Του Σωτήρη Σιδέρη

Η παγκόσμια σταθερότητα απειλείται είτε από διαρκείς κύκλους οικονομικών κρίσεων και τις ανισότητες που προκαλούν εξεγέρσεις, είτε από τον κλονισμό των στρατιωτικών ισορροπιών  και την συνακόλουθη  στρατιωτικοποίηση της πολιτικής των μεγάλων χωρών. Αν υπάρχει πνεύμα συνεργασίας ή ανοχής έστω και εν μέσω ψυχρών πολέμων ή εντάσεων η ειρήνη δεν απειλείται όπως έχει δείξει και η ιστορία. Αν όμως υπάρχει βούληση για καταστροφή μιας ανταγωνιστικής χώρας όπως φαίνεται να επιδιώκουν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για την Ρωσία και την Κίνα, τότε το σκηνικό γίνεται επικίνδυνο. 

Η Κίνα δια του προέδρου Σι,  σε μια επίδειξη ισχύος , μάλλον και χλευασμού προς την Ουάσιγκτον τοποθέτησε τον στρατηγό Λι Σανγκφού,  στη θέση του υπουργού Άμυνας,  απαντώντας έτσι στις κυρώσεις που  είχαν επιβληθεί από τις ΗΠΑ στον στρατηγό  το 2018,  επειδή είχε εγκρίνει την αγορά ρωσικών οπλικών συστημάτων. Ταυτόχρονα η Ρωσία και το Ιράν υπέγραψαν συμφωνία προμήθειας από την Τεχεράνη απροσδιόριστου αριθμού υπερσύγχρονων αεροσκαφών  Sukhoi-35. Η συνεργασία των τριών χωρών ενισχύεται και ουσιαστικά δημιουργείται ένας νέος συνασπισμός που ενδιαφέρει και την Τουρκία, ενώ η σκακιέρα συμπληρώνεται με τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή και τις ευαίσθητες ισορροπίες με την Άγκυρα. 

Η νέα γεωπολιτική σκακιέρα

Η Ουκρανία διαλύεται, αλλά η Δύση, αν και το γνωρίζει επιμένει να εξυψώνει την ουκρανική αντίσταση , χωρίς να αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες, έστω κατάπαυσης του πυρός.  Η συνέχιση του πολέμου συ συνδυασμό με τις εντάσεις ΗΠΑ – Κίνας- Ιράν -Τουρκίας δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που οδηγεί σε νέους συνασπισμούς.
Οι ΗΠΑ δείχνουν εγκλωβισμένες στον πόλεμο της Ουκρανίας, ενώ την ίδια στιγμή η Ανατολή και η Ρωσία δείχνουν καλύτερα προετοιμασμένες να απαντούν σε κάθε κίνηση της Ουάσιγκτον χωρίς δισταγμό. Το Πεκίνο νοιώθει ήδη πολύ ισχυρό και αντιπαρατίθεται μετωπικά με την Ουάσιγκτον, δείχνοντας μάλιστα σε όλον τον κόσμο, κυρίως στον δυτικό , ότι διακατέχεται από ισχυρή αυτοπεποίθηση. Οι Αμερικανοί επιμένουν σε μια παράδοξη πολιτική κυρώσεων που όχι μόνο δεν απέδωσαν στην περίπτωση της Ρωσίας, αντίθετα συνέβαλλαν στο να σφυρηλατηθεί ένα πιο διαυγές αντιαμερικανικό μέτωπο. Χώρες όπως η Γερμανία που διαφωνεί με την αντικινέζικη στροφή των ΗΠΑ νοιώθει αδύναμη να εναντιωθεί. Το Βερολίνο εξακολουθεί να είναι σαστισμένο. Πέραν των άλλων εντός της Γερμανίας υπάρχουν ολοφάνερα πια δύο πόλοι στην εξωτερική πολιτική. Μία των σοσιαλδημοκρατών του Σολτς που θα ήθελε μια ήπια πολιτική έναντι της Μόσχας και την εμπλοκή της διπλωματίας στον πόλεμο της Ουκρανίας. Η άλλη είναι των Πράσινων, ουσιαστικά της ΥΠΕΞ Μ. Μπέρμποκ που συμπεριφέρεται ως εκπρόσωπος του Στέητ Ντηπάρτμεντ παρά ως γερμανίδα πολιτικός. Αυτος ο δυϊσμός έχει καθηλώσει το Βερολίνο που αδυνατεί να βρει τρόπος απεγκλωβισμού του και σύρεται πότε από τη μια άποψη , πότε από την άλλη και ενώ η γερμανική οικονομία πλήττεται. Αν οι ΗΠΑ αποφασίσουν να προχωρήσουν σε οικονομικές κυρώσεις κατά της Κίνας , η οικονομική σταθερότητα της Γερμανίας θα απειληθεί σοβαρά.

