Του Σωτήρη Σιδέρη

Σε μια εμφανή αλλαγή ρητορικής , που μέχρι τώρα απέφευγε, ο Έντι Ράμα  επιτέθηκε  κατά Ελλήνων ακροδεξιών που πραγματοποίησαν συγκέντρωση στη Θεσσαλονίκη - όπου ο Ράμα μίλησε σε ομοεθενείς του -,  με συνθήματα για τη Βόρειο Ήπειρο, αλλά θα ήταν σωστός,  αν έλεγε όλη την αλήθεια. Δηλαδή αν αποδοκίμαζε  και τους Έλληνες ακροδεξιούς, αλλά και   τους εθνικιστές  της χώρας του  που ονειρεύονται  Μεγάλη Αλβανία και τους χάρτες που δείχνουν τα σύνορα της  Αλβανίας να είναι στην Πρέβεζα. Αυτό που πραγματικά έκανε,  ήταν να δώσει “πάσα” στους Αλβανούς εθνικιστικές και να προκαλέσει ένταση που δεν ωφελεί ούτε τον ίδιο, ούτε την Αλβανία.

 Τα παιχνίδια με τα σύνορα είναι καταστροφικά και  οφείλει να το ξέρει. Η Αθήνα δεν αποδοκίμασε τους διαδηλωτές και τα συνθήματά τους .  Άρα με την στάση τους και οι δύο κυβερνήσεις μόνο κακό κάνουν.  Το ελληνικό ΥΠΕΞ, ως συνήθως, έθεσε το ζήτημα των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στις ανακοινώσεις της και όχι στην πολιτική της δράση. Όσο δεν αντιμετωπίζονται τα διμερή προβλήματα, τόσο περισσότερο οι εθνικιστές θα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για υποδαύλιση των εντάσεων.

  Η μονομέρεια  με την οποία τοποθετήθηκε ο Ράμα στην Θεσσαλονίκη, ουσιαστικά είναι πάσα προς τον αλβανικό εθνικισμό και τους Τσάμηδες  και όχι μόνο και  ταυτόχρονα προκάλεσε αχρείαστη ένταση.  Ποιοί είναι οι πραγματικοί στόχοι του  Αλβανού πρωθυπουργού ;

Ο Αλβανός πρωθυπουργός πραγματοποίησε τη δεύτερη προεκλογική συγκέντρωση στη Θεσσαλονίκη μετά από αυτή της Αθήνας πριν από έξι μήνες.  Στην ομιλία του είπε μεταξύ άλλων ότι «οργανώθηκε μια διαμαρτυρία με γελοία φυλλάδια εμπνευσμένα από τους λεγόμενους "Βορειοηπειρώτες" και μόνο οίκτο μου δημιουργούν. Το "Βορειοηπειρώτες" είναι ένας νεκρός όρος, με τον καιρό έχει πεθάνει, μαζί με κάθε κουρασμένο όνειρο των ανθρώπων που σήμερα δεν περνάει η μπογιά τους σε αυτή την περιοχή.  Όποιος χρησιμοποιεί αυτόν τον όρο όταν μιλάει για το νότο της Αλβανίας δείχνει να μην θέλει να ζήσει στον 21ο αιώνα. Είναι απολιθώματα και κρίμα». Φυσικά απολιθώματα της ιστορίας είναι και οι Τσάμηδες, αλλά τους χαιδεύει αντί να τους καταδικάζει και μάλιστα το τελευταίο διάστημα γίνεται και προσπάθεια αναθεώρησης της ιστορίας. Είναι λάθος δρόμος...
                                                                                            

Αγγίζοντας τις κόκκινες γραμμές

 Και όμως κάνει λάθος. Όλες οι διενέξεις στα βαλκάνια του τέλους του 20ου και των πρώτων δεκαετιών του 21ου αιώνα έχουν εθνικιστικό περιεχόμενο. Από την υπαρξιακή κρίση της Βοσνίας -Ερζεγοβίνης , μέχρι την διένεξη Σερβίας -Κοσόβου που είναι αποτέλεσμα του πολέμου  του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας, μέχρι την διαμάχη Ελλάδας -Βόρειας Μακεδονίας και την κρίση στις σχέσεις Βουλγαρίας -Βόρειας Μακεδονίας, στο σύνολό τους,  εμπεριέχουν ιστορικά κατάλοιπα συνοριακών και εθνικιστικών κρίσεων, αλλά ταυτόχρονα δείχνουν και αδυναμία οριστικής διευθέτησής τους. Οι συμφωνίες του Ντέϊτον, της Αχρίδας και των Πρεσπών ήταν ιστορικές , απέτρεψαν μεγάλες κρίσεις, είχαν ως στόχο να σταθεροποιηθεί η κατάσταση και παρόλα αυτά, ακόμη δεν έχει σταθεροποιηθεί.

