Του Σωτήρη Σιδέρη


Άφαντη η Ελλάδα. Με επιστολή τους προς τον Μπάιντεν Αμερικανοί γερουσιαστές εκφράζουν έντονη ανησυχία για την στάση της Τουρκίας  στην ένταξη της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ . Όπως έγινε γνωστό,  οι νομοθέτες ζητούν από τον Αμερικανό πρόεδρο να συνδεθεί η διεύρυνση του ΝΑΤΟ με την πώληση και τον εκσυγχρονισμό  αεροσκαφών τύπου F-16.  Η Ελλάδα που είχε ζητήσει επίσημα την διασύνδεση της πώλησης των αεροσκαφών με την συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο, δεν υπάρχει πουθενά. Και η κυβέρνηση σιωπηλή σαν να αισθάνεται ενοχή που έχει αιτήματα… η Ελλάδα , δεν υπάρχει όχι μόνο στην συγκεκριμένη επιστολή, δεν υπάρχει καν ως πρόθεση να συμβεί κάτι τέτοιο , ούτε στον Λευκό Οίκο, ούτε στο Πεντάγωνο, ούτε στο Στέητ Ντηπάρτμεντ. Οι αντιλήψεις αυτές νοθεύουν το δόγμα ενότητας και  περί ισότιμων μελών του ΝΑΤΟ.
Η Ουάσιγκτον έχει το δικό της δόγμα που δεν ταυτίζεται πάντα με τις ανάγκες των κρατών -μελών της Συμμαχίας. Όταν οι βαλτικές χώρες ζήτησαν στρατό και αεροπλάνα του ΝΑΤΟ, η Ουάσιγκτον ανταποκρίθηκε. Όταν ζητά η Ελλάδα να αποσύρει η Τουρκία την απειλή πολέμου οι ΗΠΑ προτείνουν διάλογο.  Η ασφάλεια της Ελλάδας δεν είναι υπόθεση του ΝΑΤΟ, ξεκάθαρα πια, γιατί εκεί μας οδήγησε μια εξωτερική πολιτική που έχει καταρρεύσει προ πολλού.

Μηδενικό ειδικό βάρος

Είναι άλλο πράγμα ο διάλογος για την επίλυση διαφορών , κάτι που έχει λογική βάση και άλλο πράγμα η επίσημη διατύπωση απειλής πολέμου. Αυτή η λογική νοθεύει επίσης την εμπιστοσύνη των Συμμάχων προς τις ΗΠΑ.  Αλλά οι Αμερικανοί για να πάρουν μια απόφαση για την διαχείριση προβλημάτων μεταξύ συμμάχων, λαμβάνουν υπόψη τους το ειδικό βάρος κάθε χώρας. Αυτό το ειδικό βάρος είναι που δεν διαθέτει η Ελλάδα, αλλά διαθέτει η Τουρκία. Η Πολωνία για παράδειγμα ακολουθεί εντελώς άλλη στρατηγική. Ηγείται ουσιαστικά του αντιρωσικού μετώπου και είναι αυτή που πιέζει το ΝΑΤΟ προς αυτή την κατεύθυνση. Έχει αναβαθμίσει την εθνική της πολιτική σε νατοϊκή πολιτική, παράλογη, αλλά υπαρκτή.
 Η ελληνική εξωτερική πολιτική,  έχει αποτύχει παταγωδώς, να αντιμετωπίζεται η χώρα μας ως ισότιμος εταίρος .  Είναι άλλο πράγμα να ενημερώνει ο Έλληνας Μόνιμος Αντιπρόσωπος τους συμμάχους για την Τουρκία, άλλο πράγμα να απαιτεί και να διαπραγματεύεται.

