του Σπύρου Σουρμελίδη

Ανάσες ανακούφισης ακούγονται στην Ευρώπη και στην Ελλάδα φυσικά μετά τη  νίκη του Τζο Μπαϊντεν. Χωρίς να είναι σίγουρος κανείς ποια ακριβώς πολιτική θα ακολουθήσει ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος, είναι βέβαιο  ότι η πρόσβαση στον Λευκό Οίκο θα είναι πολύ ευκολότερη.  Σε όλες τις μεγάλες  ευρωπαϊκές  πρωτεύουσες (Βερολίνο, Παρίσι, Ρώμη, Μαδρίτη, Αμστερνταμ, φυσικά Βρυξέλες) υπάρχει η βεβαιότητα ότι θα επιστρέψει μια πολύ διαφορετική ρητορική από την πλευρά της Αμερικής και ότι θα υπάρχει δυνατότητα συνεννόησης για όλα τα μεγάλα ζητήματα.Καλό θα είναι όμως να κρατήσουμε "μικρό καλάθι" γιατί δεν είναι καθόλου βέβαιο  ότι ο νέος Πρόεδρος θα στρέψει το τιμόνι της Αμερικής σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση, ειδικά δε σε ότι αφορά τα θέματα με την Τουρκία.  

Ισως να μην είναι τόσο ευτυχείς από την ήττα Τραμπ οι ηγεσίες των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, στην Πολωνία, στην Ουγγαρία, στην Τσεχία και στις Βαλτικές χώρες. Ο λόγος είναι οι ιδεολογικές συγγένειες σε πολλά ζητήματα με τον Τράμπ.  Αν και δεν ικανοποίησε τον αντιρωσισμό όλων αυτών των χωρών. Αντιθέτως ελπίζουν ότι ο Μπαϊντεν θα είναι  πιο σκληρός έναντι της Ρωσίας.

Η εποχή Τράμπ σε κάθε περίπτωση ήταν  σχεδόν για όλους τους ευρωπαίους προβληματική, πρωτίστως γιατί ο ηττημένος Πρόεδρος ήταν επιθετικός και  προς τους ευρωπαίους, δημιουργώντας προβλήματα ακόμα και μέσα στο ΝΑΤΟ.

Υπάρχει ένα μεσοδιάστημα γιατί ο Τράμπ παραμένει εν ενεργεία Πρόεδρος έως τις 20 Ιανουαρίου του 2021. Πρακτικά μπορεί να πάρει αποφάσεις και αν δημιουργήσει προβλήματα. Σε ότι αφορά όμως τον εκλεγμένο Πρόεδρο, όλοι θα περιμένουν τις δικές τους πρώτες ενέργειες σε σχέση με την διεθνή σκηνή. Ο Τζο Μπαϊντεν έχει ένα διάστημα προετοιμασίας, όμως η πολιτική του θ αρχίσει να ξεδιπλώνεται από τον Φεβρουάριο και μετά.

Υπάρχουν κορυφαία ζητήματα  στα οποία οι ευρωπαίοι περιμένουν απαντήσεις. 
Το πρώτο είναι οι υψηλοί δασμοί για τα ευρωπαϊκά  προϊόντα στην αμερικανική αγορά και η συμφωνία εμπορίου ΕΕ-ΗΠΑ.

Το δεύτερο είναι το θέμα της κλιματικής αλλαγής. Μένει αν δούμε αν οι ΗΠΑ θα επιστρέψουν στην Συμφωνία του Παρισιού από την οποία ο Τράμπ αποχώρησε.

Υπάρχουν τα θέματα ασφάλειας τα οποία συζητιούνται εντός του ΝΑΤΟ.

Και βεβαίως σειρά περιφερειακών θεμάτων, όπως είναι οι σχέσεις της Δύσης με την Ρωσία, η Λευκορωσία, η Ουκρανία και βεβαίως το μεσανατολικό, η κατάσταση στην βόρεια Αφρική και οι σχέσεις με τον μουσουλμανικό κόσμο.

