, αφού ο Ερντογάν απειλεί τους δυτικούς αν δεν του δώσουν περιοχές με φυσικό αέριο και αγωγούς, δηλαδή περιοχές της Κύπρου και του νότιου Αιγαίου. Ο  Ερντογάν όμως οραματίζεται και κάτι ακόμα. Στα 100 χρόνια (2023) από την ίδρυση της νέας Τουρκίας, να παραδώσει ένα κράτος μεγαλύτερο απ αυτό που άφησε ο Κεμάλ Ατατούρκ και ισχυρότερο, μια μεγάλη στρατιωτική δύναμη, γιατί όχι μια πυρηνική δύναμη.

«Θέλουμε να έχουμε το πρώτο πυρηνικό εργοστάσιο το 2023, στην 100η επέτειο από την ίδρυση της Τουρκίας» είπε ο Ερντογάν  κατά την υποδοχή του Πούτιν. «Θα κάνουμε ότι μπορούμε για να υλοποιήσουμε αυτό τον στόχο» απάντησε ο Β. Πούτιν.

Η εικόνα του αμερικανικού μεταγωγικού στο οποίο φορτώνεται αμερικανικό υλικό από την βάση του Ιντσιρλίκ, είναι ενδεικτική του κακού κλίματος στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας. Σύμφωνα με τις πληροφορίες των τουρκικών ΜΜΕ , από την μεγαλύτερη βάση που είχαν οι Αμερικανοί στην Μέση και Εγγύς Ανατολή (μαζί με την βάση του Κατάρ) μεταφέρθηκε υλικό 40 τόνων, δηλαδή φορητός οπλισμός. Το υλικό αυτό μεταφέρθηκε με ένα μεταφορικό αεροσκάφος,  C-5M Super Galaxy , που ανήκει στην 22η Αεροπορική Βάση στην Καλλιφόρνια. Τα τουρκικά ΜΜΕ δεν αναφέρουν που μεταφέρθηκε το υλικό που αποσύρθηκε από το Ιντσιρλίκ.

Το ενδεχόμενο της αποχώρησης των Αμερικανών από την βάση του Ιντσιρλίκ, είναι γνωστό εδώ και πολύ καιρό. Στις αρχές Μαρτίου μάλιστα ισραηλινές και αραβικές  εφημερίδες έγραφαν ότι οι Αμερικανοί αποχωρούν από την Τουρκία και ιδιαίτερα από την μεγαλύτερη βάση της Μέσης Ανατολής το Ιντσιρλίκ. Την επόμενη μέρα το αμερικανικό Πεντάγωνο έβγαλα ανακοίνωση με την οποία διέψευδε την οποιαδήποτε αποχώρηση από το Ιντσιρλίκ, ακόμα και το ενδεχόμενο να υπάρχουν σενάρια για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Γεγονός είναι ότι η αποχώρηση αμερικανικών στρατευμάτων – υλικών από μια οποιαδήποτε Βάση ανά τον κόσμο, προβλέπεται πολύ πριν με αποφάσεις του Κογκρέσου (κατόπιν εισήγηση του πενταγώνου) και με πρόβλεψη για τα απαραίτητα κονδύλια, και φυσικά για τα κονδύλια μεταφοράς του υλικού σε κάποια άλλη εγκατάσταση.
Το όλο θέμα αποκτά διαστάσεις θρίλερ, γιατί πραγματικά δεν είναι ακόμα αποσαφηνισμένο επισήμως και ανεπισήμως τι ακριβώς θα πράξουν οι Αμερικανοί. Δεν αποκλείεται εκτός όλων των άλλων και αυτό να βρίσκεται στο πλαίσιο  του σκωτσέζικου ντους, στο οποίο υποβάλλουν οι Αμερικανοί τον Ερντογάν. Οι σχέσεις   ΗΠΑ- Τουρκίας είναι βέβαιο ότι δεν είναι καλές ειδικά μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Ο Ερντογάν δηλώνει ευθέως ότι οι Αμερικανοί ήθελαν να τον ανατρέψουν.
Παρ ολ αυτά χρειάζεται ιδιαίτερη υπομονή έως ότου φανεί με σαφήνεια τι ακριβώς θα πράξουν οι Αμερικανοί με την Βάση του Ιντσιρλίκ.

Ώρες πριν φτάσει ο Πούτιν στην Άγκυρα, ο τουρκικός Τύπος  είχε εκτενή  ρεπορτάζ από την βόρεια Συρία και συγκεκριμένα από την περιοχή του Manbij, την πόλη που απείλησε ότι θα καταλάβει ο Ερντογάν μετά το Αφρίν.

