Του Κώστα Βενιζέλου*
Δυο κλειδιά μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να ξεκλειδώσουν το παρατεταμένο αδιέξοδο στο Κυπριακό και να αλλάξουν τα δεδομένα σε σχέση με τις προοπτικές επίτευξης συμφωνίας. Πρόκειται για δυναμικές που ενδέχεται να δημιουργηθούν στα ελληνοτουρκικά και τα ευρωτουρκικά. Για να γίνει τούτο, ωστόσο, χρειάζονται πολλές κινήσεις, σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, ενώ όλα αυτά, στο τέλος, θα εξαρτηθούν, όπως πάντα, πρωτίστως από τη στάση και συμπεριφορά της κατοχικής Τουρκίας αλλά και εταίρων μας, εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ζητούμενο για τη Λευκωσία, όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες, είναι και στα δυο αυτά πεδία η Κύπρος να βρίσκεται στο κάδρο. Κι αυτό, όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, δεν μπορεί να γίνει από μόνο του, αυτόματα, αλλά μετά από επίμονες προσπάθειες. Ποια, όμως, είναι τα δεδομένα και οι δυνατότητες σε αυτά τα δυο πεδία;

Πρώτο, σε ό,τι αφορά τα ευρωτουρκικά, οι πληροφορίες φέρουν το Βερολίνο να τοποθετεί τις όποιες εξελίξεις στον ερχόμενο Οκτώβριο. Η γερμανική πλευρά «βλέπει» να αρχίζουν κάποιες συζητήσεις με την Άγκυρα, έχοντας στο μυαλό της μια πάγια προσέγγιση ότι πρέπει να ξεκαθαρίσει και το καθεστώς της σχέσης Ε.Ε.- Τουρκίας. Παλαιότερα, η Γερμανία πρόβαλλε την «ειδική σχέση» ως την μόνη επιλογή με την οποία «θα κερδίσουν όλοι».
Η κατοχική πλευρά προσεγγίζει τα ευρωτουρκικά με καθαρά οικονομικούς όρους και αυτό δεν φαίνεται να αποτελεί πρόβλημα για τις Βρυξέλλες, οι οποίες θέλουν να κρατήσουν κοντά την Άγκυρα. Άλλωστε η Τουρκία παραμένει σημαντικός εμπορικός εταίρος, αλλά και στρατηγικός για τους ισχυρούς παίκτες της Ένωσης. Σε αυτές τις συζητήσεις έχοντας υπόψη συγκεκριμένα εργαλεία, η Λευκωσία θα επιχειρήσει να βρεθεί στο «άρμα» της διαδικασίας αυτής. Προς το σκοπό τούτο, υπάρχουν κανάλια επικοινωνίας τόσο με τον Γάλλο Πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν όσο και με τον Γερμανό καγκελάριο, Όλαφ Σολτς.

Δεύτερο, σε ότι αφορά τα ελληνοτουρκικά, η Λευκωσία εκείνο που επιδιώκει είναι και σε αυτή την περίπτωση το Κυπριακό να είναι… εκεί. Αν και δεν είναι ποσώς διαφορά μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, στόχος είναι να επηρεαστεί από το όποιο θετικό αποτέλεσμα εάν και εφόσον αυτό προκύψει. Και σε αυτή την περίπτωση, λοιπόν, η Λευκωσία θέλει να είναι στο κάδρο. Είναι σαφές πως προτεραιότητα τόσο του Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για διαφορετικούς λόγους, είναι να διατηρηθεί το «καλό κλίμα», που διαμορφώθηκε μετά τους σεισμούς του περασμένου Φεβρουαρίου στην Τουρκία. Τη διατήρηση των «χαμηλών τόνων» ενίσχυσαν και οι ΗΠΑ και εταίροι στο ΝΑΤΟ. Μια πρώτη δοκιμή για να φανούν προθέσεις και διαθέσεις είναι η συνάντηση, που θα έχουν Μητσοτάκης και Ερντογάν, αυτή την εβδομάδα στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Βίλνιους της Λιθουανίας. Σημειώνεται ότι την τελευταία φορά που συναντήθηκαν Μητσοτάκης και Ερντογαν ήταν το Μάρτιο του 2022 στην Κωνσταντινούπολη.

Είναι σαφές πως η Τουρκία ενώ στρατηγικά αντιμετωπίζει ενιαία Ελλάδα και Κύπρο, σε αυτή τη φάση επιδιώκει να υπάρξει διαχωρισμός. Δηλαδή, να κάνει ανοίγματα και να ξεκινήσουν συζητήσεις, ίσως και να προωθούνται- για μια ακόμη φορά- ΜΟΕ ενώ στο Κυπριακό να συνεχίζει στον ίδιο αμανέ. Να προωθεί, δηλαδή, συνεχώς και νέα τετελεσμένα επί του εδάφους και να επιμένει σε ακραίες, παράνομες και παράλογες αξιώσεις.
Όπως η απαίτηση για εκ προοιμίου αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας, του ψευδοκράτους πριν από την έναρξη νέων διαπραγματεύσεων. Κατά πόσον η Τουρκία θα καταφέρει να εισέλθει με την Ελλάδα σε μακρόσυρτες διαδικασίες, που στόχο θα έχουν τη μείωση της έντασης και ταυτόχρονα να πιέζει την Κυπριακή Δημοκρατία, αυτό θα εξαρτηθεί και από την τακτική, που θα ακολουθήσει η Αθήνα. Η ελληνική κυβέρνηση δεν θα πρέπει να πέσει σε αυτήν την παγίδα της Άγκυρας.

Είναι σαφές πως στο πεδίο του ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει ανοίξει τόσα θέματα, που έχει αλλάξει εν πολλοίς και την ατζέντα. Ενώ στο επίκεντρο των συζητήσεων, στις τελευταίες Συνόδους, είναι το ουκρανικό, στο Βίλνιους θα έχει πολλά θέματα που θα αφορούν ή έχουν τεθεί από την κατοχική δύναμη. Όπως και το θέμα με τους επιχειρησιακούς χάρτες του ΝΑΤΟ και την απαίτηση της να μην περιληφθεί ονομαστικά η Κυπριακή Δημοκρατία. Ο «συμβιβασμός» που προτάθηκε σύμφωνα με τον οποίον αντί ονόματα χωρών οι χάρτες θα αναφέρονται σε συντεταγμένες προδήλως είναι αποτέλεσμα των ενστάσεων της Άγκυρας, που κατάφερε να «εξαφανίσει» την Κύπρο.

*** Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Φιλελεύθερος