του Σπύρου Σουρμελίδη

Δύσκολα αλλά νίκησε. Ο Τζο Μπαϊντεν είναι ο 46ος Αμερικανός Πρόεδρος, καταφέρνοντας να νικήσει  τον  Ντόναλντ Τράμπ, ο οποίος έδειξε μια μεγάλη πολιτική ανθεκτικότητα.  Ο κορωνοϊός , καλύτερα η δραματική διαχείριση  της επιδημίας από τον Τράμπ και το κοινό μέτωπο κατά του Τράμπ που δημιουργήθηκε και με αφορμή την αστυνομική βία κατά των μαύρων, ήταν οι δυο βασικοί παράγοντες της ήττας του Τράμπ. Η Αμερική όμως είναι μια διχασμένη χώρα. Και η εμμονή του Τράμπ να αρνείται το εκλογικό αποτέλεσμα, δηλώνοντας μάλιστα ότι δεν πρόκειται να φύγει από τον Λευκό Οίκο, δείχνει και την θεσμική σήψη των ΗΠΑ. Η αυτοκρατορία έχει διχαστεί,  μεταξύ των αρνητών και των πολέμιων της παγκοσμιοποίησης (όπως την βιώνουν μέσω των επιπτώσεων) και σε όσους πιστεύουν ακόμα στην Αμερική που ήξεραν. Η ωμή αλήθεια είναι πως ο Τράμπ με επεισόδια ή χωρίς, θα φύγει από τον Λευκό Οίκο. Όμως ο τραμπισμός μένει, είναι παρών και στην Αμερική και στην Ευρώπη.  Γιατί – κακά τα ψέμματα-  πάτησε πάνω σε υπαρκτά προβλήματα και διλήμματα. Έδωσε (δίνει) όμως  διχαστικές , αντιφατικές και ατελέσφορες απαντήσεις. 

Το μεγάλο ερώτημα είναι τι ακριβώς θα επιδιώξει ο Μπάϊντεν και οι Δημοκρατικοί, που κέρδισαν χωρίς ατζέντα, χωρίς απάντηση στα προβλήματα. Φυσικά μιλούν για ενότητα (μετά την αντιπαράθεση) αλλά ο δρόμος προς αυτή είναι δύσκολος. 
Οι οπαδοί του Τράμπ και μετά την ήττα, δήλωναν ότι είναι  υπερήφανοι, γιατί ο Πρόεδρος τους, έδωσε μεγάλες μάχες για την πατρίδα. Ενάντια στην Κίνα, ενάντια στην αθρόα μετανάστευση, για να “Κάνει την Αμερική ξανά Μεγάλη”.   
Είναι ίσως ακόμα νωρίς για να αναλυθούν σε βάθος οι αιτίες της ήττας του Τράμπ. Ο λόγος της ανάγκης μιας τέτοιας εξήγησης είναι ο τραμπισμός. 
Ο Μπαϊντεν θα αναλάβει τα καθήκοντα του στις 20 Ιανουαρίου του 2021 σε μια διαιρεμένη Αμερική. Ο Τράμπ ανέδειξε αυτό τον διχασμό με τη δική του πολιτική. Πρέπει να επισημάνουμε ότι ο Τραμπ ηταν ο υποστηρικτής και ο εκφραστής  της αντι παγκοσμιοποίησης. Ηταν αυτός που με το σύνθημα «Πρωτα η Αμερική» ξεσήκωσε όλους αυτούς :
-Που θέλουν τα εργοστάσια πίσω τις επενδύσεις πίσω 
- Όπως και και τις «λεγεώνες» πίσω στην πατρίδα. 

Η Αμερική χάνει ζωτικό χώρο, χάνει εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Τα προβλήματα  όμως της αμερικανικής κοινωνίας είναι τεράστια. Δεν υπάρχει βασική κάλυψη ιατρική για εκατομμύρια Αμερικανών. Η κρίση του κοροναϊού ανέδειξε  το μεγαλύτερο πρόβλημα της Αμερικής. Το πόσο εύκολα μπορείς να μείνεις άνεργος και να τα χάσεις όλα. Η «αυτοκρατορία» γεννούσε πάντα εκατομμύρια δουλειές κάθε χρόνο. Τα τελευταία χρόνια όμως η άνοδος των νέων οικονομικών δυνάμεων (Κίνα, Ινδία κα) δημιουργεί κρίσεις οι οποίες δεν μπορούν πλέον να κρυφτούν. Η ανεργία αυξάνεται και τα κόλπα του Τράμπ μόνο περιστασιακά έκρυψαν τις μεγάλες παθογένειες. Πολλές αμερικανικές Πολιτείες δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της κοινωνίας. Οι ανισότητες ήταν πάντα μεγάλες στις ΗΠΑ, αλλά  τώρα πια και έχουν γίνει μεγαλύτερες, και οι ασθενέστερες τάξεις δεν βρίσκουν με την ίδια ευκολία δουλειά. Η ανασφάλεια έχει φέρει μίσος και διχασμό.  Γι αυτό και οι διακηρύξεις του Τράμπ για τους μετανάστες, για κάθε ξένο (ακόμα και φοιτητές) είναι δημοφιλείς. Όλοι αυτοί παίρνουν τις δουλειές των Αμερικανών και είναι φορείς …τρομοκρατικών ιδεών.

