Του Σωτήρη Σιδέρη


 Η δήλωση του Ερντογάν που άφησε εμβρόντητη την Ελλάδα ότι η Τουρκία ουδέποτε χρησιμοποίησε τα  F-16 , ούτε θα τα χρησιμοποιήσει κατά της χώρας μας στο μέλλον, είναι  άκρως αμφιλεγόμενη: η Τουρκία ισχυρίζεται,  ότι είναι παράνομες οι πτήσεις των ελληνικών πολεμικών αεροσκαφών πάνω από νησιά που θεωρεί ότι πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένα,   ενώ  τα δικά της  κάνουν πτήσεις πάνω από τα ίδια νησιά. Η Ελλάδα τότε  αναχαιτίζει τα τουρκικά ή όταν αυτά παραβιάζουν τον εναέριο χώρο μεταξύ 6-10 μιλίων, που ούτε η Τουρκία , ούτε το ΝΑΤΟ αναγνωρίζουν. Τι θα συμβεί τώρα;

 Η Άγκυρα θεωρεί γκρίζα ζώνη το Φαρμακονήσι, οπότε κάθε φορά που το προσεγγίζει ελληνικό αεροπλάνο ή ελικόπτερο η Τουρκία αντιδρά γιατί ισχυρίζεται ότι αφού είναι γκρίζα ζώνη, δεν υπάρχει ούτε επιθετικότητα, ούτε παραβίαση. Θα αλλάξει αυτό;  Με απλά λόγια θα υπάρξει αμοιβαιότητα, δηλαδή θα αποσυρθούν τα τουρκικά αεροπλάνα που προκαλούν και η Ελλάδα θα αποσύρει τα δικά της; τι συμφωνήθηκε στο Βίλνιους; πάμε για έναν νέο κώδικα συμπεριφοράς που επιδίωκε η Τουρκία χρόνια;  πέραν αυτών που εξαφανίστηκαν οι Διερευνητικές που κρατούν πάνω από 20 χρόνια;  η υφυπουργός Παπαδοπούλου θα κάνει τον διάλογο; ιδού ένας λόγος ανησυχίας...    

Από τις Διερευνητικές … στο άγνωστο

 Οι δύο ηγέτες ανακοίνωσαν ότι θέλουν να προωθήσουν το θετικό κλίμα μέσω της οικονομικής συνεργασίας, των ανοιχτών διαύλων και των συνομιλιών μεταξύ των ΥΠΕΞ και των υπουργείων άμυνας των δύο χωρών. Αυτό το τρίπτυχο, δηλώθηκε ως αφετηρία για την εδραίωση του κλίματος ύφεσης και μέσω διαλόγου να επιτευχθούν λύσεις στα διμερή προβλήματα. Ως προς τις ευρωτουρκικές σχέσεις μένει η αρνητική εντύπωση, προφανώς για να μην χαλάσει το κλίμα , ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός αποσύνδεσε την βελτίωση των ευρωτουρκικών σχέσεων και την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης , από τους όρους που πρέπει να τη συνοδεύουν, αλλά γι αυτό θα κριθεί στην συνέχεια. Αλλά από το σημείο αυτό αρχίζουν οι συγχύσεις και τα ερωτήματα ως προς το τι συμφωνήθηκε.

Ως προς τις συνομιλίες. Είναι γνωστό ότι μετά το Ελσίνκι διαμορφώθηκε ένα πλαίσιο συνομιλιών που ονομάστηκαν Διερευνητικές και που στόχο είχαν και έχουν να εντοπίσουν τα σημεία συμφωνιών ώστε να προωθηθούν στην συνέχεια λύσεις. Το 2003 έγινε σχεδόν κατορθωτό , αλλά ο φόβος του Σημίτη για αντιδράσεις στο ΠΑΣΟΚ και οι επερχόμενες εκλογές του 2004, εμπόδισαν το μεγάλο άλμα. Οι συνομιλίες συνεχίστηκαν για χρόνια , ουσιαστικά όμως δεν απέδωσαν τίποτα παραπάνω, καθώς διεξάγονταν εν μέσω εντάσεων. Σε όλες τις δηλώσεις και διαρροές που έγιναν τα τελευταία 24ωρα, η λέξη "Διερευνητικές" έχει εξαφανιστεί. Αν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες ότι τον διάλογο θα επιβλέπει και θα καθοδηγεί η υφυπουργός Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου που δεν έχει γνώση των ελληνοτουρκικών τότε , έχουμε περισσότερους λόγους ανησυχίας...