Καμία σκανδιναβική χώρα, ούτε οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης θέλουν να βλέπουν την Ελλάδα να θέτει ζήτημα Τουρκίας. Θεωρούν ότι ο αντιρωσικός προσανατολισμός του ΝΑΤΟ πρέπει να μονοπωλεί κάθε συζήτηση και κάθε απόφαση. Η ελληνική κυβέρνηση από την άλλη, σύρεται κυριολεκτικά στον ρυθμό που ενορχηστρώνουν η Πολωνία και οι σύμμαχοί της, εις βάρος των εθνικών συμφερόντων και οι ΗΠΑ απλά δεν θέλουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στην στρατηγική ατζέντα του ΝΑΤΟ, αλλά θέλουν να τις διαχειρίζονται οι ίδιες , ανάλογα με την κατάσταση που επικρατεί, κυρίως για να αποφευχθεί πόλεμος. Γιατί ένας πόλεμος θα κάνει φύλο και φτερό το ΝΑΤΟ και αυτό δεν το θέλει κανείς.  Μια καλή διπλωματική επίθεση θα ήταν η απαίτηση της Αθήνας προς την Ουάσιγκτον να πιέσει για άρση του casus belli με αντάλλαγμα τα F-16. Δεν ακούστηκε καν κάτι τέτοιο, οπότε η Ελλάδα έχει ζωτικό διπλωματικό πεδίο να ενεργήσει, αλλά δεν το κάνει. Αυτό, παρά το γεγονός ότι, με την πάροδο του χρόνου και εξαιτίας της αναβαθμισμένης συνεργασίας Τουρκίας -Ρωσίας, δημιουργείται μια καλύτερη ατμόσφαιρα , έστω συγκρατημένη, για να θέτει η Αθήνα τις δικές της προτεραιότητες. Όμως η κυβέρνηση δεν έχει καν οργανώσει μια σοβαρή διαπραγματευτική ατζέντα, ούτε έχει θέσει επιτακτικά τα δικά της ζητήματα. Ούτε πρόκειται να το κάνει . Οι ευκαιρίες χάνονται η μία μετά την άλλη και το αποκορύφωμα είναι,  όλα τα μεγάλα ζητήματα της περιοχής να μην έχουν την Ελλάδα σε ρόλο πρωταγωνιστικό, ούτε καν έναν ωφέλιμο ρόλο, αλλά έχει έναν ρόλο δεδομένης χώρας που δεν ερωτάται καν. Πολλές φορές, στις συζητήσεις για την ενίσχυση της Ουκρανίας με όπλα,  η Ελλάδα όχι μόνο δεν συμμετέχει στην διαμόρφωση των αποφάσεων, αντίθετα καλείται σχεδόν επιτακτικά να παραχωρήσει οπλικά συστήματα και οι αποφάσεις απλώς της  κοινοποιούνται,.

Ενόψει της επίσκεψης Μπλίνκεν

Αν απειλεί η Ρωσία τις δύο σκανδιναβικές χώρες, που δεν τις απειλεί,  είναι κορυφαία προτεραιότητα για τις ΗΠΑ η υπεράσπισή τους, γιατί απλά προέχει η εικόνα της ηγέτιδας δύναμης που εκφράζεται κυρίως μέσω του ΝΑΤΟ. Αν όμως η Τουρκία απειλεί την Ελλάδα , αμβλύνεται η σκληρή γραμμή, η Ουάσιγκτον γίνεται διαλλακτική και προτείνει διάλογο. Δεν προτείνει όμως διάλογο, ούτε μεταξύ Σουηδίας Φινλανδίας και Ρωσίας, ούτε καν μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Μοιραία, η σύγκριση είναι επώδυνη για την Ελλάδα. Δεν φταίνε όμως μόνο οι ΗΠΑ. Κυρίως ευθύνεται η ελληνική κυβέρνηση που με την νοοτροπία της αποικίας, δεν διεκδικεί, ούτε πιέζει , ούτε απαιτεί.  Δηλαδή να ζητήσει από τον Μπλίνκεν που σε 20 ημέρες θα έρθει στην Αθήνα , να διασυνδεθεί η πώληση των F16, με όρους σχετικά με την ασφάλεια των νησιών και την άρση της απειλής πολέμου.

Η διαρκής επίκληση της συμμετοχής της Ελλάδας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ χάνει σταδιακά την αξία της. Η αποδυνάμωση του κράτους δικαίου και το μηδενικό ειδικό βάρος της χώρας μας στο ΝΑΤΟ, καθιστούν την Ελλάδα ένα απλό άθροισμα στη δυτική συμμαχία. Το κακό με την εξωτερική πολιτική είναι ότι οι ευθύνες δεν καταλογίζονται ποτέ, ούτε κανείς πρωθυπουργός ή ΥΠΕΞ θα δικαστεί για λάθη, παραλείψεις, αδυναμίες και ανεπάρκειες. Απλά τις επιπτώσεις όλων αυτών  τις υφίσταται η χώρα. Η Τουρκία δεν έγινε επιθετική και αναθεωρητική δύναμη σε μια νύχτα. Έγινε επειδή η αδύναμη Ελλάδα της πρόσφερε το έδαφος να το κάνει. Και δεν θα σταματήσει όσο παρατηρεί ότι η χώρα μας δεν συγκροτεί τη δική της στρατηγική στους διεθνείς οργανισμούς, στα σχήματα συνεργασίας, στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, ακόμη και σε διμερές επίπεδο με την Τουρκία.