Του Σωτήρη Σιδέρη

Προς δυναμική ανατροπή του κλίματος διακομματικής αποδοχής της νέας αμυντικής συμφωνίας Ελλάδας –ΗΠΑ, πενταετούς διάρκειας,  οδεύει ο ΣΥΡΙΖΑ συνεκτιμώντας όλες τις πολιτικές, γεωπολιτικές και διπλωματικές παραμέτρους και κυρίως,  το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν διαπραγματεύθηκε τίποτα στον τομέα της ασφάλειας ως αντάλλαγμα.  Ταυτόχρονα επικρατεί έντονος προβληματισμός για το ακριβές περιεχόμενο της συμφωνίας , καθώς  υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι δεν θα δημοσιοποιηθεί πλήρως, αλλά θα συνοδεύεται από μυστικά πρωτόκολλα . Αποτελεί  επίσης διπλωματικό παράδοξο, η Ελλάδα να δέχεται απειλές και πιέσεις σε όλο το εύρος του Αιγαίου και την Ανατολική Μεσόγειο από την Τουρκία, να παραχωρεί πλήθος βάσεων σε όλη την επικράτεια, αλλά να  μην υπάρχει καμία ρήτρα συνδρομής, την στιγμή μάλιστα που και οι Αμερικανοί αναγνωρίζουν την ύπαρξη απειλών . Οι ΗΠΑ σχεδόν σε κατάσταση παροξυσμού απαιτούν απόλυτη στοίχιση . Και ενώ σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο επικρατεί κλίμα έντονου σκεπτικισμού για την παγκόσμια στρατηγική των ΗΠΑ και αρχίζει να τρίζει σοβαρά το ΝΑΤΟϊκό οικοδόμημα, η ελληνική κυβέρνηση βυθίζεται σε άνευ όρων ατλαντισμό. Αν τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ επιμείνει στις ενστάσεις του και καταψηφίσει την συμφωνία θα  προκληθεί αλυσίδα πολιτικών εξελίξεων με εσωτερικό και διεθνή αντίκτυπο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ συνδέει απόλυτα προς το παρόν,  την επέκταση των αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών βάσεων στην Ελλάδα με εγγυήσεις για την ασφάλεια της χώρας, πέραν της οικονομικής  διάστασης. Ο Αλέξης Τσίπρας φέρεται να έχει εκφράσει σοβαρό προβληματισμό και σε Αμερικανούς αξιωματούχους και ο σκεπτικισμός αυξήθηκε καθώς δεν πήρε καμία απάντηση. Αν για παράδειγμα, διερωτώνται στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ,  υπάρξει θερμό επεισόδιο σε νησί του βόρειου Αιγαίου δηλαδή κοντά στη βάση των ΗΠΑ στην Αλεξανδρούπολη , ποια θα είναι η αντίδραση της Ουάσιγκτον; Η σιωπή ήταν εύγλωτη.  

    