Ο πρώην ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας έχει προτείνει την κατάργησή τους και την αντικατάστασή τους με μια νέα διαδικασία, αλλά η ακριβής πρότασή του είναι άγνωστη. Τώρα, Μητσοτάκης και Ερντογάν ανακοίνωσαν ότι οι συνομιλίες θα γίνουν από τα υπουργεία εξωτερικών των δύο χωρών. Τι σημαίνει αυτό; συνομιλίες σε πολιτικό επίπεδο χωρίς διπλωμάτες; και οι υπουργοί άμυνας θα συνομιλούν χωρίς στρατιωτικούς; φυσικά όχι, οπότε είναι πολύ σημαντική η απάντηση που οφείλει η κυβέρνηση για την ατζέντα των υπουργών εξωτερικών και άμυνας. ΜΟΕ που ήδη έχουν απορριφθεί και επαφές σε επίπεδο ΥΠΕΞ είναι διπλωματική γκρίζα ζώνη. Αν οι Διερευνητικές απωθούνται στο περιθώριο ποιοι και σε πιο πλαίσιο θα συνομιλούν;

 
       

Προς νέο κώδικα στο Αιγαίο;

Η Τουρκία από την εποχή του Γιώργου Παπανδρέου είχε προτείνει και το ΝΑΤΟ είχε στηρίξει την ιδέα να περιοριστούν στο ελάχιστο οι πτήσεις στο Αιγαίο για να μειωθούν οι εντάσεις. Επίσης η Τουρκία διαμαρτύρονταν μονίμως επειδή οι πολύ καλύτεροι Έλληνες πιλότοι “κλείδωναν” τα τουρκικά F-16 προκαλώντας συχνά ανασφάλεια στους Τούρκους πιλότους. Ο νέος κώδικας θα περιλαμβάνει και την απαγόρευση,  ελληνικά F-16 να μην εμπλέκονται σε αερομαχίες με τα  τουρκικά F-16. Η Ελλάδα τότε και τώρα  απορρίπτει αυτές τις ιδέες,  με το σκεπτικό ότι δεν μπορεί να εξισώνεται ο επιτιθέμενος με τον αμυνόμενο.  

 Αν μεταφερθούμε νοτιότερα, θα διαπιστώσουμε ένα νέο πρόβλημα. Όπως αποκάλυψε το Militaire.gr, η Τουρκία κατήγγειλε την Ελλάδα στον ΟΗΕ ότι ελληνικά αεροσκάφη παραβιάζουν τον τουρκοκυπριακό εναέριο χώρο. Ας σημειωθεί ότι τα τουρκικά αεροσκάφη κάνουν μονίμως παραβιάσεις, ενώ είναι γνωστό, ότι το ίδιο συμβαίνει και στη θάλασσα. Η Τουρκία θα ζητήσει, αν δεν έχει ζητήσει να μην πετούν τα  ελληνικά  F-16 Κύπρο, αφού δεν θέλουν να πετούν στο Αιγαίο;

Σύμφωνα με το Militaire.gr:
“Στις 29 Ιουνίου το ψευδοκράτος μέσω του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στον ΟΗΕ υπέβαλε επιστολή…διαμαρτυρίας για παραβιάσεις του «εναέριου χώρου» της κατεχόμενης Κύπρου, από ελληνικά εναέρια μέσα! Η επιστολή συνοδεύεται και από σχετικό πίνακα με τα μεταγωγικά αεροσκάφη της ΠΑ που πέταξαν στην Κύπρο!.."

Η έναρξη του διαλόγου είναι μια σωστή απόφαση που επιβάλλεται να γίνει. Αρκεί να γνωρίζει ο ελληνικός λαός και τα κόμματα, ποιο είναι το περιεχόμενο του διαλόγου , ποια είναι η βάση του, ποιος είναι ο χρονικός ορίζοντας, αν υπάρχει και ποιο είναι το στάδιο των αποφάσεων.
Η καχυποψία είναι διάχυτη και προς το συμφέρον όλων είναι να διαλυθεί. Διάλογος με διαφάνεια, ακόμη και αν είναι δύσκολος, είναι προτιμότερος από την στεγανοποίηση και την λάθος συνταγή και όσες φορές επιχειρήθηκε , κατέρρευσε με αρνητικά αποτελέσματα που βιώνουμε δεκαετίες τώρα….