Του Σωτήρη Σιδέρη

Με πρωτοβουλία της Γερμανίας και με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να τηρεί παθητική στάση, η σύνοδος κορυφής της ΕΕ, υιοθέτησε μια φαινομενικά ανώδυνη και τυπική θέση για τις σχέσεις με την Τουρκία, ωστόσο αυτή η μικρή παράγραφος κρύβει μια ολόκληρη στρατηγική στόχευση. Στην ενότητα “Ανατολική Μεσόγειος” εντάχθηκε η παράγραφος που αναφέρει ότι το Ευρωπαικό Συμβούλιο “καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να υποβάλουν έκθεση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με την κατάσταση των σχέσεων ΕΕ- Τουρκίας, με βάση τα μέσα και τις επιλογές που έχουν προσδιοριστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και με σκοπό τα επόμενα βήματα να γίνουν με στρατηγικό και μακρόπνοο τρόπο”.
Η απουσία μιας σαφούς αναφοράς για τις υποχρεώσεις και τους όρους μπορεί να εκληφθεί μεν ως ανώδυνη στην παρούσα φάση, καθώς η έκθεση του Μπορέλ μπορεί να περιλαμβάνει τα πάντα, ωστόσο, η Αθήνα όφειλε να υπενθυμίσει ότι παρά το θετικό κλίμα στο Αιγαίο, οι θέσεις της Τουρκίας δεν έχουν αλλάξει και το αναθεωρητικό της δόγμα είναι σε πλήρη ισχύ.

Η Γερμανία βρίσκεται σε φάση συνολικής ανασυγκρότησης της εξωτερικής της πολιτικής, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία την έχει βυθίσει σε κρίση που ήδη είναι ορατή. Σε αυτή θα πρέπει να προστεθεί και η σχεδόν εναγώνια τοποθέτηση του Όλαφ Σολτς,  ότι η χώρα του έχει ανάγκη από εκατοντάδες  χιλιάδες φθηνά εργατικά χέρια και εξειδικευμένο προσωπικό και γι αυτό επείγεται να συμφωνηθεί και να εφαρμοστεί μια συμφωνία για το μεταναστευτικό. Πέραν αυτών, είναι γνωστό ότι το Βερολίνο επιδιώκει να ανακτήσει έναν αναβαθμισμένο ρόλο στην διεθνή διπλωματία και στο πλαίσιο αυτό, θέλει να μεσολαβήσει μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Το κύριο όμως είναι , προς το παρόν, ότι η Γερμανία επιδιώκει μια νέα συμφωνία για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ -Τουρκίας που έχει ισχυρά οικονομικά κίνητρα, αλλά αυτή η αναβάθμιση περνάει μέσα από την σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας.

Είναι φανερό ότι βρισκόμαστε στον προθάλαμο μιας νέας έντονης κινητικότητας στα ευρωπαικά ζητήματα και οι προεκτάσεις αυτές θα επιδράσουν σημαντικά και στα ελληνοτουρκικά . Η επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη -Ερντογάν θα είναι πιθανόν το εναρκτήριο λάκτισμα για έναν νέο κύκλο έντονης κινητικότητας . Ο Μητσοτάκης δήλωσε το Βίλνιους ότι : «Θα είναι μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε το πλαίσιο των ελληνοτουρκικών και να χαράξουμε ένα μονοπάτι επαναπροσέγγισης, χωρίς η Ελλάδα να κάνει πίσω από τις κόκκινες γραμμές της».  Ο πρωθυπουργός βρίσκεται πλέον σε πιο δυσχερή θέση σε σχέση με την πρώτη τετραετία επειδή εκτός από τους Καραμανλή και Σαμαρά που είχαν θέσει σκληρούς όρους και ουσιαστικά ήταν αρνητικοί σε διάλογο με την Τουρκία, τώρα έχει και την ακροδεξιά να διαβρώνει την εικόνα του ιδίου και της κυβέρνησής του. Οπότε υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη για να κατανοήσουμε τι ακριβώς θέλει ο Μητσοτάκης. Οι προγραμματικές δηλώσεις σίγουρα δεν θα μας κάνουν σοφότερους, γιατί δεν  θα προσδιορίσουν το πλαίσιο, της εξωτερικής πολιτικής,  ούτε καν ως περίγραμμα, καθώς δεν θέλει να προκαλέσει εντάσεις με το καλημέρα. Ούτως ή άλλως ο Μητσοτάκης περιφρονούσε πάντα και τη βουλή , αλλά και ποτέ δεν ένιωσε την ανάγκη να ενημερώσει κατ ιδίαν τους πολιτικούς αρχηγούς.

       

Υπόθεση Μπελέρη:σιωπή εντός , δήλωση εκτός

Για τις ελληνοαλβανικές σχέσεις και την υπόθεση Μπελέρη ο Μητσοτάκης δεν είπε λέξη εντός της συνόδου κορυφής, παρά το γεγονός ότι έγινε συζήτηση για τα δυτικά βαλκάνια και υπάρχει και σχετική αναφορά στα Συμπεράσματα. Ωστόσο μετά το τέλος της συνόδου, ο Μητσοτάκης έκανε μια δήλωση εξίσου ασαφή με όλη την πολιτική, υποτίθεται σκληρή, που απευθύνεται στο εσωτερικό ακροατήριο και όχι στους εταίρους της ΕΕ.
Συγκεκριμένα είπε:
 «Υπάρχει αναφορά στα συμπεράσματα για τα 30 χρόνια από τη διακήρυξη της Θεσσαλονίκης. Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Όμως είχα την ευκαιρία να ενημερώσω για το τι συμβαίνει και να εκφράσω την αγανάκτησή μου για το γεγονός ότι ένας εκλεγμένος δήμαρχος βρίσκεται ακόμα στη φυλακή. Είναι χτύπημα στην προσπάθεια της Αλβανίας να εναρμονιστεί με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Η επίλυση του θέματος θα αποτελέσει στοιχείο της ελληνικής αξιολόγησης της πορείας της Αλβανίας. Θέλω να πιστεύω ότι αυτό το μήνυμα έχει γίνει απολύτως κατανοητό στην Αλβανία. Δεν είναι ζήτημα που θα το αφήσω να περάσει έτσι χωρίς να υπάρχει αντίδραση της Ελλάδος».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως και κάθε πρωθυπουργός που θέλει να λύνει προβλήματα και όχι να τα περιγράφει στα ΜΜΕ όφειλε να εκφράσει την οργή του εντός της συνόδου κορυφής και όχι να κάνει δηλώσεις για εσωτερική κατανάλωση προσποιούμενος τον σκληρό. Και αν ήθελε πράγματι να συνδέσει την πορεία της Αλβανίας με τον σεβασμό των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων , όφειλε να απαιτήσει σχετική αναφορά στα Συμπεράσματα, όπου δεν υπάρχει λέξη.  Όπως επίσης μπορούσε να εντάξει στα συμπεράσματα την τήρηση της διμερούς συμφωνίας Ελλάδας -Αλβανίας για προσφυγή στη Χάγη με στόχο την οριοθέτηση της ΑΟΖ και μάλιστα με ημερομηνίες. Ούτε λέξη.

Το θέατρο συνεχίζεται...