Οι σχέσεις του Μπαϊντεν με Ελλάδα και Κύπρο

Η πρόσβαση της ελληνικής ηγεσίας στο επιτελείο του Μπαϊντεν και στον ίδιο τον Αμερικανό Πρόεδρο είναι εκατοντάδες φορές ευκολότερη και ουσιαστικότερη απ ότι προς τον Τράμπ. Για την ελληνική πολιτική τάξη ο Τράμπ ήταν σχεδόν απρόσιτος, ήταν δε φίλος με τον Ερντογάν.

Αντιθέτως ο Μπαϊντεν γνωρίζει από παλιά τα προβλήματα της περιοχής, γνωρίζει καλά τα της Κύπρου, τις ελληνοτουρκικές διαφορές και τις ισορροπίες στην περιοχή. Ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος δεν θα μάθει τώρα τι συμβαίνει στην περιοχή μας, έχει προσωπική εμπειρία. Ως πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας επι σειρά ετών, έχει γνώση των εξελίξεων στα Βαλκάνια και στην Μέση Ανατολή, όπως και στην ανατολική Μεσόγειο.

Όπως έχει και πολλούς ελληνοαμερικανούς και ελληνοκυπρίους υποστηρικτές. Διατηρεί  πάντα φιλικές σχέσεις με τον Γιώργο Παπανδρέου.

Κοντά του όμως βρίσκονται και γνωστοί ελληνοαμερικανοί, τους οποίους γνωρίζει από παλιά η οικογένεια του Κυριάκου Μητσοτάκη. Και είναι αυτοί που  προσφέρουν μια ανάσα στον Έλληνα πρωθυπουργό, ο οποίος έχει τρομάξει από την αντιμετώπιση του Ντόναλντ Τράμπ.

Διαύλους προς το επιτελείο Μπαϊντεν έχει και ο Αλέξης Τσίπρας, μέσω επίσης πολύ γνωστών ελληνοαμερικανών οι οποίοι στηρίζουν τον Μπαϊντεν και παραδοσιακά την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος.

Δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος  για την πορεία των πραγμάτων.

Ο Μπαϊντεν εμφανίστηκε μεν αυστηρός για τον Ερντογάν και την πολιτική του.  Το θέμα των ρωσικών s-400  είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα του. Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ  δηλώνει επίσης ότι δε θα είχε υποκύψει ποτέ στον Ερντογάν όπως έκανε ο Τραμπ στο θέμα των Κούρδων.  Δήλωσε επίσης ότι η Τουρκία πρέπει ν αλλάξει δηλαδή να φύγει ο Ερντογάν και να έρθει η σημερινή αντιπολίτευση στην εξουσία (προσθέτοντας όχι με πραξικόπημα).

Όμως είναι και αυτός που θέλει  την Τουρκία μακριά από το  άρμα του Πούτιν. Και θα κάνει ότι μπορεί για να αποσπάσει  την Τουρκία από τη Ρωσία. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει πάντα μια ισορροπία σε ότι αφορά τις ελληνοτουρκικές διαφορές. Δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι από τον Ιανουάριο ο Λευκός Οίκος  θα εμφανιστεί να δηλώσει ότι η Τουρκία δεν έχει κανένα δικαίωμα στην Ανατολική Μεσόγειο. Το «είναι αναγκαίος ο διάλογος» θα συνεχίσουμε να  το ακούμε ίσως και πολύ εντονότερα.

Εκτός αυτού ο Ερντογάν έχει επίσης προσβάσεις στο επιτελείο του νέου Αμερικανού Προέδρου. Η Τουρκία έχει πάντα ένα πολύ καλό λόμπι στην Ουάσιγκτον σε σχέση και με τα δυο κόμματα, Ρεπουμπλικάνους και Δημοκρατικούς. Υπάρχουν και συνεργάτες του Μπαϊντεν που διατηρούν σχέσεις με την Τουρκία και το τουρκικό λόμπι και ειδικότερα με τον Ερντογάν.