Οι Αμερικανοί -λέει ο Τράμπ -πληρώνουν τους Ευρωπαίους , ειδικά τους Γερμανούς, συντηρούν το ΝΑΤΟ, πληρώνουν στρατό στην Μέση Ανατολή και στην Αφρική για την ασφάλεια των άλλων. Ολ αυτά έχουν απήχηση σε ένα σημαντικό τμήμα των αμερικάνων πολιτών. Ο Τράμπ κέρδισε άλλωστε με το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική» (America First).

Αυτό όμως το σύνθημα έδειξε και την αδυναμία. Γιατί η αμερικανική αυτοκρατορία, ήθελε να πετάξει από πάνω της κόστη που πλέον δεν μπορεί να καλύψει αφού χάνει λεφτά αντί να κερδίζει. Η επεκτατική πολιτική έφτασε στα όρια της και αρχίζει η συρρίκνωση. Την ώρα που η Κίνα μοιράζει χρήμα, αγοράζοντας επιρροή, πλουτοπαραγωγικές πηγές και παραγωγικές δυνάμεις, στην Αφρική, στην Ασία, στην Ευρώπη, στην Αυστραλία και στην ίδια την αμερικανική Ήπειρο, ακόμα και στις ΗΠΑ. Ο ίδιος ο Τράμπ και η κόρη του, πληρώνουν περισσότερους φόρους στην Κίνα απ ότι στις ΗΠΑ.

Οι Δημοκρατικοί, το...κατεστημένο και οι αντιφάσεις 

Ο Μπάϊντεν και οι Δημοκρατικοί για πολλούς Αμερικανούς είναι το Κόμμα του κατεστημένου, είναι το Κόμμα που  στηρίζει όλους αυτούς που κερδίζουν διαπλανητικά, που η εξουσία τους και τα λεφτά τους βρίσκονται στο gloud  (στα σύννεφο) πάνω από πατρίδες, σύνορα, περιορισμούς και κανόνες. Αν κάποιος πιστεύει οτι τα πράγματα είναι εύκολα για τον Μπάϊντεν κάνει λάθος. Οι Δημοκρατικοί καλούνται να δώσουν απαντήσεις για τα εκατομμύρια των χαμένων της παγκοσμιοποίησης. 

Ο Μπάϊντεν καλείται να ισορροπήσει μέσα σε μια τέτοια πραγματικότητα. Ως εκφραστής της νέας πραγματικότητας της παραδοχής της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και της ισορροπίας της Αμερικής με όλες τις νέες οικονομικές δυνάμεις, πρέπει να εκφράσει και τον κόσμο  που δεν θέλει σύνορα (όρια) και αυτούς όμως που δεν θέλουν άλλο να χάνουν τις δουλειές τους. Το δίλημμα αφορά και την Ευρώπη, σε άλλα επίπεδα σε άλλα μεγέθη και με άλλους συσχετισμούς.

Τζο Μπάιντεν: Μια δύσκολη επικράτηση

Ο 78χρονος Μπαϊντεν ήταν ο 6ος νεότερος γερουσιαστής των ΗΠΑ όταν εξελέγη το 1972 στο Ντελαγουέρ και είναι ο γηραιότερος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Πρακτικά ο Τζο Μπαϊντεν επιστρέφει στον Λευκό Οίκο αφού ήταν επί 8 χρόνια αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα, η συμβολή του οποίου ήταν πολύ μεγάλη για την νίκη του Τραμπ. 

Γιατί παρα το γεγονός ότι ο Τραμπ ήταν ο πλέον συγκρουσιακός, αντιθεσμικός και αντιφατικός Πρόεδρος, έχει πολλούς και φανατικούς οπαδούς. Και φάνηκε αυτό και στο εκλογικό αποτέλεσμα. Η Αμερική χρειάστηκε περίπου 5 μέρες για να οριστικοποιήσει και να επιβεβαιώσει το εκλογικό αποτέλεσμα. Η καταμέτρηση πέρασε από τα χίλια κύματα, αφού τα αποτελέσματα σε 7 Πολιτείες (κρίσιμες όλες) η διαφορά ήταν μερικές χιλιάδες ψήφοι και η νίκη άλλαζε χέρια κάθε ώρα.