Την ευρύτερη περιοχή  ελέγχουν και κατοικούν κούρδοι της Συρίας. Τις προηγούμενες μέρες υπήρχαν συγκεχυμένες πληροφορίες  που ήθελαν του Αμερικανούς να αποσύρονται από την περιοχή, εγκαταλείποντας τους Κούρδους στα τουρκικά τανκς και αεροπλάνα.

Ξαφνικά από τον τουρκικό Τύπο βλέπουμε εικόνες  επέκτασης της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες από την περιοχή (όπως γράφουν τα τουρκικά ΜΜΕ) οι Αμερικανοί δημιουργούν δυο νέες εγκαταστάσεις βόρεια της Manbij, κοντά στο χωριό Dadat, όπου επίσης κατοικούν Κούρδοι. Η περιοχή αυτή είναι ανατολικότερα του Αφρίν που έχουν εισβάλει οι τούρκοι, προς τον Ευφράτη ποταμό και πάντως πολύ κοντά στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας. Είναι επίσης πολύ κοντά στο Χαλέπι πόλη την οποία ελέγχουν τα συριακά στρατεύματα με την συνδρομή των Ρώσων.  Το στρατιωτικό υλικό φτάνει συνεχώς στην περιοχή. Μόλις η Τουρκία δήλωσε ότι θα καταλάβει την Manbij,  έφτασαν στην περιοχή επιπλέον 300 Αμερικανοί στρατιώτες με βαρύ εξοπλισμό.

Τα τουρκικά Μέσα φτάνουν στο σημείο να αναφερθούν στο ενδεχόμενο σύγκρουσης τούρκων και Αμερικανών στην περιοχή, αν η Άγκυρα αποφασίσει να κτυπήσει τους «τρομοκράτες του PKK» που κρύβονται στην περιοχή.

Η επίσκεψη Πούτιν

Η υποδοχή που επεφύλαξε ο Ερντογάν στον Πούτιν ήταν αυτοκρατορική. Μία ίλη έφιππων υποδέχθηκε τον Ρώσο Πρόεδρο τον οποίο και συνόδευσε από το αεροδρόμιο έως το Προεδρικό Μέγαρο (Παλάτι καλύτερα) του Ερντογάν. Στην  υποδοχή υπήρχε και διμοιρία ενόπλων με οθωμανικές στολές. Για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία τι καθεστώς επικρατεί στην Τουρκία.

Η σημασία που αποδίδει σήμερα ο Ερντογάν στη σχέση του με την Ρωσία είναι τεράστια. Από τις αρχές του 2016 ο Ερντογάν έχει συναντηθεί με τον Πούτιν 9 φορές και έχουν επικοινωνήσει τηλεφωνικών 24 φορές. Ο Ερντογάν δεν είχε με κανέναν άλλο ξένο ηγέτη τόσο πολύ τα τελευταία δύο χρόνια.

Την ώρα που βρίσκεται σε διαρκή αντιπαράθεση με την Ευρώπη και κυρίως με τις ΗΠΑ, η λογική κίνηση ήταν να αναζητήσει  νέα ισχυρή συμμαχία. Και την βρήκε (προς το παρόν βεβαίως) στη Μόσχα.
Ο Ερντογάν  αρχικώς έπαιξε το χαρτί της δημιουργίας χάους. Τον Νοέμβριο του 2015 οι τούρκοι κατέρριψαν ένα ρωσικό μαχητικό στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας. Αμέσως μετά η Άγκυρα ζήτησε την συνδρομή του ΝΑΤΟ, ώστε να αντιμετωπισθεί η …ρωσική επίθεση. ΟΙ Αμερικανοί και γενικώς το ΝΑΤΟ αρνήθηκαν βεβαίως να τσιμπήσουν. Φαίνεται μάλιστα ότι στην στρατιωτική επιτροπή του ΝΑΤΟ ξεκαθαρίστηκε στους Τούρκους αξιωματικούς ότι δεν πρόκειται να γίνει ένας …παγκόσμιος πόλεμος για χάρη της Τουρκίας. Η Μόσχα απείλησε με αντίποινα την Τουρκία. Ο Ερντογάν  έσπευσε στη Μόσχα ζητώντας συγνώμη και λέγοντας ότι πρόκειται για λάθος. Ήταν όμως και η αρχή μιας στενής συνεργασίας Μόσχας-Άγκυρας. Ένα χρόνια αργότερα τον Δεκέμβριο του 2016, δολοφονείται στην Άγκυρα σε Έκθεση ζωγραφικής ο Ρώσος πρέσβης Αντρέι Καρλόφ από τούρκο , άνδρα της  φρουράς του Καρλόφ. (Μία μέρα πριν φτάσει ο Πούτιν στην Άγκυρα οι τουρκικές αρχές έβγαλαν διεθνές ένταλμα σύλληψης για τον μουσουλμάνο  ιερώμενο  Φετουλάχ Γκιουλέν και άλλους επτά ανθρώπους, συνεργάτες του Γκιουλέν. Ο δολοφόνος του Καρλόφ την ώρα που πυροβολούσε φώναξε «Αλλάχ Άκμπαρ» (Ο Θεός είναι ο πιο μεγάλος) και «Μην ξεχνάτε το Χαλέπι», αναφερόμενος προφανώς στην ανάμιξη της Ρωσίας στη γειτονική Συρία. Πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε επί τόπου από αστυνομικούς. Ο μοναδικός δηλαδή άνθρωπος που μπορεί να πει ποιος τον έβαλε, είναι νεκρός. Και ο Ερντογάν θέλει να πιστέψουμε ότι τον σκότωσε ο Γκιουλέν που ζει εδώ και 30 χρόνια στην Αμερική, μέσω του δικτύου του).