Βάσεις σε γκρίζο φόντο

Υπάρχει εκ των πραγμάτων μια κλιμακούμενη δυσαρέσκεια κατά των ΗΠΑ πέραν του ΣΥΡΙΖΑ και σε στρατιωτικούς και σε διπλωμάτες. Αλλά η κυβέρνηση σε πολιτική επίπεδο θέλει να κλείσει την συμφωνία άρον άρον όπως έγινε και τον Δεκέμβριο του 2019.
Το τρίτο αρνητικό στοιχείο είναι ότι οι ΗΠΑ , μετά την ταπείνωσή τους στο Αφγανιστάν και την αλλοπρόσαλλη πολιτική τους στην Ανατολική Μεσόγειο , την ένταση με την Κίνα, την κρίση με τη Γαλλία ,  έχουν γίνει ιδιαίτερα εριστικές και απλά απαιτούν από τους Έλληνες αξιωματούχους «περισσότερες ΗΠΑ» στην Ελλάδα. Η αξιωματική αντιπολίτευση έχει γίνει αποδέκτης των συζητήσεων και σύμφωνα με πληροφορίες, έχει εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το περιεχόμενο της συμφωνίας, καθώς οι ΗΠΑ αρνούνται να δεσμευθούν στο ζήτημα ασφάλειας που έχει θέσει ο ίδιος ο Τσίπρας σε επαφές του με Αμερικανούς αξιωματούχους. Οι Αμερικανοί δεν σκοπεύουν και δεν θα κάνουν ούτε βήμα παραπάνω από τις τετριμμένες δηλώσεις –κλισέ για την ασφάλεια της χώρας. Πέραν αυτών , ανησυχία επικρατεί για το τι ακριβώς θα προβλέπει η συμφωνία για τη Σούδα και την Αλεξανδρούπολη, τον ρόλο της Ελλάδας, τις αρμοδιότητες, τις εγκαταστάσεις κλπ. Ιδιαίτερα ως προς την Αλεξανδρούπολη εκφράζεται προβληματισμός ότι θα είναι ιδιαίτερα ασαφές τι θα συμβεί , καθώς προβλέπονται «τεχνικά θέματα» που δεν θα δημοσιοποιηθούν, ούτε θα έρθουν στη βουλή. Μάλιστα όλη η περιοχή της Αλεξανδρούπολης μπορεί να μετατραπεί σε μια βάση χωρίς έλεγχο, πράγμα επικίνδυνο για τα εθνικά συμφέροντα, γιατί η Ρωσία είναι γνωστό ότι με την σειρά της απαντά. Επιπλέον, η εμπιστοσύνη προς τις ΗΠΑ είναι σε χαμηλό επίπεδο και αυτό κάνει πιο δύσκολη την πρόβλεψη για τις πραγματικές διαθέσεις των ΗΠΑ.  

Η κρίση του Ατλαντισμού

Ο ΥΠΕΝ Νίκος Δένδιας σπεύδει για την υπογραφή της συμφωνίας που θα προκαλέσει πολιτική ένταση. Ο υπουργός Εξωτερικών έχει προσωπική ατζέντα και προσπαθεί με κάθε τρόπο να έχει την εύνοια των ΗΠΑ προκαλώντας προβληματισμό .
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει να διαρραγούν οι σχέσεις με τις ΗΠΑ. Κάθε άλλο. Έχει και η αξιωματική αντιπολίτευση τους ατλαντιστές της, αλλά και έχει και σκεπτόμενα στελέχη και Αριστερή πτέρυγα. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Η διεθνής κρίση που προκλήθηκε, κλιμακωτά, πρώτα με την αποχώρηση από τη Συρία, μετά από το Αφγανιστάν, τώρα με την συμφωνία του Ειρηνικού για τον πυρηνικό στόλο της Αυστραλίας , ερήμην της ΕΕ, κυρίως της Γαλλίας έχει δημιουργήσει ισχυρό κλίμα αμφισβήτησης των ΗΠΑ. Οι καθησυχαστικές δηλώσεις της Ουάσιγκτον δε συγκινούν κανέναν και εκτιμάται ότι η αστάθεια να ενισχυθεί διεθνώς.
Υπό αυτή την οπτική είναι αναγκαίο για τη χώρα μια νέα διεθνής αρχιτεκτονική ασφάλειας που θα βασίζεται σε συνεργατικά σχήματα και όχι ανταγωνιστικά όπως κάνουν οι ΗΠΑ κατά της Ρωσίας ή της Κίνας. Η Ελλάδα είναι από κάθε άποψη χώρα πρώτης γραμμής στο γεωπολιτικό πεδίο, απλά επειδή είναι δεδομένη και χωρίς ειδικό βάρος, δεν έχει ρόλο. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αλλάξει το σκηνικό, να επηρεαστούν σοβαρά οι πολιτικές εξελίξεις και το θέμα της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ να γίνει ζήτημα πρώτης γραμμής. Ήδη φουντώνουν οι φωνές εντός του ΣΥΡΙΖΑ ώστε να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας και στο πλαίσιο αυτό πιέζουν την ηγεσία, ώστε πρώτα να φέρει η κυβέρνηση στη βουλή τα τρία μνημόνια συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία και μετά την συμφωνία με τις ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, αναμένονται εξελίξεις….