του Σωτήρη Σιδέρη

Το πρώτο κύμα πανδημίας προκάλεσε το παγκόσμιο ενδιαφέρον των κοινωνιών, της πολιτικής  και οικονομικής τάξης στον κόσμο, με επίκεντρο την επιστροφή στο κοινωνικό κράτος και τον ρόλο του στην οικονομία.  Η πολιτική αναβαθμίστηκε παντού. Σε όλον τον κόσμο το κράτος συνέδραμε  το μεγάλο κεφάλαιο, αλλά και μικρούς επιχειρηματίες,  υπό την οπτική στήριξης των εργαζομένων. Κατά συνέπεια , κυρίως στην Ελλάδα έπρεπε να ενισχυθεί ο ρόλος του κράτους με μελετημένο και θεσμικό τρόπο, ώστε να ανταποκριθεί στο αναμενόμενο δεύτερο κύμα της πανδημίας. Το δεύτερο κύμα είναι εδώ, αλλά το κράτος, ξεμένει από δυνάμεις , πόρους και χωρίς σχέδιο,  ταλαντεύεται μεταξύ πανδημίας και οικονομικής κρίσης, αφήνοντας έστω και τυπικά στην άκρη την ελληνοτουρκική κρίση. Αυτό όμως που παρατηρείται πλέον είναι  ότι το δεύτερο κύμα  της πανδημίας  σύντομα θα αποσυντονίσει τις νεοφιλελεύθερες φαντασιώσεις , όχι γιατί άλλαξαν οι απόψεις για το κράτος, αλλά γιατί ακόμη και οι πόροι του κράτους , στο οποίο τρέχουν και πάλι, δεν είναι ανεξάντλητοι. Στην Ελλάδα , επειδή η παρούσα κυβέρνηση έχει μια ισχυρή σχέση εξάρτησης, όχι ακριβώς με το μεγάλο κεφάλαιο , αλλά με κάθε είδους ισχυρά ή και παρασιτικά συμφέροντα, επιταχύνεται και ενδυναμώνονται ταυτόχρονα η κοινωνική και η οικονομική κρίση. Το γεγονός αυτό θα επιφέρει σύντομα και πολιτικές ανακατατάξεις, είτε με πρωτοβουλία είτε ερήμην της κυβέρνησης και της ΝΔ.

Έτσι λοιπόν, πέρα από τις κραυγαλέα αντικοινωνικές αποφάσεις που λαμβάνονται και  τους νόμους  που ψηφίζονται στην Ελλάδα για να εξυπηρετούνται μικρά ή μεγαλύτερα συμφέροντα, οι πολιτικές επιπτώσεις της πανδημίας και της διαχείρισης της οικονομίας θα είναι καταλυτικές. Δειλά τα κόμματα της αντιπολίτευσης αναφέρονται και πάλι στον ρόλο του δημοσίου, εξυμνούν το δημόσιο σύστημα υγείας και παιδείας , ωστόσο επικρατεί μια ανησυχητική ρευστότητα , μια  εικόνα που εμφανίζει συνολικά η χώρα. Δηλαδή αναμένει ο λαός με ποιο τρόπο θα αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση, τι αποφάσεις θα πάρει η κυβέρνηση για την δημοκρατική λειτουργία των θεσμών, πως θα ομαλοποιήσει την κατάσταση στον ασφαλιστικό τομέα , στην παραγωγή, στους αγρότες, στον δημόσιο τομέα. Η επικοινωνιακή ομάδα που ενορχηστρώνει και κατευθύνει τον λόγο και τις επιλογές  της κυβέρνησης , είναι θέμα εβδομάδων να βρεθεί μπροστά σε πολλαπλά αδιέξοδα. Δηλαδή σε ελλείμματα, σε αδυναμία ενίσχυσης των αδύναμων, σε απόσταση από κοινωνικές ανάγκες. Είναι βέβαιο όμως ότι η κυβέρνηση δεν θα μείνει άπραγη.  Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της κυβέρνησης είναι  ΌΤΙ ποτέ δεν παρουσίασε ένα σχέδιο δράσης στην οικονομία, προφανώς γιατί ξέρει ότι δεν μπορεί πλέον να εξαπατήσει όπως έκανε προεκλογικά. Ακόμη και αν η κυβέρνηση θα ήθελε να σταματήσει ο χρόνος και κάθε πολιτική συζήτηση δεν μπορεί πλέον. Οι εξελίξεις υπερβαίνουν τις επικοινωνιακές δυνατότητες και τα προβλήματα χτυπούν και τους δικούς της ψηφοφόρους.

