του Σπύρου Σουρμελίδη

Η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, σηματοδοτεί μια διαφορετική εποχή για τους στόχους και τις δυνατότητες των ΗΠΑ, το τέλος της αμερικανικής υπερδύναμης, όπως την γνωρίζουμε. Η εγκατάλειψη του Αφγανιστάν, σηματοδοτεί το τέλος του σύντομου “Αμερικανικού Αιώνα”, όπως τον φαντάστηκαν και τον σχεδίασαν στο γύρισμα του 20ου Αιώνα, στην αρχή του 21ου Αιώνα , οι σύμβουλοι του Τζώρτζ Μπους του νεώτερου. Η αποχώρηση από τη Βάση του Μπαγκράμ και την Καμπούλ, πάνω απ όλα σηματοδοτεί την επιστροφή των Λεγεώνων πίσω στο σπίτι τους. Γιατί πια δεν φέρνουν “χρυσάφι” ούτε εξασφαλίζουν την παντοκρατορία. Η παγκοσμιοποίηση και οι ...κινέζοι είχαν άλλα σχέδια.

Βιετνάμ-Αφγανιστάν : Δύο διαφορετικές εποχές

Ο 15ετής πόλεμος των Αμερικανών στο Βιετνάμ τελείωσε με   ήττα από τους Βιετναμέζους, και εμμέσως από την Ρωσία και την Κίνα. Στην συνέχεια μάλιστα το Βιετνάμ έγινε μια κομμουνιστική χώρα. Ήταν μια καθαρή ήττα, στρατιωτική και πολιτική. Το σημαντικότερο, άλλαξε την ίδια την Αμερική. Οι σφαγές άοπλων πολιτών, “Το κοριτσάκι της ναπάλμ”, τα φέρετρα με τους νεκρούς Αμερικανούς στρατιώτες, το ελικόπτερο που φεύγει με τους τελευταίους Αμερικανούς από την Σαϊγκόν, επέδρασαν καθοριστικά, στο εσωτερικό της υπερδύναμης. Δημιουργήθηκε ένα γιγάντιο αντιπολεμικό κίνημα που καθόρισε την ίδια την αμερικανική κοινωνία και την πολιτική πραγματικότητα. Αλλά η ήττα στο Βιετνάμ δεν έμελλε να μειώσει την παγκόσμια επίδραση των ΗΠΑ. Το αντίθετο.  
Αντιθέτως η αποχώρηση από το Αφγανιστάν δεν έχει τίποτα το συγκλονιστικό, δεν δημιουργεί φαινομενικά κάποια νέα κατάσταση. Γιατί πολύ απλά αυτή έχει ήδη δημιουργηθεί.

Ο επί 20 χρόνια πόλεμος στο Αφγανιστάν, οδήγησε προς το παρόν στον περιορισμό της ισλαμικής τρομοκρατίας , της επιρροής και δράση της Αλ Κάϊντα. Το χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους, ήταν ένα πλήγμα στο γόητρο της αυτοκρατορίας, ήταν και μια ισχυρή ένδειξη ότι το δημιούργημα των αμερικανικών υπηρεσιών , η Αλ Κάϊντα του Οσάμα μπιν Λάντεν , από σύμμαχος κατά των Ρώσων, έγινε ο μεγαλύτερος εχθρός.

Στην δεκαετία του 80, οι Αμερικανοί βρήκαν στο πρόσωπο του σαουδάραβα Οσάμα, έναν παθιασμένο φίλο, έτοιμο να θυσιαστεί για τα αδέλφια του, τους αφγανούς μουτζαχεντίν, (προστάτες της πίστης) που πολεμούσαν για να διώξουν τους άπιστους εισβολείς Ρώσους. Μόνο που στην συνέχεια ο Οσάμα μπιν Λάντεν όχι μόνο στήριξε τους Ταλιμπάν (κίνημα των σπουδαστών της πίστης) στο Αφγανιστάν, αλλά και τα δίκαια όλων των ισλαμιστών, ενάντια στους Αμερικανούς.

