Του Σωτήρη Σιδέρη

Η κατάσταση αποσύνθεσης στην οποία έχει περιέλθει η κυβέρνηση προκαλεί βαθύτερες διεργασίες στην πολιτική σκηνή. Σταδιακά, ο πρωθυπουργός μένει μόνος , απογυμνωμένος από επιχειρήματα και με την πλάτη στον τοίχο, ενώ το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο καταρρέει με πάταγο.  H σημερινή αντίδραση του Ευ. Βενιζέλου επιβεβαιώνει αυτή την εξέλιξη. Η άρνηση του πρωθυπουργού να αναλάβει τις ευθύνες του,  τον απομονώνει από κάθε δυνατή βοήθεια που θα μπορούσε να λάβει. Στο πλευρό του μένουν τα μέλη του Επιτελικού Κράτους στο Μέγαρο Μαξίμου και εκεί όμως οι σχέσεις είναι τεταμένες.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος με μια δήλωση που δείχνει την απόλυτη αμετροέπειά του και συναγωνίζεται τον πρωθυπουργό στον ….αναμάρτητο βίο, δείχνει το δρόμο της εγκατάλειψης του Μητσοτάκη. Αποτελεί μνημείο νομικισμού , αν και οι αυτονόητες πολιτικές επισημάνσεις έχουν κάποια σημασία. Ο Βενιζέλος ζητά τώρα αλλαγή του πρωθυπουργικού μοντέλου εξουσίας. Είναι ο ίδιος που ως κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος για σχεδόν 30 χρόνια θα μπορούσε να το αλλάξει , αλλά δεν το έκανε γιατί έτσι τον βόλευε. Αν και έμμεσα η καταδίκη του Μητσοτάκη δείχνει ότι ο Βενιζέλος (ξανα)κάνει μια στροφή, η ουσία είναι ότι οι πολιτικές εξελίξεις επιδρούν καταλυτικά προς την κατεύθυνση δημιουργίας μιας νέας πολιτικής τάξης πραγμάτων.

Χωρίς διέξοδο

 Ο Βενιζέλος επισημαίνει αυτό που όλη η Ελλάδα κατανοεί ως πρόβλημα Μητσοτάκη. Ότι δηλαδή δεν μπορεί ο πρωθυπουργός της χώρας να λέει ότι η παρακολούθηση του τηλεφώνου του Ανδρουλάκη είναι τυπικά σωστή, αλλά πολιτικά λάθος. Η στροφή Βενιζέλου προφανώς γίνεται υπό την πίεση των γεγονότων που ξαναφέρνουν δυναμικά στο προσκήνιο το ενδεχόμενο συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ.
Είχαμε εξαρχής εκτιμήσει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί μια τέτοια κρίση. Πρώτον γιατί είναι ο δημιουργός της. Δεύτερον γιατί δεν έχει τις ικανότητες . Τρίτον γιατί  η νοοτροπία του πορφυρογέννητου, τον εμποδίζει να αναλάβει ευθύνες και χρησιμοποιεί όλους τους άλλους για να διασωθεί ο ίδιος.
Το δεύτερο τεράστιας σημασίας πρόβλημα του πρωθυπουργού είναι ότι έχει πλέον απέναντί του όλη την δημοκρατική ευρωπαική κοινή γνώμη, τον διεθνή Τύπο και τα ΜΜΕ, πλήθος οργανώσεων , αλλά και την ΕΕ, η οποία δεν μπορεί να τον καλύψει. Τα θέματα του κράτους δικαίου είναι κορυφαία στην ιεράρχηση πλέον. Είναι θέμα χρόνου , ο πρωθυπουργός να γίνει στόχος πολύ περισσότερων αντιδράσεων από την Ευρώπη και πολύ πιο συντονισμένων, ακόμη και σε θεσμικό επίπεδο. Ήδη η κυβέρνηση Μητσοτάκη  αντιμετωπίζεται ως μια από τις πλέον αυταρχικές κυβερνήσεις της Ευρώπης. Η επιστολή της Κομισιόν, που αποκάλυψε η εφημερίδα Δημοκρατία με τη οποία απαιτεί ενημέρωση για το Predator, είναι ένα βήμα αποδόμησης του πρωθυπουργού, καθώς όλα τα στοιχεία είναι εναντίον του.

