Του Σωτήρη Σιδέρη

Ο Ερντογάν θα συνεχίσει να είναι πρόεδρος της Τουρκίας, εκτός και αν ο Αλλάχ έχει άλλα σχέδια, πράγμα που σημαίνει ότι το όραμά του να καταστήσει την Τουρκία περιφερειακή υπερδύναμη, είναι σε πλήρη ισχύ.  Δεν είναι μόνο η αριθμητική των εκλογών που καταγράφει πλέον μια υπεροχή του εθνικισμού της Τουρκίας. Είναι και το γεγονός ότι κανένα κόμμα  στη γειτονική χώρα δεν τολμά να διαφοροποιηθεί από τον κοινό παρανομαστή, ότι δηλαδή  το δόγμα ισχύος είναι υπεράνω και όλα γυρίζουν γύρω από αυτό με λεπτές αποχρώσεις . Ούτε η Γαλάζια Πατρίδα έχει αμφισβητηθεί, ούτε οι γκρίζες ζώνες.  Λίγες εβδομάδες μετά τις εκλογές, τον Ιούλιο του 2023 συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Συνθήκη της Λωζάνης και ο Ερντογάν θα φροντίσει να απογειώσει το δόγμα του στην εθνικιστική στρατόσφαιρα. Ο  Ερντογάν θα αμφισβητήσει πλέον ανοιχτά την Συνθήκη της Λωζάνης και πιθανόν να έχουμε νέα κατάσταση στα ελληνοτουρκικά.  Το δόγμα Ερντογάν δεν μπορεί να συμβαδίσει με την Συνθήκη της Λωζάνης ως έχει , οπότε η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι ανυποψίαστη. 

Η ταυτότητα της Τουρκίας

Και ο Κιλινστάρογλου όταν δηλώνει ότι θέλει επαναπροσέγγιση με την ΕΕ και τις ΗΠΑ το κάνει υπό την οπτική της ενδυνάμωσης της Τουρκίας  και της οικονομίας κυρίως και όχι της αποσύνδεσης από το εθνικιστικό όραμα. Το πολιτικό σύστημα  έχει ήδη νέα χαρακτηριστικά και η Τουρκία έχει πλέον μια νέα ταυτότητα .
 Όπως πάντα συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ιδεολογικές συγκρούσεις γύρω από την εθνική ταυτότητα μπορεί να διαρκέσουν δεκαετίες, είναι όμως φανερό ότι ο Ερντογάν έχει καταφέρει να αλλάξει , όχι μόνο το πολιτικό σύστημα, αλλά και την εθνική ταυτότητα της χώρας του. Ένα μείγμα ισλαμικού φανατισμού και εθνικισμού τυλιγμένο σε σημαία μεγαλοιδεατισμού, δίνουν το στίγμα μιας στρατηγικής που πλέον κυριαρχεί.

Το γεγονός όμως ότι τα στοιχεία αυτά έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινή ζωή και την καθημερινότητα των Τούρκων καταδεικνύεται από την επιβεβαίωση της ισχύος του Ερντογάν. Που είναι πολλαπλάσια των εκλογικών αποτελεσμάτων, γιατί εκτός από τα εκατομμύρια των  ψηφοφόρων, έχει μαζί του όλα τα ένοπλα σώματα του κράτους,  τη Δικαιοσύνη και τους αρμούς που συγκροτούν το συνολικό σύστημα εξουσίας ή πολλαπλών εξουσιών καλύτερα.
Αν λοιπόν επικρατήσει ο Ερντογάν θα έχουμε στο εσωτερικό της Τουρκίας πολλαπλά επίπεδα πολιτικών. Αύξηση του αυταρχισμού για να περιορίσει αντιδράσεις και σχέδια υπονόμευσής του, πλήρη ισοπέδωση κοσμικών αντιλήψεων ,  ενίσχυση της θρησκευτικής ταυτότητας της Τουρκίας,  στήριξη εκεί που κρίνει σε ολιγάρχες, εργολάβους κλπ και με την πάροδο του χρόνου, θα πρέπει να επιλέξει διάδοχο, ώστε όσο αντέχει να κινεί τα νήματα, από το παρασκήνιο.