Οι Αμερικανοί το 2001 δεν αποφάσισαν να κατακτήσουν το Αφγανιστάν, αποφάσισαν επισήμως να καταστρέψουν το δικό τους δημιούργημα που είχε απλωθεί σε Ασία και Αφρική και τελικώς μπόρεσε να χτυπήσει και την καρδιά της υπερδύναμης. Ουσιαστικά να διαμορφώσουν μια εντελώς νέα κατάσταση σε Ασία και Αφρική. 

Έτσι ακολούθησε η εισβολή στο Ιράκ (2003) που πέτυχε την άμεση πτώση του Σαντάμ Χουσεϊν , την αποδυνάμωση της χώρας που πρακτικά χωρίστηκε σε τρία αυτοδιοίκητα τμήματα. Έφερε στο προσκήνιο των γεωπολιτικών εξελίξεων της περιοχής τους Κούρδους.

Ο στόχος όμως έφερε εμπλοκές σε χώρες και ένα πόλεμο υπερεθνικών διαστάσεων, που επηρέασε και την Ευρώπη, τους συμμάχους των Αμερικανών.

Τα άμεσα τακτικά κερδοφόρα αποτελέσματα, διεύρυναν τους αρχικούς και διακηρυγμένους στόχους (χτύπημα της τρομοκρατίας).  Προωθήθηκαν τα σενάρια για την διαμόρφωση μιας νέας τάξης πραγμάτων στην κεντρική Ασία , την Μέση Ανατολή και την Αφρική.

Η ανατροπή του Καντάφι , άλλαξε την Λιβύη , εξαφάνισε την επιρροή των Κινέζων στην Λιβύη, εξαφάνισε έναν επί δεκαετίες εχθρό, τον Καντάφι.

Η προσπάθεια ανατροπής του Άσαντ στην Συρία έφερε τον διαμελισμό της χώρας, την μείωση της επιρροής του Ιράν, αλλά και την εισβολή της Τουρκίας. Επίσης την οριστική απόσπαση του Λιβάνου από την επιρροή της Συρίας.

Οι Αμερικανοί με όλες αυτές τις επεμβάσεις τους έχουν πετύχει πολλούς τακτικούς ή χρονικά περιορισμένους στόχους.

Κάνοντας τα ίδια λάθη, δημιουργώντας συμμάχους που στην συνέχεια στρέφονται εναντίον τους. Όπως οι τζιχαντιστές που πολύ γρήγορα έδειξαν τις δικές τους επιδιώξεις, σφάζοντας αδιακρίτως μουσουλμάνους, άραβες, κούρδους και χριστιανούς.

Για να φανούν στην συνέχεια παράπλευρες συνέπειες μη προβλέψιμες και μη επιθυμητές. Όπως η επιρροή του Ιράν στο Ιράκ, η στήριξη του Ασαντ από την Μόσχα , η επιστροφή των Ρώσων σε Λιβύη και Συρία, ακόμα και στο Ιράκ.

Έτσι κι αλλιώς ο επί 40 χρόνια αποκλεισμός του Ιράν, δεν έχει φέρει την περιπόθητη πτώση του καθεστώτος των Αγιατολάχ. Φέρνει το ακριβές αντίθετο αποτέλεσμα.

Όλες αυτές οι επεμβάσεις δεν πέτυχαν να εδραιώσουν μια νέα κατάσταση όπως την είχαν φανταστεί στο κέντρο της Αυτοκρατορίας στην αρχή του νέου Αιώνα, που τον ονόμασαν “Αμερικανικό Αιώνα”.