Είναι ταυτόχρονα προφανές ότι ήδη στην κοινωνία έχει ισχυροποιηθεί η αίσθηση ότι η κυβέρνηση αυτή έχει προκαλέσει βαθιά βλάβη σε θεσμούς και κανόνες. Με την πάροδο των ημερών, αυτό το κλίμα αντίδρασης θα γενικευθεί . Αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά, πως όση στήριξη και αν έχει μια κυβέρνηση από τα ΜΜΕ, όση λογοκρισία και αν επιβάλλει , όσο και να κατασκευάσει γεγονότα ή να αποκρύψει αλήθειες, έρχεται το πλήρωμα του χρόνου που όλο αυτό το σύστημα μοιάζει εντελώς αδύναμο στην κοινωνική δυναμική. Μια ακόμη ήττα για τα ελληνικά ΜΜΕ είναι προ των πυλών. Και αν , όπως έμμεσα υποστηρίζει ο Βενιζέλος πρέπει να ξεφύγουμε από το πρωθυπουργικό μοντέλο με μια νέα αναθεώρηση, είναι ευκαιρία το σύνταγμα να επιβάλλει νέους , αυστηρούς κανόνες λειτουργίας και διαφάνειας στα ΜΜΕ.
Στο πολιτικό επίπεδο, ενδεχομένως η στροφή Βενιζέλου να προοιωνίζεται ενεργότερη πολιτική εμπλοκή, καθώς το πολιτικό σκηνικό αλλάζει. Το πρόβλημά του όμως είναι ότι κανείς δεν τον θέλει και κανείς δεν τον εμπιστεύεται.  


    

Δήλωση Βενιζέλου

«Η θέση του Πρωθυπουργού ότι η παρακολούθηση ήταν τυπικά νόμιμη αλλά πολιτικά εσφαλμένη είναι μεγάλων διαστάσεων σφάλμα»
Παρακολουθούμε ένα ολόκληρο μοντέλο συγκεντρωτικής άσκησης της εξουσίας να φτάνει με πολύ θόρυβο στα όριά του. Το μείγμα αίσθησης παντοδυναμίας και ακρισίας απέβη ανεξέλεγκτο. Το μοντέλο πρέπει συνεπώς να αλλάξει αμέσως. Αυτό είναι επιβεβλημένο για την παρούσα και κάθε μελλοντική Κυβέρνηση. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να βυθίζει τη χώρα σε θλιβερές όψεις του παρελθόντος, απώτερου και εγγύτερου. Στα ζητήματα δημοκρατίας και κράτους δικαίου δεν χωρούν συγκρίσεις, υπάρχει απόλυτη αξίωση και απόλυτη υποχρέωση σεβασμού. Περίμενα να αναφερθεί στο θεμελιώδες αυτό ζήτημα ο Πρωθυπουργός αλλά δυστυχώς δεν το έκανε σήμερα.
Δίπλα στις τεράστιες ευθύνες αλυσίδας πολιτικών οργάνων που θα δούμε πού φτάνουν, υπάρχουν εξίσου τεράστιες ευθύνες της δικαιοσύνης με τη μορφή και πάλι εισαγγελικών λειτουργών ειδικών και αποκλειστικών καθηκόντων, όπως η «εισαγγελέας της ΕΥΠ». Είχε προηγηθεί η ακραία προκλητική εμπειρία της «εισαγγελέως διαφθοράς». Η κατάργηση των ειδικών/προνομιακών εισαγγελικών αυτών θέσεων που πλήττουν ούτως ή άλλως την αρχή του νόμιμου δικαστή, είναι επιβεβλημένη.