Και η δολοφονία Καρλόφ πέρασε χωρίς να αφήσει σκιά στις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας. Συνέβη αλλωστε μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016.

Ο λιγομίλητος Πούτιν δεν δηλώνει ένθερμος υποστηρικτής του Ερντογάν. Σίγουρα όμως αξιοποιεί την κόντρα του με τις ΗΠΑ. Και παρά το γεγονός ότι η Τουρκία εισβάλει στην Συρία (την οποία ελέγχει σε μεγάλο βαθμό η Ρωσία) του επιτρέπει να εμφανίζεται σαν κατακτητής.

Στην Άγκυρα την Τρίτη και την Τετάρτη δεν βρέθηκε μόνο ο Πούτιν αλλά και πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί. Οι τρεις χώρες είναι εγγυήτριες των ειρηνευτικών συνομιλιών της Αστάνα βάσει των οποίων έχουν εγκαθιδρυθεί ζώνες «αποκλιμάκωσης» στη σπαραζόμενη από τον πόλεμο Συρία. Οι συνομιλίες των τριών ηγετών αφορούσαν πρωτίστως την Συρία και την μοιρασιά της επιρροής. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι και το Ιράν δεν αγαπά ιδιαίτερα του Κούρδους γιατί διαθέτει  κουρδική μειονότητα άνω των 12- 15 εκατομμυρίων. Και τους Κούρδους τους στηρίζουν και το Ισραήλ και οι ΗΠΑ.

Υπήρξε σύμφωνα με πληροφορίες ένα ακόμα θέμα συζήτησης. Το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ , το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία να κτυπήσουν  το Ιράν, με την αιτιολογία της ανάπτυξης του πυρηνικού προγράμματος του. Το Ισραήλ (όπως και οι σαουδάραβες) θεωρεί ότι πηγή όλων των κακών είναι το Ιράν. Ταυτόχρονα και ο Ερντογάν  δηλώνει στόχος και θύμα των αμερικανικών σχεδίων. Υπάρχει λοιπόν μια κοινή βάση μεταξύ Ιράν και Τουρκίας, αίφνης υπάρχουν και κοινοί αντίπαλοι. Η Ρωσία εμφανίζεται αυτή την ώρα υποστηρικτής και των δύο. Και του Ιράν και της Τουρκίας. Στηρίζει δε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν εδώ και χρόνια, ενώ πλέον στηρίζει και το πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας.
Τα κοινά στοιχεία λοιπόν είναι πολλά, με μοναδικό αγκάθι την Συρία. Ο Ερντογάν έχει καταλάβει την περιοχή του Αφρίν , αλλά τόσο η Ρωσία όσο και το Ιράν στηρίζουν τον …Ασαντ, αρα δεν θέλουν να υποστηρίξουν κατάκτηση εδαφών της Συρίας από οποιοδήποτε τρίτο. Είναι πολύπλοκο αλλά είναι μια ακόμα αντίφαση στην πολύπλοκη ιστορία της Μέσης Ανατολής.

Πυρηνικά και s-400

Ο Ερντογάν υποδέχθηκε με ανοικτές αγκάλες τον Πούτιν περιμένοντας δύο πράγματα.

Πρώτον στήριξη  του πυρηνικού του προγράμματος και δεύτερον την αγορά των πυραύλων s-400. Και τα δύο ζητήματα εξελίσονται σε αγκάθι για τους αμερικανούς.

Η παράδοση των πυραύλων S-400 που έχει παραγγείλει η Τουρκία στη Ρωσία θα γίνει τον Ιούλιο 2019, δηλώνουν οι τούρκοι , αφού ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε την επιτάχυνση της εκτέλεσης του συμβολαίου.