Βλέποντας την χιονοστιβάδα των επώδυνων εξελίξεων , ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του θα πάρουν σύντομα αποφάσεις για να αποτρέψουν μια συνολική κρίση. Και θα πάρουν αποφάσεις που θα επιδεινώνουν την θέση των αδύναμων, που θα εμπεριέχουν νέα λιτότητα, νέα σκληρά μέτρα. Αυτό επειδή είναι αδύνατον με τις εξαρτήσεις που έχει να πάρει μέτρα εναντίον όσων ευεργέτησαν και στήριξαν προεκλογικά τη ΝΔ και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, δηλαδή των ολιγαρχών και του κεφαλαίου, ακόμη και καλά οργανωμένων ομάδων συμφερόντων.
 Οι επιλογές αυτές θα είναι μονόδρομος. Είναι όμως και επισφαλής ο δρόμος του πρωθυπουργού. Γιατί αναπόφευκτα, οι πολιτικές επιπτώσεις θα είναι ισχυρές . Η απόσταση που χωρίζει τον πρωθυπουργό από δυνάμεις της ΝΔ είναι μικρή προς το παρόν, αλλά αυτή η απόσταση θα μεγαλώσει σύντομα. Ο Μητσοτάκης δεν μοιράζεται την εξουσία του , ούτε με το κόμμα του, ούτε με την Κοινοβουλευτική Ομάδα, ούτε με τις οργανωμένες δυνάμεις  της ΝΔ, πλην εξαιρέσεων φυσικά. Η εξουσία είναι συγκεντρωμένη στον στενό του κύκλο και εκεί θα μείνει μέχρι την πτώση της κυβέρνησης.
Οι αναταράξεις όμως θα είναι μεγάλες και είναι αμφίβολο αν θα τις αντέξει.  Ήδη η πρώτη ανταρσία εκδηλώθηκε όταν αρκετοί βουλευτές διεμήνυσαν ότι δεν θα ψηφίσουν τα τρία μνημόνια συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία και τώρα έχουν βάλει μπροστά τον Άδωνη Γεωργιάδη για να ανοίξει το δρόμο. Σταδιακά , αναφέρουν παράγοντες εντός της ΝΔ, θα αρχίσουν να εκδηλώνονται και άλλες αντιδράσεις για περισσότερες επιλογές του πρωθυπουργού στα ελληνοτουρκικά, την οικονομία , την πανδημία. Θα επιχειρήσει ο Μητσοτάκης να ελιχθεί με ανασχηματισμό, αλλά η συνταγή είναι παλιά και έχει ισχύ 24ωρου.

Οι χθεσινοί σύμμαχοι θα γίνουν αντίπαλοι, οι σημερινοί άφωνοι θα αντιδράσουν. Πέραν αυτών, οι δυσμενείς εξελίξεις στα ελληνοτυρκικά , η καταδίκη της Χρυσής Αυγής και η σχέση οργής μεταξύ Μητσοτάκη –ΝΔ πιθανότατα θα οδηγήσει στην ίδρυση νέου ακροδεξιού σχήματος.
 Η φθορά και η συνακόλουθη κρίση θα αναγκάσουν τον Μητσοτάκη είτε να στραφεί πιο επιθετικά στα ΜΜΕ και στους ολιγάρχες για στήριξη, είτε στον λαό με εκλογές. Και οι δύο επιλογές πιθανόν να γίνουν μπούμεραγνκ γιατί η δεύτερη φάση δεν έχει καμία σχέση με την πρώτη και οι πολιτικές ανακατατάξεις συνήθως πλήττουν κυβερνήσεις. Στο εξής, ο Μητσοτάκης θα δυσκολεύεται να έχει τον πλήρη έλεγχο.
Ας σημειωθεί επίσης ότι η απόλυτη αποιδεολογικοποίηση στην οποία οδήγησε τη ΝΔ ο Μητσοτάκης,  θα δεχθεί τώρα ωστικά κύματα που θα αποσυνθέσουν το Επιτελικό Κράτος. Το οποίο δεν βασίζεται σε ιδεολογία , στο κόμμα ή σε κάποια πολιτική ταυτότητα για να έχει συμπαγή ενότητα, αλλά αποτελεί μια ομάδα που επιβλέπει την εφαρμογή του σχεδίου «εξουσία –χρήμα- ΜΜΕ- συμφέροντα» που  ήταν  ισχυρή και ενωμένη όσο λειτουργούσε με την άνεση που  είχε  από τις εκλογές του 2019. Μόλις αρχίσει η πίεση θα διασπαστεί και θα ακολουθήσει πανικός.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μελετά τις εξελίξεις και τις ζυμώσεις στον ευρύ χώρο μεταξύ δεξιάς και ακροδεξιάς. Πιθανόν και ο ίδιος να αντιμετωπίσει προβλήματα αν συνεχίσει  να καταναλώνει ενέργεια εντός του κόμματος και όχι σε πολιτικούς αγώνες. Δεν είναι καθόλου απίθανο, ένα μεγάλο ποσοστό που ήδη έχει απομακρυνθεί να βρει την έκφραση σε κάποιο νέο σχήμα, αν και προς το παρόν δεν διαφαίνεται  στον ορίζοντα κάτι σοβαρό, αλλά δεν αποκλείεται.
Αν η Αριστερά δεν καλύψει το κενό που  θα επιφέρει η κρίση στη ΝΔ και την κυβέρνηση, θα το καλύψουν άλλες δυνάμεις. Και αυτό θα είναι εφιαλτικό , όχι μόνο για την Αριστερά, αλλά και για τη χώρα.