Ο σύντομος “Αμερικανικός Αιώνας”

Το 1997 μια ομάδα (think tank) Νεοσυντηρητικών διαπίστωσε πως η “αμερικανική ηγεσία είναι τόσο καλή για τις ΗΠΑ όσο και για ολόκληρο τον κόσμο”. Υποστήριξαν ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να «επιδιώξουν να διατηρήσουν και να επεκτείνουν τη θέση τους ως παγκόσμιας ηγεσίας» «διατηρώντας την υπεροχή των στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ».

Ήταν ένα σχέδιο για μια νέα παγκόσμια τάξη, υπό την ηγεσία της δημοκρατικής Αμερικής. Ηταν σχέδιο συνέχεια του ενθουσιασμού για το τέλος της Ιστορίας, την επικράτηση δηλαδή του καπιταλισμού και της δημοκρατίας στα πρότυπα της Αμερικής.

Εκείνη την στιγμή (1997-98) δεν συμφωνούσαν με την πολιτική Κλίντον, αλλά προέβλεπαν πως σύντομα θα έρθουν στην εξουσία οι Ρεπουμπλικανοί και μάλιστα οι Ρηγκανικοί. Και πράγματι στην ομάδα αυτή συμμετείχαν συνεργάτες και οπαδοί του Ρήγκαν όπως και του Μπους του πρεσβύτερου. Ντίκ Τσένυ, Ντόναλντ Ράμσφελντ, Πωλ Γούλφοβιτς, Ρίτσαρντ Πέρλ, Τζέιμς Γούλσυ, Ρόμπερντ Ζέλιγκ αλλά και Τζών Μπόλτον. (Τον τελευταίο τον είδαμε σύμβουλο Ασφαλείας του Ντ. Τράμπ). Από τα 25 άτομα της Ομάδας δέκα έγιναν υπουργοί ή σύμβουλοι της κυβέρνησης Μπους (2000-2008).

Η Ομάδα αυτή διαμόρφωσε την εξωτερική πολιτική του Μπους του νεώτερου, ήταν αυτοί που ζητούσαν εισβολή στο Ιράκ πριν από τους Δίδυμους Πύργους.

Η ομάδα ως think tank μετονομάστηκε σε  “Πρωτοβουλία για την εξωτερική πολιτική” για να διαλυθεί το 2017. 

Τα σχέδια τους έγιναν πράξη έως ένα σημείο. Τροποποιήθηκαν από την κυβέρνηση Ομπάμα, κυρίως από την Χίλαρυ Κλίντον. Χωρίς να έχουν το απολύτως επιθυμητό αποτέλεσμα. Αποφάσισαν μάλιστα να σκοτώσουν τον Οσάμα που τον είχαν στα χέρια τους οι Πακιστανοί για να δώσουν ένα τέλος στην επιχείρηση κατά της τρομοκρατίας.

Προς απογοήτευση της ομάδας που ονειρεύτηκε μια νέα παγκόσμια τάξη υπό τις ΗΠΑ , η παγκοσμιοποίηση και οι...Κινέζοι  έχουν άλλα σχέδια.

Ισχύει απολύτως εδώ το “όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια ο Θεός γελάει”. Οι Κινέζοι δεν ξέρουμε αν στα κρυφά γελάνε, σίγουρα όμως έχουν τα δικά τους σχέδια.

Και οι Αμερικανοί υπο  τον Μπάϊντεν πρέπει να κάνουν άλλα σχέδια ...

ΥΓ: Το ενδιαφέρον σ όλη αυτή την ιστορία είναι πως, ο εκτός συστήματος Τραμπ,  είχε με τον δικό του τρόπο διαπιστώσει ότι ο “Αμερικανικός αιώνας” δεν προχωράει καλά. Μάλλον επειδή έβλεπε ότι χάνονται λεφτά, οι Λεγεώνες δεν φέρνουν χρυσάφι στην Αυτοκρατορία, γι αυτό και ζητούσε την επιστροφή τους. Γι αυτό και διαφώνησε μαζί του ο Τζών Μπόλτον , εκ των εμπνευστών της ιδέας ότι ο 21ος Αιώνας ανήκει στην Αμερική!