 

«Έχουμε επισπεύσει για τον Ιούλιο 2019 τον χρόνο παράδοσης στο συμβόλαιο που υπογράψαμε με τη Ρωσία για την απόκτηση των S-400», έγραψε στο Twitter ο τούρκος  υφυπουργός Αμυντικής Βιομηχανίας Ισμαΐλ Ντεμίρ.

Ο σύμβουλος του Κρεμλίνου για την τεχνική και στρατιωτική συνεργασία Βλαντίμιρ Κόινε είχε δηλώσει τον Δεκέμβριο ότι η παράδοση των αντιαεροπορικών συστημάτων στην Άγκυρα θα ξεκινήσει «πιθανότατα προς το τέλος του 2019 με αρχές του 2020».

Όμως ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλ. Πούτιν δήλωσε την Τρίτη (3.4)  κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα ότι η Μόσχα θα επισπεύσει την παράδοση. «Η προτεραιότητα στη συνεργασία (Ρωσίας-Τουρκίας) στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας είναι η εφαρμογή της συμφωνίας της παράδοσης συστημάτων συστοιχίας πυραυλικών συστημάτων S-400 Triumf», τόνισε ο Πούτιν προσθέτοντας ότι οι προοπτικές για περαιτέρω παραδόσεις προηγμένων ρωσικών αμυντικών προϊόντων στην Τουρκία θα συζητηθεί διεξοδικά σε μια συνάντηση της διακυβερνητικής επιτροπής.

«Σχετικά με τους S-400, είναι μία απόφαση που αφορά την Τουρκία. Κλείσαμε συμφωνία για το θέμα των S-400, κλείσαμε τον φάκελο αυτόν, είναι μια τελειωμένη υπόθεση», είπε ο πρόεδρος της Τουρκίας απευθυνόμενος προς τους συμμάχους του ΝΑΤΟ που επέκριναν την απόφαση της Άγκυρας, εξαιτίας της μη συμβατότητας του ρωσικού συστήματος με τα νατοϊκά αμυντικά συστήματα.

Υπενθυμίζεται ότι νωρίτερα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απηύθυνε νέα προειδοποίηση για τους S-400 στην ‘Άγκυρα απαντώντας στην τοποθέτηση του Ρώσου πρόεδρου Βλαντιμίρ Πούτιν που έκανε λόγο για επίσπευση της παράδοσης του αντιπυραυλικού και αντιαεροπορικού συστήματος.

Συγχρόνως Πούτιν και Ερντογάν  εγκαινίασαν συμβολικά και με τηλεδιάσκεψη τις εργασίες για την κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου. Μια παραθαλάσσια περιοχή κοντά στην Μερσίνη, απέναντι από την Κερύνεια, δηλαδή τα κατεχόμενα της Κύπρου. Το εργοστάσιο αυτό θα στοιχίσει συνολικά στην Τουρκία 20 δις δολάρια, ενώ αναμένεται να παραδοθεί το 20123.  Η Τουρκία σχεδιάζει την κατασκευή ακόμα δύο πυρηνικών εργοστασίων στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας και στην ανατολική Θράκη κοντά στα ελληνικά σύνορα. Οι συνομιλίες  για την κατασκευή τους γίνονται με Ιάπωνες και ευρωπαίους.

 

Τηλέφωνο στον Βαρθολομαίο

Ο Πούτιν πάντως δεν ξέχασε και τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στον οποίο τηλεφώνησε από την Αγκυρα . Ο κ. Πούτιν ευχαρίστησε τον Παναγιότατο για τις συγχαρητήριες ευχές, που του απηύθυνε με την ευκαιρία της επανεκλογής του ως Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας και επίσης, για τις προσπάθειές του υπέρ της ενότητας της Ορθοδοξίας, για την Κανονική άδεια που χορήγησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο για να κτιστεί παρεκκλήσιο του Αγίου Ανδρέου στον περίβολο της πρεσβείας της χώρας του στην Άγκυρα, καθώς και για την υποδοχή που του επιφυλάχθηκε κατά τις δύο επισκέψεις του στο Άγιον Όρος. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στον σεβασμό του ρωσικού λαού προς την Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, αφότου ο πρίγκηπας Βλαδίμηρος και ο λαός του έλαβαν από αυτήν το χριστιανικό βάπτισμα, κάτι που αποτελεί, όπως είπε ο Πρόεδρος, γεγονός μεγάλης ιστορικής σημασίας. Ακόμα, ο κ. Πούτιν μετέφερε στον Οικουμενικό Πατριάρχη τον αδελφικό χαιρετισμό του Πατριάρχου Μόσχας και πάσης Ρωσίας Κυρίλλου και την ετοιμότητα του Μακαριότατου για την σύσφιξη των σχέσεων των δύο Εκκλησιών.