       

Η Ελλάδα και η Τουρκία

Όλα αυτά όμως έχουν ανάγκη από έναν πυλώνα που να υπερβαίνει τις αντιπαλότητες, ακόμη και τις εκρήξεις της πολιτικής καθημερινότητας. Αυτός ο πυλώνας είναι ο εθνικισμός, η θρησκευτική τύφλωση  και οι  μεγάλες ιδέες .  Και η νέα τονωτική ένεση στο εθνικιστικό ντελίριο που θα επικρατήσει τις επόμενες εβδομάδες, θα είναι η Συνθήκη της Λωζάνης.

Το τελευταίο διάστημα  ο Ερντογάν περιγράφει με πιο ενεργητική διάθεση τις πολιτικές που θέλει να εφαρμόσει κάνοντας λόγο για “αιώνα της Τουρκίας”. Η θέση του Κιλιντσάρογλου για στροφή προς τη Δύση, προφανώς έχει σχέση με τις άμεσες ανάγκες της Τουρκίας για οικονομική στήριξη, κάτι όμως που ο Ερντογάν έχει αποδείξει ότι μπορεί να διαχειρίζεται καλύτερα, ακόμη και αν αλλάξει πολιτική μέσα σε μια νύχτα. Πολιτική αλλαγή όμως έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου δεν θα υπάρξει. Έχει ταυτόχρονα μεγάλο ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε τις κινήσεις που θα κάνει η Τουρκία στο Μεσανατολικό όπου καταγράφονται ιστορικές διεργασίες και η Τουρκία ναι μεν έχει ρόλο , αλλά προς το παρόν τουλάχιστον δεν είναι ο ρυθμιστής των εξελίξεων. Αντίθετα, αναδεικνύεται ο ρόλος του Ιράν, της Σαουδικής Αραβίας, των εμιράτων, της Αιγύπτου , ενώ φαίνεται ότι η Συρία με τον Άσαντ, επιστρέφει στην διεθνή πολιτική σκηνή.
Ας σημειωθεί επιπρόσθετα ότι πρέπει να μελετηθεί η δήλωση Νετανιάχου -Χριστοδουλίδη για την κατασκευή αγωγού Ισραήλ -Κύπρου κάτι που ακούγεται σαν επικήδειος στον EastMed και μάλιστα η όλη συζήτηση φαίνεται να γίνεται ερήμην της Αθήνας.

Υπό αυτή την οπτική η Ελλάδα θα έχει μπροστά της πιο μεγάλες προκλήσεις και πρέπει να είναι και ανήσυχη. Η κινητοποίηση σε διεθνές επίπεδο πρέπει να είναι πρωτοφανής και καλά σχεδιασμένη για να μην πέσει στο κενό.
Το θέμα των νησιών αναμένεται να αναβαθμιστεί στην τουρκική ρητορική, γιατί αποτελεί τον πυρήνα του αναθεωρητισμού. Αυτό σημαίνει πως όποια πρόταση ή πρωτοβουλία για διάλογο διατυπωθεί, η Άγκυρα θα επιδιώξει να αποτελέσουν τα ζητήματα αυτά μέρος της ατζέντας, κάτι που η Ελλάδα δεν θα δεχθεί. Αλλά η Δύση χρειάζεται την Τουρκία και οι πιέσεις δεν θα στραφούν προς τον Ερντογάν, ο οποίος έχει αποδείξει ότι αδιαφορεί, αλλά θα στραφούν προς την μονίμως υποχωρητική Ελλάδα.  Η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές στην Ελλάδα , θα είναι σίγουρα πιο αδύναμη πολιτικά από την κυβέρνηση του 2019, οπότε δεν θα μπορεί να πάρει εύκολα αποφάσεις ή να αρνηθεί εύκολα να συζητήσει με την Τουρκία.

Τα χρόνια της ανεμελιάς του Κυριάκου Μητσοτάκη έχουν τελειώσει. Αν εκλεγεί ο Τσίπρας θα έχουμε βούληση για διάλογο με κόκκινες γραμμές και εκεί θα μετρήσουν οι εθνικές αντοχές και η ικανότητα εθνικής συνεννόησης.
Η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη για τα επόμενα χρόνια με ένα αδιαπέραστο  εθνικιστικό πολιτικό σύστημα  στην Τουρκία που θα θρέφει τον εθνικισμό της με την πολιτική έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Ας μην δοθεί η εντύπωση στον Ερντογάν, ότι η Ελλάδα είναι εύκολη λεία...