       

Η Τουρκία και η Ελλάδα

Η Ελλάδα δια της κυβέρνησης Μητσοτάκη έχει επιλέξει στρατόπεδο χωρίς ίχνος ελιγμών και απαιτήσεων. Άλλωστε το δόγμα του προκεχωρημένου φυλακίου είναι κυρίαρχο στο Μέγαρο Μαξίμου και στο ΥΠΕΞ. Γι αυτό έχει φροντίσει ο πρωθυπουργός και η πρέσβης της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον Παπαδοπούλου που πολλές φορές λειτουργεί απευθείας με το Μαξίμου και όχι με την υπηρεσία της στο ΥΠΕΞ.

Η Τουρκία ελίσσεται μεταξύ ΗΠΑ -Ρωσίας. Η αλλαγή σκηνικού μετά τον καταστροφικό σεισμό, πιθανόν να οδηγήσει σε επαναξιολόγηση των επιλογών του Ερντογάν που έχει ανάγκη από την δυτική βοήθεια για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του Εγκέλαδου. Η επιλογή της αντιπολίτευσης να είναι ο Κιλιντσάρογλου αντίπαλος του Ερντογάν είναι αμφιλεγόμενη. Δεν ξέρουμε ακόμη πως θα εξελιχθεί η εκλογική μάχη στην Τουρκία, παρά το γεγονός ότι ο Κιλιντσάρογλου προηγείται. Όμως οφείλουμε να σημειώσουμε το εξής: Η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν , ίσως και πολλές ακόμη χώρες θα ήθελαν μια νέα νίκη του Ερντογάν γιατί είναι ικανοποιημένες από την συνεργασία τους με τον Τούρκο πρόεδρο. Αντίθετα οι ΗΠΑ, η ΕΕ , το ΝΑΤΟ συνολικά θα προτιμούσαν τον Κιλιντσάρογλου, ο ποίος έχει υποσχεθεί ότι θα κάνει στρατηγική στροφή προς την Δύση και αυτό αρέσει στα κέντρα εξουσίας στη Δύση.

Η Ελλάδα , αν και θεωρείται πολύ πιθανό ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική απέναντί μας δεν θα αλλάξει ουσιαστικά, θα προτιμούσε τον Κιλιντάρογλου ο ποίος προτείνει διάλογο σε νέα βάση με την Ελλάδα, χωρίς να παραιτείται από την ατζέντα της Τουρκίας. Ωστόσο, η στροφή προς τη Δύση που υπόσχεται ο υποψήφιος πρόεδρος περνά αναγκαστικά και από την Ελλάδα. Μια σοβαρή ελληνική κυβέρνηση μπορεί να κερδίσει πολλά αν σχεδιάσει τις θέσεις της και να εμπλακεί στον οδικό χάρτη που έχει ανάγκη η Άγκυρα για να προσεγγίσει τη Δύση.
Συμπερασματικά, καταγράφονται ιστορικού μεγέθους αλλαγές στην στρατηγική των μεγάλων χωρών και των υπερδυνάμεων. Νέοι συνασπισμοί δημιουργούνται με μεγάλη ισχύ. Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε αν αυτές οι εξελίξεις οδηγήσουν σε ένα ΝΑΤΟ της ανατολής. Όσο όμως οι ΗΠΑ αντιπαρατίθενται με την Ρωσία και την Κίνα, τόσο περισσότερο αυτές οι χώρες θα ενισχύουν τους δεσμούς τους. Και η Ελλάδα οφείλει να γίνει πιο προσεκτική και να αλλάξει άμεσα το δόγμα του φυλακίου, γιατί δεν υπηρετεί ορθολογικά τα εθνικά συμφέροντα.  Η έναρξη συνομιλιών με την Τουρκία είναι επιβεβλημένη και πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό.
Οι εντάσεις που δεν υποχωρούν, σε συνδυασμό με την οικονομική που αντιμετωπίζουν κράτη και εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες είναι ένα εκρηκτικό μείγμα που απειλεί την ειρήνη.