Αν και ο Τράμπ κέρδισε την Φλόριδα, η μάχη κρίθηκε στο Ουισκόνσιν, Μίσιγκαν, Πενσιλβάνια, Τζόρτζια, Αριζόνα Νεβάδα και Βόρεια Καρολίνα. Σε όλες αυτές τις Πολιτείες η διαφορά κρίθηκε στο νήμα. Ο Μπάϊντεν ήταν από την αρχή -δηλαδή από την Τετάρτη τα ξημερώματα- ο επικρατέστερος, είχε προβάδισμα σε ότι αφορά τον αριθμό των εκλεκτόρων. Κόλλησε στον αριθμό 253 την ώρα όμως που ο Τράμπ ήταν στο 213. Έπρεπε να τελειώσει η καταμέτρηση και στις 7 παραπάνω Πολιτείες για να ξεκαθαριστεί η νίκη του Μπάϊντεν όπως και ο ακριβής αριθμός των εκλεκτόρων.

Για τον Μπάϊντεν αρκούσαν δυο από αυτές τις Πολιτείες για να κερδίσει όταν ο Τράμπ χρειαζόταν να πάρει και τις 7. Το αποτέλεσμα οριστικοποιήθηκε το Σάββατο, όταν κρίθηκε το αποτέλεσμα στην Πενσιλβάνια. Οι 20 εκλέκτορες της οποίας, ήταν αρκετοί για να φτάσει από τους  253 στους 273 εκλέκτορες, άρα να είναι σίγουρος νικητής.

Η κρισιμότητα και η ένταση  της εκλογικής αναμέτρησης φάνηκε και από την συμμετοχή. Ψήφισαν πάνω από 160 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες, όταν στις εκλογές του 2016 είχε ψηφίσει 138 εκ. Και πάλι όμως περίπου 100 εκ Αμερικανοί δεν έφτασαν ποτέ στην κάλπη ούτε και έστειλαν ψήφο με το ταχυδρομείο. Και δεν αποκλείεται οι περισσότεροι απ αυτούς να υποστηρίζουν όσα υποστηρίζει ο Τραμπ. 

Και οι δυο πήραν ρεκόρ ψήφων, ο Μπάϊντεν μάλιστα πήρε τον μεγαλύτερο αριθμό ψηφοφόρων που έχει πάρει υποψήφιος στην ιστορία των ΗΠΑ, ξεπέρασε τον αριθμό ψηφοφόρων της Χίλαρι Κλίντον του 2016 αλλά και είχε μεγαλύτερη διαφορά σε παναμερικανικό επίπεδο από τον Τραμπ απ ότι ο Χίλαρι. Είναι φυσικά το εκλογικό σύστημα των εκλεκτόρων που δεν απαιτεί ο νικητής να έχει τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων αλλά πάνω από 270 εκλέκτορες.

Η ένταση της μάχης φάνηκε και στο αποτέλεσμα της Γερουσίας (ταυτόχρονα εξελέγη νέα Βουλή και το 1/3 των Γερουσιαστών). Στην 100μελη Γερουσία υπάρχει η απόλυτη ισοπαλία με τα δύο κόμματα να έχουν από 48 Γερουσιαστές. Υπάρχουν και 4 ανεξάρτητοι που συνήθως συνεργάζονται με τα δυο κόμματα. Μπορεί όμως να συνεργαστούν και κατά περίπτωση. Η ισοπαλία αυτή κάνει πιο αβέβαιη την προσπάθεια του νέου Προέδρου να περάσει νομοθετήματα. Ιδίως σε ότι αφορά την υγεία και την περίθαλψη, θέμα που ταλανίζει την Αμερική από την δεύτερη θητεία του Κλίντον.

Όπως ήταν αναμενόμενο ο Τραμπ αμφισβητεί το αποτέλεσμα και δηλώνει ότι θα προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο με βασικό επιχείρημα την «παράνομη» όπως λέει καταμέτρηση των επιστολικών ψήφων.  Με γραπτή του δήλωση ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, διαμηνύει για μία ακόμα φορά ότι θα προσφύγει στη δικαιοσύνη για το ζήτημα της καταμέτρησης ψήφων, λέγοντας πως δεν θα σταματήσει τον «αγώνα» του για το αμερικανικό έθνος.

Η δικαστική μάχη μπορεί αν μην είναι τόσο απλή όσο μερικοί νομίζουν, μια ακόμα ένδειξη των θεσμικών προβλημάτων της Αμερικής.