Οι υποκλοπές τηλεφωνικών επικοινωνιών κατά παράβαση του άρθρου 19 παρ.1 Συντ, είτε με συμβατικές είτε με εξελιγμένες τεχνικές μεθόδους είτε με τη σατανική σύμπτωση και των δυο, συνιστούν πρωτίστως αξιόποινη πράξη. Δεν υπάρχει δε ούτε στοιχειώδης νομιμοφάνεια όταν παραβιάζεται το απόρρητο των επικοινωνιών ευρωβουλευτή, που διαθέτει σε εθνικό επίπεδο τη νομική προστασία του βουλευτή, με επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας. Το βουλευτικό απόρρητο του άρθρου 61 παρ. 3 ως ειδικότερη διάταξη θέτει, απευθείας εκ του Συντάγματος, πρόσθετα ειδικότερα όρια στις κάμψεις του τηλεπικοινωνιακού απορρήτου που προβλέπονται  στο άρθρο 19 παρ.1. Τα άρθρα 8 της ΕΣΔΑ και 7 του ΧΘΔ της ΕΕ, ενισχύουν και δεν απομειώνουν τις εγγυήσεις. Δεν μπορεί να παρακολουθείται βουλευτής ή ευρωβουλευτής και κατά μείζονα λόγο αρχηγός κόμματος για λόγους «εθνικής ασφαλείας», ενδογενείς ή πολύ περισσότερο «εισαγόμενους». Τέτοιες δικαιολογίες είναι εξίσου κακές και βλαπτικές με την πράξη καθεαυτήν. Η θέση του Πρωθυπουργού ότι η παρακολούθηση ήταν τυπικά νόμιμη αλλά πολιτικά εσφαλμένη είναι μεγάλων διαστάσεων σφάλμα. Μπορούν άραγε να παρακολουθούνται πολιτικά πρόσωπα, βουλευτές και αρχηγοί κομμάτων, για λόγους «εθνικής ασφάλειας», εάν το σταθμίσει ο εκάστοτε πρωθυπουργός και το εγκρίνει ένας εισαγγελέας εφετών; Όχι βέβαια. Περιμένω ο Πρωθυπουργός να επανέλθει με σχετική διευκρίνιση.

Συνεπώς, ως προς το συγκεκριμένο και ομολογημένο συμβάν, οφείλουν να κινηθούν αμέσως τα αρμόδια όργανα της ποινικής δικαιοσύνης που δεν έχουν να περιμένουν καμία κοινοβουλευτική διαδικασία ως προς την ποινική ευθύνη προσώπων που δεν εμπίπτουν στο άρθρο 86 Συντ.
Προφανώς, πρέπει αμέσως να κινηθεί και να ασκηθεί ουσιαστικά και ο κοινοβουλευτικός έλεγχος, με πρώτο βήμα τη συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής ή με τη μετατροπή της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας σε εξεταστική επιτροπή. Όχι μόνο για τη συγκεκριμένη υπόθεση αλλά και για όλο το ζήτημα της λειτουργίας της ΕΥΠ και συναφών υπηρεσιών, με έμφαση στο απόρρητο των επικοινωνιών. Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος των υπηρεσιών αυτών είναι διεθνώς σοβαρή θεσμική εγγύηση. Είναι προφανές ότι η πρόβλεψη του Κανονισμού της Βουλής για τον ρόλο της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας σε σχέση με την ΕΥΠ δεν λειτουργεί αποτελεσματικά και αποτρεπτικά. Απαιτείται άμεση συμπλήρωση και του νόμου και του Κανονισμού της Βουλής. Οι χώρες χρειάζονται τις καλύτερες δυνατές και τις πιο αποτελεσματικές υπηρεσίες πληροφοριών, όχι όμως με έκπτωση των εγγυήσεων της δημοκρατίας και  του κράτους δικαίου.
Η πολιτική ευθύνη κρίνεται εντέλει εκλογικά. Το ζητούμενο για τους πολίτες πιστεύω και ελπίζω ότι είναι μια Κυβέρνηση ικανή να ανταποκριθεί στις μεγάλες προκλήσεις της συγκυρίας, προκλήσεις διεθνοπολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές, πρώτη από τις οποίες είναι όμως η ποιότητα και η ανθεκτικότητα της φιλελεύθερης δημοκρατίας".