Να σημειωθεί πως μόνο η συμφωνία των Πρεσπών περιέχει όρους κατά του αλυτρωτισμού και αυτό πρέπει να είναι οδηγός όλων των  μελλοντικών συμφωνιών στα βαλκάνια.
Αλλά κάποιοι έχουν άλλα σχέδια . Ο  Έντι Ράμα επιχειρεί τώρα να εμφανιστεί ως ο ηγέτης των Αλβανών που διεκδικεί ιστορικού τύπου διευθετήσεις. Στην πράξη  προωθεί την ένωση Κοσόβου -Αλβανίας,  έχει διαρκώς το βλέμμα στο αλβανικό στοιχείο στη Βόρεια Μακεδονία, κινείται για την  διπλωματική υπεροχή έναντι της Ελλάδας, καταφέρεται συχνά στον ελληνικό ή τον σερβικό εθνικισμό, αλλά είναι ιδιαίτερα φιλικός με τον αλβανικό εθνικισμό .  Οι άλλες κινήσεις του στο διπλωματικό πεδίο είναι η προσέγγιση όλων των μεγάλων δυτικών χωρών, όπως της Γερμανίας , τη Ιταλίας και άλλων αλλά της Τουρκίας με την οποία ο Ράμα προωθεί στρατηγική συνεργασία, ακόμη και στον αμυντικό -στρατιωτικό τομέα.  Ο Ράμα πέτυχε πολλά και αξιοποιεί περίτεχνα την αλλαγή κλίματος στην ΕΕ μετά την κρίση στις σχέσεις με την Ρωσία και κερδίζει έδαφος η προοπτική ένταξης στην ΕΕ, μέχρι το 2030.
Μητσοτάκης χωρίς προτεραιότητες.

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αποτύχει παταγωδώς να ιεραρχήσει τις διπλωματικές προτεραιότητες της χώρας και η αδιαφορία του για το τι συμβαίνει στα βαλκάνια, έχει συνέπειες που τώρα είναι ορατές.
Ο σχολιασμός του υπουργείου Εξωτερικών στα όσα είπε ο Έντι Ράμα είναι κάτω από τον πήχη και δεν λαμβάνονται υπόψη από τα Τίρανα, ούτε από καμία άλλη χώρα. Διπλωματικές πηγές, για να προκαταλάβουν  αντιδράσεις από την ακροδεξιά,  δήλωσαν  ότι «η ιστορία δεν παραγράφεται και διατηρεί ζωντανό το αίτημα για πλήρη σεβασμό, εκ μέρους της Αλβανίας, των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας. Αυτό συνιστά ρητή προϋπόθεση της ενταξιακής πορείας της Αλβανίας, σύμφωνα με την ομόφωνη θέση των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 11ης Οκτωβρίου 2024».
Όμως οι διαδηλωτές δεν ζητούσαν σεβασμό των μειονοτικών δικαιωμάτων των Ελλήνων, αλλά τη Βόρεια Ήπειρο. Ο Ράμα δεν μίλησε για την ελληνική μειονότητα, αλλά για Βόρειο Ήπειρο στην οποία αποφεύγει το ΥΠΕΞ να αναφερθεί , καθόλου τυχαία.. Άλλωστε η τοποθέτηση του ακροδεξιού Μπελέρη στα ψηφοδέλτια της ΝΔ στις ευρωεκλογές είναι μήνυμα προς τους Έλληνες ακροδεξιούς. Ο Μπελέρης στηρίχθηκε ως πρόσωπο και μόνο και όχι η ελληνική εθνική μειονότητα και αυτό αποδεικνύεται από την εγκατάλειψη των όρων που είχε θέσει η ίδια η ΕΕ από το 2019..

Όξυνση χωρίς πρωτοβουλίες και ιεράρχηση

Οι προυποθέσεις που υποτίθεται θέτει η κυβέρνηση Μητσοτάκη στην ενταξιακή πορεία της Αλβανίας είναι το πιο σύντομο διπλωματικό ανέκδοτο των τελευταίων δεκαετιών. Είναι η κυβέρνηση που υπαναχώρησε σε όλα τα επίπεδα, ψήφισε τα πάντα υπέρ της Αλβανίας στην ΕΕ, με τελευταία υπογραφή την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων . Η Αθήνα είναι ένα βήμα πίσω από τον Ράμα.
Να υπενθυμίσουμε ότι ο Έντι Ράμα έχει ακυρώσει στην πράξη κάθε επαφή Αθήνας -Τιράνων για οριοθέτηση της ΑΟΖ, έχει αδιαφορήσει για τους όρους που είχαν τεθεί από το 2019 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ-Αλβανίας και δεν έχει κάνει την παραμικρή ουσιαστική κίνηση , ούτε για τα μειονοτικά δικαιώματα.
Εννοείται ότι αποτελεί υποχρέωση της ελληνικής κυβέρνησης να αποδοκιμάζει κάθε ακροδεξιό στοιχείο που εξακολουθεί να κάνει λόγο για Βόρεια Ήπειρο, εμμένοντας στην εθνική θέση της Αθήνας περί μη αλλαγής συνόρων στα βαλκάνια και σε όλο τον κόσμο.

Συμπερασματικά, αν αφεθούν οι ακραία σε Ελλάδα και Αλβανία να πάρουν το παιχνίδι στα χέρια τους, μια μεγάλη κρίση είναι θέμα χρόνου να εκδηλωθεί. Παράλληλα , η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει τεράστιες ευθύνες για την απουσία πρωτοβουλιών σε Ελλάδα και Ευρώπη για την διευθέτηση των διμερών προβλημάτων και εκκρεμοτήτων , μια εξέλιξη που θα έδινε τεράστια δυναμική στη διμερή συνεργασία και στην απομόνωση των ακραίων στοιχείων.
Ο Ράμα κάνει κινήσεις με ρίσκο και το ξέρει. Ποντάρει, εντελώς λανθασμένα στη Δύση νομίζοντας ότι θα έχει την αιώνα στήριξή τους, ενώ είναι  γνωστό ότι οι μεγάλες ευρωπαικές χώρες στηρίζουν μόνο τα συμφέροντά τους και τίποτα παραπάνω.
Όσο για το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, η αλήθεια είναι ότι έχει πάψει να επιτελεί τον ρόλο που του έχει ανατεθεί και απλά σχολιάζει γεγονότα, αντί να παρεμβαίνει και να τα διαμορφώνει.. Είναι φανερή η κρίση ηγεσίας στο υπουργείο Εξωτερικών..